Ròsis

Vilatge d'Occitània

Ròsis
Rosis

La comuna de Ròsis, a Andabra.

Armas

Geografia fisica

Coordenadas

43° 40′ 04″ N, 3° 00′ 17″ E

Superfícia

52,91 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

1 123 m
770 m
272 m

Geografia politica

França

CC dels Monts de La Cauna e de la Montanha del Naut Lengadòc

Cònsol

Anne-Lise Sautérel
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

280 ab.

285 ab.

Densitat

5,75 ab./km²

Autras informacions

Còde postal

34610

Còde INSEE

34235

Ròsis (Rosis en francés) es una comuna lengadociana situada dins lo departament d'Erau e la region d'Occitània, ancianament de Lengadòc-Rosselhon.

Geografia[modificar | modificar la font]

La comuna s'espandís suls Monts de l'Espinosa. Fa partida del territòri del Pargue Natural Regional del Naut Lengadòc.

Se l'anciana comuna de Sant Gervais Tèrraforenca (nom supausat) aviá una coëréncia perqué son centre efectiu èra la vila de Sant Gervais, n'es pas atal per Ròsis. Fòra de camins pedonièrs per la montanha, per anar del sud de la comuna (Dotz, Ròsis) al nòrd (Andabra), cal passar per Sent Gervais. Aquí perqué calguèt longtemps plaçar un ostal de la comuna annèxe a Ròsis, en mai de la qu'es a Andabra, lo vilatge principal. De registres d'estat civil èran tenguts dins cada ostal comunal, malgrat le pichon nombre d'actes enregistrats.

Carte

Masatges[modificar | modificar la font]

Glèisa romanica Nòstra Dòna de Dotz e Estela del maquís Bir-Hakeim

Lo masatge de Dotz

Andabre (en francés) ----> Andabra (probable)
les Avels (en francés) ----> ?
le Bosc (en francés) ----> Lo Bòsc (probable)
le Cabaret (en francés) ----> Lo Cabaret (benlèu)
Caissenols (en francés) ----> Caissenòls (benlèu); desabitat
Les Cambaults (en francés) ----> ?
le Carrousel (en francés) ----> ?
les Combes (en francés) ----> Las Combas (probable)
Compeyre(en francés) ----> Compèire (probable)
Cours (en francés) ----> Corts (latin cohortem, puèi cortem) puslèu que Cors (del latin cursus « camin »)
le Cros (en francés) ----> Lo Cròs (probable)
Douch (en francés) ----> Dotz (probable)
la Fage (en francés) ----> La Faja (probable)
le Fageas (en francés) ----> Lo Fajàs (probable)
la Gineste (en francés) ----> La Ginèsta (probable)
Héric (en francés) ----> Eric (benlèu)
Madale (en francés) ----> ?
la Matte (en francés) ----> La Mata (probable)
Nostre Seigné (en francés) ----> Nòstre Sénher (probable); desabitat
la Palisse (en francés) ----> La Palissa (probable)
Perpignan de la Grave (en francés) ----> Perpinhan de la Grava (probable)
Rosis (en francés) ----> Ròsis
Rogainard (en francés) ----> ?
Sénas (en francés) ----> Senàs (probable)
les Taillades (en francés) ----> Las Talhadas (probable)
le Tourel (en francés) ----> ?
le Vialais ----> ? ; desabitat

Toponimia[modificar | modificar la font]

Ròsis[modificar | modificar la font]

Dauzat e Rostaing citan doás atestacions (de Rosellum, en 1105; de Roaxio en 1226) e prepausan doás possibilitats, mas en optant netament per la segonda : un derivat del francic raus, « canavèra », « rausa », amb sufixe -ellum, remplaçat aprèp per -icium, o l'« ancian » occitan ros, « sumac » ^[1] [e sufixe -icium, amai caldriá supausar un reculament de l'article]. Lo Petit Levy dona dins aquel sens ros amb o barrada (e l'etime es lo latin rhus, que dona normalament o barrada), mas lo Tresòr dóu Felibrige accèpta las doás doberturas (rous, ros).

Douch[modificar | modificar la font]

Douch (en francés) es un nom de riu, que se compren coma « dotz », sinonime de font ^[2]. L'explicacion de la grafia francesa es dins la prononciacion roergassa e besierenca de la finala -ts, qu'es « -tch » segon la Gramatica d'Alibèrt ^[3]. Coma l'airal es escambarlat entre Roergue e Besierés, i a pas de dificultats a considerar que Douch es del domeni d'aquela prononciacion. A la fin del sègle XVIII, la mapa Cassini pòrta Douts ^[4], çò qu'es una confirmacion. La bona grafia deuriá èsser Dotz.

Andabra[modificar | modificar la font]

Andabra es lo resultat de dos mots galleses, ande e briga : lo sens es « granda fortalesa » ^[5] (resultat donat per Labatie d'Andaure). Comparar amb aquel luòc del (Vivarés) : la diferéncia es qu'en Vivarés lo resultat de b-r pòsttonic es -ur (se ditz lo faure < faber), alluòc qu'en lengadocian de l'Erau occidentau lo resultat de b-r pòsttonic es en -br (se ditz lo fabre). Per la vocala finala, Mistral escriu Andabro per aqueste vilatge e tanben per un autre d'Avairon, e cita Gabriel Azaïs : Andabro plouro sus sa pastouro^[6]. Coma Azaïs èra de Besièrs, probable qu'escriviá sus l'Andabra d'Erau.^[7]

Istòria[modificar | modificar la font]

Jos l'Ancian Regime, la comuna èra compresa mai que mai dins la comunautat de Saint-Gervais-Terre o Saint-Gervais-Terreforaine (en francés, doncas benlèu en occitan Sant o Sent Gervais Tèrraforenca), per oposicion a Saint-Gervais-Ville (en francés, doncas Sant (o Sent) Gervais Vila). Entre 1790 e 1794, la comuna de Sant Gervais Tèrraforenca annèxa Nòstra Dòna de Dotz (en francés : Notre-Dame-de-Douch) ^[8]. Sembla que cal diferenciar Dotz e Nòstra Dòna de Dotz, puèi que en 1801 la comuna de Tauçac èra nommada Tauçac e Dotz (en francés Taussac-et-Douch) ^[9].

En 1830-31, la comuna de Sant Gervais Tèrraforenca pèrd de masatges — que lor populacion totala equival a la mitat de sa populacion — al profièch de Castanet lo Naut (masatges de Ginestet, Fagairòlas, la Barraqueta e la Còsta), Sent Ginièis de Varençal (masatge d'Albes, en francés) e Sant Gervais (masatge de Les Nières, en francés). La comuna de Sant Gervais Tèrraforenca foguèt suprimida e çò que ne demorava prenguèt lo nom de Ròsis (manca de fonts, quitament dins los articles franceses Liste des Anciennes Communes de l'Hérault <re>https://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_anciennes_communes_de_l%27H%C3%A9rault#1836</ref> e Saint-Gervais-Terre-Foraine ^[10]). Coma Tauçac e Dotz pèrd 200 abitants entre 1821 e 1831 ^[9] e que Dotz es ara dins la comuna de Ròsis, probable qu'a l'ocasion annexèron Dotz, Héric, Madale (nom franceses) a Ròsis.

Dins lo masatge de Dotz se tenguèt, lo 10 de setembre 1943, un dels primièrs combats importants de la Resisténcia (mençonat per lo general de Gaulle). Opausèt un grop de 47 maquisards del maquís Bir-Hakeim dirigits per Christian de Roquemaurel a une colomna alemande de 200 òmes. Los maquisards se retirèron mas avián fach subir de grandas pèrdas a l'enemic : 8 mòrts e 12 nafrats. Los resistents agèron 2 mòrts e 4 presonièrs que foguèron fusilhats a la preson Sent Miquèl de Tolosa.

Administracion[modificar | modificar la font]

Ròsis

Lista dels cònsols successius
Periòde		Identitat	Qualitat
julhet de 2020	2026	Anne-Lise Sautérel
junh de 1995	2020	Jacques Mendes	Vice-President de la Comunautat de comunas de la Montanha del Naut Lengadòc; Vice-President del Pargue Natural Regional del Naut Lengadòc
	1995
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Demografia[modificar | modificar la font]

Periòde de Sant Gervais Tèrraforenca[modificar | modificar la font]

modificar

v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 304, totala: 309

1 649

1 498

1 700

1 783

-

Cercar

294

299

304
306

2009

2010

301
303

304
306

Fonts

Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Las donadas a la drecha del grafic, plaçadas automaticament, son las de la comuna de Ròsis

Periòde de Ròsis[modificar | modificar la font]

modificar

v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 304, totala: 309

856

990

1 000

900

861

879

934

891

840

830

720

741

684

641

608

592

606

546

534

569

572

547

513

425

343

269

244

257

261

294

299

304
306

2009

2010

301
303

304
306

Fonts

Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Luòcs e monuments[modificar | modificar la font]

Personalitats ligadas amb la comuna[modificar | modificar la font]

Veire tanben[modificar | modificar la font]

Comunas d'Erau

Ligams extèrnes[modificar | modificar la font]

Nòtas[modificar | modificar la font]

↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 575
↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, Toponymie des Pays Occitans, edicions Sud-Ouest, 2007, p. 262
↑ Loïs Alibèrt, Gramatica occitana, segonda edicion, Centre d'Estudis Occitans, Montpelhièr, 1976
↑ https://www.geoportail.gouv.fr/donnees/carte-de-cassini
↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, Toponymie des Pays Occitans, edicions Sud-Ouest, 2007, p. 377
↑ Fr. Mistral, Lou Tresor dóu Felibrige, reedicion Culture Provençale et Méridionale, Raphèle-lès-Arles, 1979
↑ Una finala en -a o en -e deu èsser possibla pels proparoxitons (mots accentuats sus l'abans-abans-darrèra sillaba) acabats per -briga. La finala en -a supausa un estat intermediari (exemple d'*Andébriga) *Andebria. Una finala en -e correspondriá a un estat intermediari *Andebri, ambe una certana resonància de la fin del mot apocopada (amudida). Lo primièr cas fa pensar a una tolerància als proparoxitons perlongada pus longtemps.
↑ http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=32159
↑ ^9,0 et ^9,1 http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=37143
↑ https://fr.wikipedia.org/wiki/Saint-Gervais-Terre-Foraine

Portal de Lengadòc

[1] Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 575

[2] Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, Toponymie des Pays Occitans, edicions Sud-Ouest, 2007, p. 262

[3] Loïs Alibèrt, Gramatica occitana, segonda edicion, Centre d'Estudis Occitans, Montpelhièr, 1976

[4] ttps://www.geoportail.gouv.fr/donnees/carte-de-cassini

[5] Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, Toponymie des Pays Occitans, edicions Sud-Ouest, 2007, p. 377

[6] Fr. Mistral, Lou Tresor dóu Felibrige, reedicion Culture Provençale et Méridionale, Raphèle-lès-Arles, 1979

[7] Una finala en -a o en -e deu èsser possibla pels proparoxitons (mots accentuats sus l'abans-abans-darrèra sillaba) acabats per -briga. La finala en -a supausa un estat intermediari (exemple d'*Andébriga) *Andebria. Una finala en -e correspondriá a un estat intermediari *Andebri, ambe una certana resonància de la fin del mot apocopada (amudida). Lo primièr cas fa pensar a una tolerància als proparoxitons perlongada pus longtemps.

[8] ttp://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=32159

[cassini.ehess.fr-9] 9,0 et ^9,1 http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=37143

[10] ttps://fr.wikipedia.org/wiki/Saint-Gervais-Terre-Foraine

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Ròsis

Somari