1872

1872
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Ans : 1869 1870 1871  1872  1873 1874 1875 Decennis : 1840 1850 1860  1870  1880 1890 1900 Sègles : Sègle XVIII  Sègle XIX  Sègle XX Millennis : Millenni I  Millenni II  Millenni III Cronologia mesadièra : Gen - Feb - Mar - Abr - Mai - Junh Julh - Ago - Set - Oct - Nov - Dec Cronologias tematicas : Arquitectura • Automobila • Camins de fèrre • Drech • Fotbòl • Literatura • Musica • Sciéncia • Sociologia • Espòrt • Teatre Autres calendièrs : Roman • Chinés • Gregorian • Ebrieu • Indó • Musulman • Persan • Republican

Aquesta pagina concernís l'an 1872 del calendièr gregorian.

Eveniments

França

Annada dominada per la question dau regime d'adoptar. D'efècte, en despiech de la majoritat reialista, lei dos partits favorables a la monarquia poguèron pas se reünir sus un candidat comun. Ansin, a la fin de l'annada, en fàcia d'aquelei dificultats, una partida deis orleanistas acomencèron d'acceptar l'idèa d'una republica conservatritz.

Africa

Etiopia

Fotografia dau negus Yohannes IV.

Après sa victòria de l'annada precedenta, lo ras Kassa Mercha foguèt coronat negus a Aksum lo 21 de genier sota lo nom de Yohannes IV. Aquò indicava sa volontat de restaurar leis ancianei tradicions etiopianas. Puei, organizèt la conquista de Begameder e de Godjam.

Reiaume Merina

A l'iniciativa dau Premier Ministre Rainilaiarivony, arribada d'instructors britanics per melhorar l'entraïnament e l'equipament de l'armada merina.

America

Mexic

Mòrt de Benito Juárez. Sebastián Lerdo de Tejada li succediguèt acomençant un programa de modernizacion (bastida dau premier camin de fèrre entre Veracruz e Mexico).

Asia

Japon

Perseguida dei politicas modernizatritz e progressistas de l'emperaire Meiji. Regardant l'educacion – causa ja importanta en 1871 – l'ensenhament primari venguèt obligatòri per totei leis enfants de sièis ans (4 de setembre). Puei, lo 2 de novembre, la prostitucion e l'asserviment dins l'encastre dau trabalh foguèron enebits.

Arts

Pintura

Impression, soleu levant de Claude Monet.

Acabament – probablament lo 13 de novembre – de Impression, soleu levant de Claude Monet (1840-1926). Son nom foguèt a l'origina d'un jòc de mots mauvolent de part dau critic d'art Louis Leroy dau Charivari que donèt en 1874 lo nom de Salon deis Impressionistas a l'exposicion de Monet e de son movement. Lo tèrme demorèt per designar lo nom dau corrent.

Sciéncias e tecnicas

Armament

Depaus de brevet depintant lo premier pistolet semi-automatic. Pasmens, son autor, dich Plessner, es mau conegut e lo premier pistolet semi-automatic que foguèt un succès es l'arma d'Hugo Borchardt en 1893.

Energia

Concepcion de la premiera generatritz de corrent electric capabla de produrre de corrent intens e d'alimentar d'installacions industrialas. Son autor èra l'engenhaire bèlga Zénobe Gramme (1826-1901). Aquò marquèt lo començament de l'utilizacion importanta de l'electricitat dins l'industria (especialament après la concepcion de sistèmas eficaç de transpòrt dau corrent continü en 1884).

Meteorologia

Publicacion d'una sintèsi de trabalhs començats en 1852 per lo quimista escocés Robert Angus Smith (1817-1884). I identifiquèt tres tipes de pollucions atmosfericas liadas :

• a l'amoniac dins lei regions agricòlas.
• au sulfat d'amonium dins lei periferias dei vilas.
• a l'acid sulfuric dins lei vilas.

Aquò li permetèt de definir lo concèpte de plueja acida qu'anava causar de degalhs importantas ai seuvas mondialas a partir de la segonda mitat dau sègle XX.

Naissenças

• 9 de genièr - Ivar Lykke, primièr ministre de Norvègia (m. 1949)
• 7 de març - Piet Mondrian, pintor neerlandés (m. 1944)
• 9 d'abril - Léon Blum, òme politic francés, primièr ministre en doas ocasions (m. 1950)
• 18 de mai - Bertrand Russell, matematician e filosòf britanic (m. 1970)
• 19 de junh - Juho Vennola, primièr ministre de Finlàndia (m. 1938)
• 4 de julhet - Calvin Coolidge, president dels Estats Units (m. 1933)
• 12 de julhet - Emil Hácha, president de Checoslovaquia (m. 1945)
• 16 de julhet - Roald Amundsen, explorador norvegian de las regions polaras (m. 1928)
• 20 de julhet - Deodat de Severac, compositor occitan (m. 1921)
• 3 d'agost - Rei Haakon VII de Norvègia (m. 1957)
• 13 d'agost - Richard Willstätter, quimista alemand, Prèmi Nobel (m. 1942)
• 10 d'octobre - Fernand Masson, poèta gascon (m. 1948)
• 12 d'octobre - Ralph Vaughan Williams, compositor britanic (m. 1958)
• 26 de decembre - Ralph Norman Angell, òme politic e jornalista britanic, Prèmi Nobel de la Patz (m. 1967)

Decèsses

• 10 de març - Giuseppe Mazzini, revolucionari e patriòta italian (n. 1805)
• 2 d'abril - Samuel Morse, inventor american (n. 1791)
• 18 de julhet - Benito Juárez, president de Mexic (n. 1806)
• 18 de setembre - Rei Carles XV de Suècia (n. 1826)
• 23 d'octobre - Teofil Gautièr, escrivan gascon de lenga francesa (n. 1811)
• 28 de novembre - Mary Somerville, escrivana e fisiciana anglesa (n. 1780)