Montreal (Aude)

Aqueste article es redigit en lengadocian.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
(Redirigit dempuèi Montreal d'Aude)

Vilatge d'Occitània
Montreal
Montréal
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Vista generala de Montreal.
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 43° 12′ N, 2° 09′ E
Superfícia 55,21 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
443 m
243 m
117 m
Geografia politica
País  Lengadòc
Contrada Carcassés
Estat Bandièra de França França
Region
76
Occitània
Departament
11
Aude Escut del Departament d'Aude
Arrondiment
111
Carcassona
Canton
1110
De la Malapera a la Montanha Negra (burèu centralizator), caplòc del Canton de Montreal abans 2015
Intercom
200035707
CC de Puèja-Lauragués-Malapera
Cònsol Bernard Breil
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
1 894 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

2 068 ab.
Densitat 35,28 ab./km²
Autras informacions
Còde postal 11290
Còde INSEE 11254

Montreal, segon d'autres Mont-real o Montreial[1] (pron. [munrre'al][2]; Montréal en francés) es una comuna lengadociana situada dins lo departament d'Aude e la region d'Occitània, ancianament de Lengadòc-Rosselhon.

Geografia[modificar | Modificar lo còdi]

Comuna situada sus l'anciana rota nacionala 119, l'actuala D119, entre Carcassona e Mirapeis. La D 33-D 4 que passa per Bram es causida per l'administracion coma axe Carcassona-Pàmias, al detriment de la RD 119 per Montreal.
Montreal es situada dins lo massís de la Malapera.

Comunas a l'entorn.

Perimètre del territòri[modificar | Modificar lo còdi]

Toponimia[modificar | Modificar lo còdi]

Las atestacions ancianas son : Apud Montem Regualem en 1258; Oppidum Montis en 1263; Decimale Beati Vincentii de Monteregali en 1269; Villa Montis Regalis en 1319; Montroyal en 1370; Monréal en 1672; Montréal en 1781; la prononciacion occitana es Mounreál[3] (grafia de l'abat Savartés, donc [munre'al]).
Montreal ven del latin mons [montem], montanha o simple puèg, e de l'adjectiu [eretièr del] latin regalis, « reial ». Lo nom marca la somission dirècta al rei [4].

Rebentin o Sant Pèire de Rebentin[modificar | Modificar lo còdi]

Rebentin es una localitat despareguda [situat a l'oèst de Montreal, près de la RD 21. Èra un ancian priorat del vocable de Sant Pèire, unit a la collegiala Sant Vincenç de Montreal. Las fòrmas ancianas son : Locus de Rebentino in pago Carcassensi en 870, Forcia de Rebentino prope castrum Montis Regalis en 1241, Sanctus Petrus de Rebentino en 1257, Rebenty, métairie en 1756, In terminio Sancti Petri en 1263, Decimarium Beati Petri de Rebentino en 1269, Sainct Pierre, patu d'esglise et simetière en 1641, Saint Pierre, ancien cimetière en 1764 [5],[6].
Es le meteis nom qu'una aiga montanhòla, que i passa pas.

Istòria[modificar | Modificar lo còdi]

Antiquitat[modificar | Modificar lo còdi]

Durant lo primièr milenari ab. C., lo suc foguèt ocupat par un relais de senhalizacion (torre de fòc) dins un sistèma que ligava Tolosa a Narbona, al començament de l'Edat del Bronze[7].

Se pòt veire un ancian castelar, a l'Oèst, una cort e un donjon carrat flancat de quatre torres octogonalas. D'aquelas demòra la que servís de basa al campanar major alara que la pichona aparten al castelar. La pichona torre redonda sens duberturas a l'angle sud-oèst del campanar es una torre de senhal (o de fuòc) que s'enclusís dins un alinhament que va de Mont Naut, la Puèg d'Ajonc, e puèi a Vilasiscle, Puègsiuran, Castèlnòu d'Arri e arriba sul sit de Vièlha Tolosa ocupada pels Tectosages al sègle III ab. C.

Edat Mejana[modificar | Modificar lo còdi]

Collegiada de Sant Vincenç

La vila foguèt lo fèu dels senhors de Laurac. A Montreal se fasián de concilis catars e, en 1207, s'i debanèt la disputa entre catolics e catars ont participèron Diego d'Osma e Sant Domenge.

L'arquitectura de la collegiala de Sant Vincenç es particulara. En 1221, es a dire tres ans aprèp la mòrt de Simon IV de Montfòrt, la vila foguèt assetjada per Tolosa e Fois. Foguèt presa e lo donjon e lo castèl plan fòrça damatjats. Demorèron arroïnats pendent doas generacions e es en 1273 que Felip III de França autorizèt que se tornèsse bastir aquelas roïnas per formar lo bastiment actual.
Lo culte de Sant Vincenç a Montreal es plan ancian; poiriá èsser estat installat pels Merovingians que n'aurián menat de rèstas dins la capèla del castèl aprèp lo sac de Narbona. Sant Vincenç, martirizat al començament del sègle IV, es conegut pels escrits de Prudent (Lo Peristefanon). Fòrça onorat dins la zòna galloromana de la Mediterranèa, es sens dobte l'apropriament sincretic pel Cristianisme del culte de Mitra.
A Montreal, es lo protector del castelar mentre que la parròquia foguèt plaçada jos la proteccion de la Verge. A l'installacion del Capítol collegial, en 1318, la comunautat religiosa adoptèt aquel e ne faguèt lo sant patron de la vila. A aquela epòca comencèt la construccion de grands barris. Abans, lo castelar foguèt cenchat per un oppidum de 120 mètres de diamètre, dominava un abitat dispersi suls costats del puèg o a l'entorn.
A partir de 1240, Montreal foguèt erigit en castelaniá reiala, dont lo ressòrt foguèt redusit ambe'l temps [3], es a dire coma una Cort d'Assisas; la vila aparteniá, alara, al Rei de França que l'aviá obtenguda es cambi amb Amaury VI de Montfort, filh de Simon.
Per far tornar catolics los catars, los Fraires de la Peniténcia de Jèsus Crist s'installant en 1264 e los Carmes bastiguèron lor convent en 1294.
Lo sègle XIV es un sègle d'expansion per la vila mas las faminas, la pèsta, los desòrdres de la Guèrra de Cent Ans, lo trebolum civil levèron un grand tribut sus la populacion. Pasmens, l'expansion contunhèt fins a la segonda partida del sègle XVI.
Luòc important politic e estrategic, foguèt ravajada mai d'un còp pendent las Guèrras de Religion. Per èsser del partit de Montmorency, la vila foguèt a l'emenda e sos barris destruits par Richelieu, a l'Edicte de Lengadòc en 1630. Apuèi, son ròtle politic es acabat, venguèt solament una vila rica vivent de la lana e de l'agricultura.

Administracion[modificar | Modificar lo còdi]

Lista dels cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
23 de mai de 2020 (2026) Bernard Breil [8]   retirat d'ENEDIS
març de 1989 2020 Christian Rebelle PRG conselhièr general (2008-2015)
  1989      
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Demografia[modificar | Modificar lo còdi]

modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 1948, totala: 2110

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
3 000 3 163 3 172 3 245 3 383 3 097 3 062 3 030 3 070

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
3 004 3 009 2 829 2 772 2 792 2 830 2 843 2 496 2 448

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
2 592 2 549 2 381 1 973 2 124 2 029 2 025 1 872 1 780

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
1 761
1 678
1 588
1 595
1 546
1 672
1 881
1 933
1 957
2 114
2009 2010
1 930
2 093
1 921
2 085
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


  • En 2018 la populacion èra de 1894 abitants e la densitat èra de 34,31 ab/km².
  • Remarcar la lenta erosion de Montreal en comparason ambe la creissença de Bram, 962 abitants en 1793 e 3226 en 2020 (vertat es que la superficia comunala de Montreal es enòrme, çò que dona mai de pes a l'exòdi rural).

Economia[modificar | Modificar lo còdi]

Lo primièr establiment de Montreal a una chifra d'afars de 12 338 k€, per Bram, es de 40 304 K€. I a 164 establiments e 410 emplecs a Montreal; per Bram, la vesina en creissença, son 266 establiments e 1349 emplecs en 2018. Es un vertadièr remplaçament.

Lòcs e monuments[modificar | Modificar lo còdi]

L'oppidum de Montreal[modificar | Modificar lo còdi]

L'oppidum

Son centre se confond amb lo quatren contrafòrt nòrd de la Collegiada e son rai de seissanta mètres descriu un perimètre ont se tròba la carrièra de las Flors, l'ostal Casanava, la mitat de la plaça de Sant Vincenç tangenta als ostals, la torre de senhal de la Collegiada.
Los ostals de la plaça de Sant Vincenç son bastidas sus l'escarpa d'aquel oppidum, d'aquò ven lor grand desvolopament vertical. Es parièr per aqueles de la carrièra de las Flors.

Aquela partida centrala del vilatge se nomena lo Capitòli.

Collegiala de Sant Vincenç[9][modificar | Modificar lo còdi]

La nau de la Collegiala de Sant Vincenç.

En 1273, lo rei Felip III de França dona als parroquians de la glèisa de Sant Vincenç d'ostals situats prèp d'aquela per l'agrandir.
La glèisa es erigida en collegiala pel papa Joan XXII lo 13 de febrièr de 1318.

En 1783 foguèt decidit de far una copòla per remplaçar la fusta d'origina.

Un mercat se passèt lo 6 de junh de 1783 amb un plastrièr de Pàmias, Jean Ribeaute, per construire la copòla de la collegiada per 12 500 liuras.
La collegiada possedís un cicle de pinturas sus la vida de Sant Vincenç realizada pel pintre tolosan Despax, a partir de 1751. Los quadres son recebuts pel capítol lo 17 d'agost de 1755. D'autres quadres de Despax, Gamelin e Badin son depausats dins la glèisa.
Un òrgue es realizat en 1738-1740 per de Montbrun, factor d'òrgues a Castèlnau d'Arri. Se tornèt far en 1781-1785 per Jean-Pierre Cavaillé[10].

Personalitats ligadas a la comuna[modificar | Modificar lo còdi]

Véser tanben[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]

Nòtas[modificar | Modificar lo còdi]

  1. https://www.oocities.org/toponimiaoccitana/11.html
  2. https://www.oocities.org/toponimiaoccitana/11.html
  3. 3,0 et 3,1  Dictionnaire topographique de la France. Aude, p. 254
  4. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 465-474
  5. Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 343, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f435.item.texteImage
  6. Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 413, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f505.item.texteImage
  7. Aquel alinhament començariá a Perpinhan per anar a Solhanels, al Nòrd-Oèst de Castèlnòu d'Arri e aprèp cap a Tolosa. Poiriá datar del Megalitic sus la primièra partida e èsser estat renovat a l'epòca cèlta. Aqueles trabalhs istorics son pas sens critica.
  8. https://www.ladepeche.fr/2020/05/25/bernard-breil-elu-maire-de-montreal,8901490.php
  9. (fr)Yvette Carbonell-Lamothe - Deux collégiales du XIVen siècle dans l'Aude, Saint-Vincent de Montréal et Saint-Michel de Castelnaudary - p. 426-430, dans Congrès archéologique de France. 131en session. Pays de l'Aude. 1973 - Société française d'archéologie - Paris - 1973
  10. Site de la Collégiale