Sarrança

Vilatge d’Occitània

Sarrança
Sarrance

Campanar octogonau de la glèisa e Sarrança

Geografia fisica

Coordenadas

43° 03′ 08″ N 0° 36′ 03″ O / 43.0522, -0.600833333333

Superfícia

46,75 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

1 869 m
360 m
314 m

Geografia politica

Auloron

Comunautat de comunas de la Vath d'Aspa

Cònsol

Jean-Pierre Chourrout-Pourtalet (2008-2014)

Geografia umana

Autras informacions

Còde postal

64490

Còde INSEE

64506

Sarrança (oficialament en francés Sarrance) qu'ei ua comuna bearnesa dera Vath d'Aspa administrada peu departament deus Pirenèus Atlantics de la region d'Aquitània.

Geografia[modificar | modificar la font]

Istòria[modificar | modificar la font]

Vila bearnesa de la Vath d'Aspa e lòc famós de romiatge vodat a la Verge. Qu'ei tanben lo lòc on e's'escad la narracion de l'Eptameron de Margarida de Navarra puishque los personatges que son embarrats a Sarrança per'mor de la creishuda de las aigas e que's hican, per passar los temps, a contà's las istòrias amassadas dens l'òbra .

Sarrança dens la vath d'Aspa

La legenda...[modificar | modificar la font]

A l'origina de la veneracion de la Verge de Sarrança que's conta qu'un pastor e miava un buèu a péisher au ras deu gave. L'animau que desapareishèva e que tornavan cada còps mei bèth qu'avans. Lo pastor que's decidè a seguí'u e que'u vedó prosternat au ras d'ua pèira grana. Un pescador tanben que vedó aquò e los dus que s'apropièn e que trobèn dens l'aiga deu gave ua estatua de la Verge. Los hidèus, lo curat de Bedós, l'evesque d'Auloron e los teologians aperats per eth que constatèn lo miracle en bèth véder lo buèu a tornar agenolhà's.

La Verge de Sarrança

L'evesque que decidí de botar l'estatua dehens la catedrau d'Auloron. L'endedia, totun, n'i èra pas mei. Qu'èra tornada a son lòc purmèr. Alavetz, acceptant lo messatge aparent de la Verge, l'evesque que hasó bastir un orator en aqueth lòc e ua glèisa a Sarrança. Adarron, uns profanators que panèn l'estatua e que la getèn deu pont de Sarrança, mes l'estatua que'us espaventè en tot pujar soleta a contra briu per tornar un còp mei suu son autar.

...e l'istòria[modificar | modificar la font]

A l'entorn de l'an 1340, los prèstes premontrés que s'encarguèn deu culte de la Verge a Sarrança. Sarrança que vadó un centre màger de romiatge. Ua bula deu Papa Eugèni IV que domandè ajudas e aumòinas per bastir un santuari vodat a la Verge en lo lòc de Sarrança. Que vadó abadia.

Los reis de Navarra e d'Aragon e lo senhor de Bearn que s'i amassèn en i deishant ofrandas. Atau, chic a chic, las riquessas que s'apielèn a l'entorn deu santuari.

Lo rei de França Loís XI, que viengó en romiatge en 1465, e que domandè au son escuder, que, davant l'estatua de la Verge, e capviresse l'espada qui tieneva tostemps quilhada en reiau preséncia.

Margalida de Navarra, de segur, que hasó tanben lo romiatge. Hicat devath la proteccion deu son marit, Enric de Labrit, Rei de Navarra (ajòu deu Noste Enric) en 1527 lo santuri qu'èra au som de la soa glòria. Mes los maus temps que s'apropiavan.

Los partisans reformats de Joana de Labrit que destrusín Sarrança en bèth cremar l'abadia e en massacrant los monges. Un monge, Lompageu, totun, que s'emportè l'estatua en Espanha. Quan Enric III de Navarra e IV de França e tornè lo dret de practicar lo catolicisme, Lompageu be tornè a Sarrança dab l'estatua. Los premontrés que tornèn tanben, los romius que hen çò medish e los miracles dan eths. En 1675 la glèisa qu'èra tornada bastir e consacrada. Lo romiatge a Sarrança que vadó tan important com abans pendant los sègles XVIIau e XVIIIau. Los Contes de Gasconha, gessits d'ua tradicion orala anteriora a la devocion de Lorda qui coneishem uèi lo dia, mencionan Sarrança com lo lòc de romiatge per antonomàsia.

Claustre de la glèisa de Sarrança

La Revolucion que ho lo segond drama de Sarrança. Los monges que huegèn e l'estatua que ho esconuda a Bedós peu curat. La glèisa n'èra pas mei qu'ua roeina. Los prèstes de Bètharram que tribalhèn a tornar quilhar lo santuari. La glèisa restaurada que ho oficialament inaugurada en 1891.

Lo santuari[modificar | modificar la font]

Uèi lo Santuari qu'ei en l'estat qui l'a deishat la darrèra reconstruccion per l'arquitecte M. Mondet a la fin deu sègle XIX. Qu'ei un lòc d'inspiracion barròca (com Bètharram) dab l'originalitat de muishar un campaner octogonau caperat per ua copòla. Suus costats de la glèisa que i a duas caperòtas vodadas a Sant Norbert (fondator deus premontrés) e Sant Martin. Fin finala que cau mentàver lo claustre.