Ròsis

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Anar a : navigacion, Recercar
Flag of Occitania.png Vilatge d’Occitània Blason Languedoc.svg

Ròsis
Rosis

Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Mairie de Rosis.jpg
Comuna de Ròsis, a Andabra
Geografia fisica
Occitania map (1).png
geolocalizacion
Coordenadas 43° 40′ 04″ N 3° 00′ 17″ E / 43.6678, 3.0047 / 43.6678; 3.0047
Superfícia 52,91 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala		  
1 123 m
770 m
272 m
Geografia politica
País LengadòcArmas de Lengadòc
Estat França Flag of France.svg
Region
76		 Lengadòc-Rosselhon Lògo de Lengadòc-Rosselhon
Departament
34		 Erau Armas del Departament d'Erau
Arrondiment
341		 Besièrs
Canton
3431		 Sant Gervais
Intercom
243400389		 Comunautat de comunas de la Montanha del Naut Lengadòc
Cònsol Jacques Mendes (2014-2020)
Geografia umana
Autras informacions
Gentilici (en francés)
Còde postal 34610
Còde INSEE 34235

Ròsis ( Rosis en francés) es una comuna lengadociana situada dins lo departament d'Erau e la region de Lengadòc-Rosselhon.

Geografia[modificar | modificar la font]

La comuna s'espandís suls Monts de l'Espinosa. Fa partida del territòri del Pargue Natural Regional del Naut Lengadòc.

Se l'anciana comuna de Sant Gervais Tèrraforenca (nom supausat) aviá una coëréncia perqué son centre efectiu èra la vila de Sant Gervais, n'es pas atal per Ròsis. Fòra de camins pedonièrs per la montanha, per anar del sud de la comuna (Dotz, Ròsis) al nòrd (Andabra), cal passar per Sent Gervais. Aquí perqué calguèt longtemps plaçar un ostal de la comuna annèxe a Ròsis, en mai de la qu'es a Andabra, lo vilatge principal. De registres d'estat civil èran tenguts dins cada ostal comunal, malgrat le pichon nombre d'actes enregistrats.

Carte

Masatges[modificar | modificar la font]

Glèisa romanica Nòstra Dòna de Dotz e Estela del maquís Bir-Hakeim
Lo masatge de Dotz
  • Andabre (en francés) ----> Andabra (probable)
  • les Avels (en francés) ----> ?
  • le Bosc (en francés) ----> Lo Bòsc (probable)
  • le Cabaret (en francés) ----> Lo Cabaret (benlèu)
  • Caissenols (en francés) ----> Caissenòls (benlèu); desabitat
  • Les Cambaults (en francés) ----> ?
  • le Carrousel (en francés) ----> ?
  • les Combes (en francés) ----> Las Combas (probable)
  • Compeyre (en francés) ----> Compèire (probable)
  • Cours (en francés) ----> Corts (latin cohortem, puèi cortem) puslèu que Cors (del latin cursus « camin »)
  • le Cros (en francés) ----> Lo Cròs (probable)
  • Douch (en francés) ----> Dotz (probable)
  • la Fage (en francés) ----> La Faja (probable)
  • le Fageas (en francés) ----> Lo Fajàs (probable)
  • la Gineste (en francés) ----> La Ginèsta (probable)
  • Héric (en francés) ----> Eric (benlèu)
  • Madale (en francés) ----> ?
  • la Matte (en francés) ----> La Mata (probable)
  • Nostre Seigné (en francés) ----> Nòstre Sénher (probable); desabitat
  • la Palisse (en francés) ----> La Palissa (probable)
  • Perpignan de la Grave (en francés) ----> Perpinhan de la Grava (probable)
  • Rosis (en francés) ----> Ròsis
  • Rogainard (en francés) ----> ?
  • Sénas (en francés) ----> Senàs (probable)
  • les Taillades (en francés) ----> Las Talhadas (probable)
  • le Tourel (en francés) ----> ?
  • le Vialais ----> ? ; desabitat

Toponimia[modificar | modificar la font]

Ròsis[modificar | modificar la font]

Dauzat e Rostaing citan doás atestacions (de Rosellum, en 1105; de Roaxio en 1226) e prepausan doás possibilitats, mas en optant netament per la segonda : un derivat del francic raus, « canavèra », « rausa », amb sufixe -ellum, remplaçat aprèp per -icium, o l'« ancian » occitan ros, « sumac » [1] [e sufixe -icium, amai caldriá supausar un reculament de l'article]. Lo Petit Levy dona dins aquel sens ros amb o barrada (e l'etime es lo latin rhus, que dona normalament o barrada), mas lo Tresòr dóu Felibrige accèpta las doás doberturas (rous, ros).

Douch[modificar | modificar la font]

Douch (en francés) es un nom de riu, que se compren coma « dotz », sinonime de font [2]. L'explicacion de la grafia francesa es dins la prononciacion roergassa e besierenca de la finala -ts, qu'es « -tch » segon la Gramatica d'Alibèrt [3]. Coma l'airal es escambarlat entre Roergue e Besierés, i a pas de dificultats a considerar que Douch es del domeni d'aquela prononciacion. La bona grafia deuriá èsser Dotz.

Andabra[modificar | modificar la font]

Andabra es lo resultat de dos mots galleses, ande e briga : lo sens es « granda fortalesa » [4] (resultat donat per Labatie d'Andaure). Comparar amb aquel luòc del (Vivarés) : la diferéncia es qu'en Vivarés lo resultat de b-r pòsttonic es -ur (se ditz lo faure < faber), alluòc qu'en lengadocian de l'Erau occidentau lo resultat de b-r pòsttonic es en -br (se ditz lo fabre). Per la vocala finala, Mistral escriu Andabro per aqueste vilatge e tanben per un autre d'Avairon, e cita Gabriel Azaïs : Andabro plouro sus sa pastouro[5]. Coma Azaïs èra de Besièrs, probable qu'escriviá sus l'Andabra d'Erau. [6]

Istòria[modificar | modificar la font]

Jos l'Ancian Regime, la comuna èra compresa mai que mai dins la comunautat de Saint-Gervais-Terre o Saint-Gervais-Terreforaine (en francés, doncas benlèu en occitan Sant o Sent Gervais Tèrraforenca), per oposicion a Saint-Gervais-Ville (en francés, doncas Sant (o Sent) Gervais Vila). Entre 1790 e 1794, la comuna de Sant Gervais Tèrraforenca annèxa Nòstra Dòna de Dotz (en francés : Notre-Dame-de-Douch) [7]. Sembla que cal diferenciar Dotz e Nòstra Dòna de Dotz, puèi que en 1801 la comuna de Tauçac èra nommada Tauçac e Dotz (en francés Taussac-et-Douch) [8].

En 1830-31, la comuna de Sant Gervais Tèrraforenca pèrd de masatges — que lor populacion totala equival a la mitat de sa populacion — al profièch de Castanet lo Naut (masatges de Ginestet, Fagairòlas, la Barraqueta e la Còsta), Sent Ginièis de Varençal (masatge d'Albes, en francés) e Sant Gervais (masatge de Les Nières, en francés). La comuna de Sant Gervais Tèrraforenca foguèt suprimida e çò que ne demorava prenguèt lo nom de Ròsis (manca de fonts, quitament dins los articles franceses Liste des Anciennes Communes de l'Hérault <re>https://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_anciennes_communes_de_l%27H%C3%A9rault#1836</ref> e Saint-Gervais-Terre-Foraine [9]). Coma Tauçac e Dotz pèrd 200 abitants entre 1821 e 1831 [10] e que Dotz es ara dins la comuna de Ròsis, probable qu'a l'ocasion annexèron Dotz, Héric, Madale (nom franceses) a Ròsis.

Dins lo masatge de Dotz se tenguèt, lo 10 de setembre 1943, un dels primièrs combats importants de la Resisténcia (mençonat per lo general de Gaulle). Opausèt un grop de 47 maquisards del maquís Bir-Hakeim dirigits per Christian de Roquemaurel a une colomna alemande de 200 òmes. Los maquisards se retirèron mas avián fach subir de grandas pèrdas a l'enemic : 8 mòrts e 12 nafrats. Los resistents agèron 2 mòrts e 4 presonièrs que foguèron fusilhats a la preson Sent Miquèl de Tolosa.

Administracion[modificar | modificar la font]

Ròsis
Lista dels cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
1995 2020 Jacques Mendes   Vice-President de la Comunautat de comunas de la Montanha del Naut Lengadòc; Vice-President del Pargue Natural Regional del Naut Lengadòc
març de 1995      
març de 19      
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Demografia[modificar | modificar la font]

modificar

 Donadas
d · m 		 Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): , totala:
Picto infobox character.png
1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
856 990 1 000 900 861
1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
879 934 891 840 830 720 741 684 641
1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
608 592 606 546 534 569 572 547 513
1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
425
 343
 269
 244
 257
 261
 294
 299
 304
306
2009 2010
301
303		 304
306
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008


  • Lo grafic fonciona pas amb los nombres superiors a 1000, que correspondon al periòde de Sant Gervais Tèrraforenca. Aquí-los : 1793 : 1649; 1800 : 1498; 1806 : 1700; 1821 : 1783 abitants
  • 2013 : 304 abitants (5,7 ab/km²)

Luòcs e monuments[modificar | modificar la font]

Personalitats ligadas amb la comuna[modificar | modificar la font]

Véser tanben[modificar | modificar la font]

Ligams extèrnes[modificar | modificar la font]

Nòtas e referéncias[modificar | modificar la font]

  1. ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984
  2. ↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, Toponymie des Pays Occitans, edicions Sud-Ouest, 2007, p. 262
  3. ↑ Loïs Alibèrt, Gramatica occitana, segonda edicion, Centre d'Estudis Occitans, Montpelhièr, 1976
  4. ↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, Toponymie des Pays Occitans, edicions Sud-Ouest, 2007, p. 377
  5. ↑ Fr. Mistral, Lou Tresor dóu Felibrige, reedicion Culture Provençale et Méridionale, Raphèle-lès-Arles, 1979
  6. ↑ Una finala en -a o en -e deu èsser possibla pels proparoxitons (mots accentuats sus l'abans-abans-darrèra sillaba) acabats per -briga. La finala en -a supausa un estat intermediari (exemple d'*Andébriga) *Andebria. Una finala en -e correspondriá a un estat intermediari *Andebri, ambe una certana resonància de la fin del mot apocopada (amudida). Lo primièr cas fa pensar a una tolerància als proparoxitons perlongada pus longtemps.
  7. ↑ http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=32159
  8. ↑ http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=37143
  9. ↑ https://fr.wikipedia.org/wiki/Saint-Gervais-Terre-Foraine
  10. ↑ http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=37143
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Ròsis&oldid=2024803 »