Lengas per familha
Vaicí una lista (parciala e simplificada) de las lengas naturalas o construchas, vivas o mòrtas, classadas per familhas.
I indicam pas totas las lengas del Mond (seriá impossible tecnicament), mas sonque una seleccion de lengas entre las mai conegudas. Pasmens assajam de mençonar almens totas las lengas vivas d'Euròpa e de la mar Mediterranèa.
Indicam las familhas de lengas mai importantas. La nocion de familha genetica de lengas es descricha mai en detalh dins l'article consacrat a la lingüistica comparada.
Las temptativas de certans lingüistas (diches "omnicomparatistas"), dempuèi la fin del sègle XX, d'acampar certanas familhas de lengas dins de superfamilhas de lengas an pas bailat de resultats definitius ni consensuals fins ara. Aicí las familhas que son pas encara reconegudas largament son indicadas amb la mençon "familha discutida".
Las familhas que se compausan d'una sola lenga recebon la mençon "1 lenga".
Aquesta lista se basa en granda part subre lo libre de sintèsi de Merritt Ruhlen, A guide to the World's languages (Stanford: Stanford University Press, reedicion de 1991, 1a edicion de 1997). Ara per ara, lo trabalh de Ruhlen es la sola sintèsi qu'assaja d'èsser completa e qu'es accessibla, e mai se pòt recebre de criticas. Ruhlen i repren en particular las òbras de classificacion de son mèstre Joseph Greenberg. Totes dos son d'"omnicomparatistas" e de partisans de las "superfamilhas".
lengas khoisan[modificar | modificar la font]
La parentat dels grops de la familha khoisan, pausada per Greenberg en 1955, es pus acceptada. Ne vira, en fach, de tres familhas e doas lengas isoladas.
lengas khoe[modificar | modificar la font]
lengas tuu[modificar | modificar la font]
lengas kx'a[modificar | modificar la font]
hadza[modificar | modificar la font]
sandawe[modificar | modificar la font]
lengas kadogli[modificar | modificar la font]
lengas nigèrocongolesas[modificar | modificar la font]
lengas atlanticocongolesas[modificar | modificar la font]
lengas mel[modificar | modificar la font]
lengas mande[modificar | modificar la font]
lengas kru[modificar | modificar la font]
lengas dogon[modificar | modificar la font]
lengas gor[modificar | modificar la font]
- mòre o mòssi
lengas adamawa[modificar | modificar la font]
lengas obanguianas[modificar | modificar la font]
lengas heiban[modificar | modificar la font]
lengas talodi[modificar | modificar la font]
lengas katla[modificar | modificar la font]
lengas rashad[modificar | modificar la font]
lafofa[modificar | modificar la font]
Nigèrocongolés sud-central[modificar | modificar la font]
lengas banto[modificar | modificar la font]
lengas nilosaharianas[modificar | modificar la font]
lengas songhai[modificar | modificar la font]
lengas saharianas[modificar | modificar la font]
lengas mabanas[modificar | modificar la font]
Lengas fors[modificar | modificar la font]
lengas sodanicas orientalas[modificar | modificar la font]
lengas sodanicas centralas[modificar | modificar la font]
lengas komuz[modificar | modificar la font]
lengas kuliak[modificar | modificar la font]
lengas afroasiaticas[modificar | modificar la font]
L'afroasiatic tanben se sonava camitosemitic, mas aquel tèrme es perimit e abandonat.
lengas omoticas[modificar | modificar la font]
lengas coshiticas[modificar | modificar la font]
- lengas coshiticas del nòrd
- lengas agaw
- lengas coshiticas orientalas de las tèrras bassas
- lengas coshiticas orientalas de las tèrras nautas
lengas semiticas[modificar | modificar la font]
egipcian[modificar | modificar la font]
lengas berbèras[modificar | modificar la font]
- berbèr o amazigh
lengas chadicas[modificar | modificar la font]
- lengas chadicas de l'oèst
- lengas biu–mandara (chadic central)
- lengas chadicas de l'èst
- lengas masa
lengas aborigènas d'Austràlia[modificar | modificar la font]
Las lengas australianas son las lengas dels aborigèns d'Austràlia. Compren un quinzenat de familhas. Entre elas, lo pama-nyungan ocupa gaireben tot lo continent, las autras familhas se concentran dins lo centre-nòrd.
lengas pama-nyungan[modificar | modificar la font]
- grop del sud-èst
- sosgrop victorian
- lengas lower murray
- sosgrop victorian
- victorian de l'èst
- sosgrop macro-kulin
- sosgrop new south wales
- lengas yuin-kuric
- lengas wiradhuricas o lengas new south wales centralas
- sosgrop còst nòrd
- sosgrop victorian
- sosgrop del nòrd
- lengas gòlfe
- lengas pama-maricas
- grop central
- sosgrop arandic–thura-yura
- sosgrop queensland sud-oèst
- lengas karnicas
- sosgrop new south wales sud-oèst
- grop de l'oèst
- yolngu-ngarna
- lengas nyungicas
- nyungic del desèrt
- nyungic del sud-oèst
lengas bunubanas[modificar | modificar la font]
lengas daly de l'oèst[modificar | modificar la font]
lengas daly de l'èst[modificar | modificar la font]
lengas daly del sud[modificar | modificar la font]
lengas garrwanas[modificar | modificar la font]
lengas gunwinyguanas[modificar | modificar la font]
lengas iwaidjanas[modificar | modificar la font]
lengas jarrakanas[modificar | modificar la font]
lengas limilngan[modificar | modificar la font]
lengas mirndi[modificar | modificar la font]
lengas nyulnyulanas[modificar | modificar la font]
lengas tangkicas[modificar | modificar la font]
lengas wagaydyicas[modificar | modificar la font]
lengas worrorranas[modificar | modificar la font]
lengas tasmanianas[modificar | modificar la font]
lengas andamanesas[modificar | modificar la font]
- grop ongan
- grop grand andamanés
- aka-bea
- akar-bale
- aka-kede
- aka-kol
- oko-juwoi
- pucikwar
- aka-cari
- aka-kora
- aka-jeru
- aka-bo
lengas papós[modificar | modificar la font]
lengas transneoguineanas[modificar | modificar la font]
Aquela familha recampa la majoritat de las lengas dichas "papós", en Nòva Guinèa.
Papó occidental[modificar | modificar la font]
East Bird's Head[modificar | modificar la font]
lengas geelvink bay[modificar | modificar la font]
Sko[modificar | modificar la font]
Kwomtari-baibai[modificar | modificar la font]
Lengas left may[modificar | modificar la font]
lengas amto-musanas[modificar | modificar la font]
lengas torricelli[modificar | modificar la font]
Sepik-Ramu[modificar | modificar la font]
Papó oriental[modificar | modificar la font]
Lengas austroasiaticas[modificar | modificar la font]
lengas aslianas[modificar | modificar la font]
lengas bahnaricas[modificar | modificar la font]
lengas katuicas[modificar | modificar la font]
lengas khasi-palaungicas[modificar | modificar la font]
lengas khmericas[modificar | modificar la font]
- khmer o cambotjan
lengas khmuicas[modificar | modificar la font]
lengas mangicas[modificar | modificar la font]
lengas monicas[modificar | modificar la font]
lengas munda[modificar | modificar la font]
lengas mòn-khmer[modificar | modificar la font]
lengas nicobaricas[modificar | modificar la font]
lengas pearicas[modificar | modificar la font]
lengas vieticas[modificar | modificar la font]
Lengas miao-yao[modificar | modificar la font]
lengas tai-kadai[modificar | modificar la font]
Lengas tai[modificar | modificar la font]
Lengas austronesianas[modificar | modificar la font]
lengas malaiopolinesianas[modificar | modificar la font]
malaiopolinesian occidental[modificar | modificar la font]
- ilokano
- magindanao
- tagalòg o pilipino o filipino
- cebuano
- macassarés
- malgash
malaiopolinesian centreoriental[modificar | modificar la font]
lengas sinotibetanas[modificar | modificar la font]
lengas siniticas[modificar | modificar la font]
lengas tibetobirmanas[modificar | modificar la font]
lengas brahmaputranas[modificar | modificar la font]
lengas digaricas[modificar | modificar la font]
lengas midzuïcas[modificar | modificar la font]
lengas angami-pochuri[modificar | modificar la font]
lengas ao[modificar | modificar la font]
lengas kho-bwa[modificar | modificar la font]
lengas tani[modificar | modificar la font]
lengas zeme[modificar | modificar la font]
lengas karenicas[modificar | modificar la font]
lengas dravidicas[modificar | modificar la font]
lengas caucasencas del nòrd-oèst[modificar | modificar la font]
lengas caucasencas del nòrd-èst[modificar | modificar la font]
lengas kartvelianas[modificar | modificar la font]
lengas indoeuropèas[modificar | modificar la font]
Italoceltic[modificar | modificar la font]
lengas italicas[modificar | modificar la font]
- òsc (estench)
- sabèl (estench)
- ombrian antic o ombre antic (estench)
- falisc (estench)
- latin
Lengas romanicas o lengas latinas, venent del latin[modificar | modificar la font]
- occitan
- catalan
- galègoportugués: galician e portugués
- castelhan o espanhòl
- aragonés (sa classificacion dins l'espanhòl es discutida)
- leonés
- mossarabi (estench)
- francés o lenga d'oïl
- francoprovençal o arpitan
- romanch
- ladin
- friolan
- italian
- nòrd-italian o italian septentrional o padan (sa classificacion dins l'italian es discutida)
- còrs (sa classificacion dins l'italian es discutida)
- sarde
- dalmata (estench)
- romanés
- aromanés (sa classificacion dins lo romanés es discutida)
Ligur antic (estench)[modificar | modificar la font]
- ligur antic (estench)
lengas celticas[modificar | modificar la font]
lengas germanicas[modificar | modificar la font]
- Germanic occidental
- anglés
- frison
- bas-alemand o bas-saxon
- neerlandés
- afrikaans
- aut alemand o alemand
- yiddish
- francic (platt lorenc)
- Germanic nordic o escandinau: lengas venent del noroèc (estench)
- Germanic oriental (estench)
Baltoeslau[modificar | modificar la font]
lengas balticas[modificar | modificar la font]
- leton
- lituan o lituanian
- prussian ancian (estench)
lengas eslavas[modificar | modificar la font]
- Eslau occidental
- Eslau oriental
- Eslau meridional
- eslovèn
- sèrbocroat: croat, bosnian e sèrbe
- bulgar: bulgar e macedonian
grèc o ellenic[modificar | modificar la font]
albanés[modificar | modificar la font]
armèni[modificar | modificar la font]
lengas anatolianas (estench)[modificar | modificar la font]
Agni-kuchi o tokharian (estench)[modificar | modificar la font]
Indoiranian[modificar | modificar la font]
lengas iranianas[modificar | modificar la font]
- avestic (estench)
- sogdian (estench)
- zaza
- gorani
- curd
- lor
- persan o pèrsa (inclusent lo tatgic e lo dari)
- balochi
- mazandarani
- guilani
- ossèt < alan (estench) < sarmata (estench) < scita (estench)
- pashto o pathan o afgan
Indoarian[modificar | modificar la font]
- sanscrit (estench)
- romaní
- indostani
- panjabi
- lahnda
- rajastani
- bihari
- nepalés o pahari
- bhili
- gujarati
- marata
- konkani
- oriya
- bengalin
- assamés
- singalés
lengas noristanianas[modificar | modificar la font]
Lengas oralicas[modificar | modificar la font]
- lapon
- finés o finlandés (dont: carelian)
- estonian
- livonian
- vèpse
- vòt
- còmi o zirian
- odmort o votiac
- mari o cheremís
- mordovian: èrza e mòksha
Lengas turquesas[modificar | modificar la font]
- turc o osmanlí
- gagauz
- tatar de Crimèa
- tatar de Vòlga
- bashcòrt o bashquir
- azèri o azerbaitjanés
- nogai
- balcar
- qarachay
- qashqay
- cazac
- ozbèc
- caracalpac
- turcmèn
- quirguiz
- tova
- khakàs
- iacot o sakha
- chovash
Lengas mongòlas[modificar | modificar la font]
Lengas tongozas[modificar | modificar la font]
Corean[modificar | modificar la font]
lengas japonicas[modificar | modificar la font]
Lengas paleosiberianas[modificar | modificar la font]
lengas ienisseianas[modificar | modificar la font]
lengas chokchi-kamchadalas[modificar | modificar la font]
Lengas iokaguiras[modificar | modificar la font]
Esquimaud-alèuta[modificar | modificar la font]
Alèuta[modificar | modificar la font]
Esquimaud[modificar | modificar la font]
yupik[modificar | modificar la font]
inuit o inuktitut[modificar | modificar la font]
- inuit o inuktitut
lengas amerindianas[modificar | modificar la font]
Las lengas amerindianas son pas una familha de lengas, mas una denominacion geografica qu'acampa las familhas de lengas d'America.
lengas d'America del Nòrd[modificar | modificar la font]
- lengas algicas
- lengas iroquesas
- lengas sioanas
- lengas salish
- lengas alseanas
- lengas caddoanas
- lengas chimakuanas
- lengas chinook
- lengas chumash
- lengas comecrudanas
- lengas coos
- lengas costanoanas
- lengas kalapuyanas
- lengas keresanas
- lengas kiowa-tanoanas
- lengas maiduanas
- lengas miwok
- lengas palaihnihanas
- lengas sahaptianas
- lengas pomo
- lengas shastanas
- lengas siuslawanas
- lengas tsimshianicas
- lengas utoastècas
- lengas wakashanas
- lengas wintuanas
- lengas yokuts
- lengas yukianas
- lengas yumanas
- lengas muscogèas
- lengas na-dené
- lengas atabascanas
lengas de Mesoamerica[modificar | modificar la font]
Familhas de lengas d'America del sud[modificar | modificar la font]
- lengas tupí
- lengas caribas
- lengas arawaks
- lengas chibchanas
- lengas chocó
- lengas tiniguanas
- lengas jirajaranas
- lengas timote-cuica
- lengas guahibanas
- lengas salibanas
- lengas barbacoanas
- lengas jivaro
- lengas peba-yaguanas
- lengas tucanoanas
- lengas panoanas
- lengas zaparoanas
- lengas bora-witotoanas (familha discutida)
- lengas yanomani
- lengas tacananas
- lengas chapacuranas
- lengas mosetenanas
- lengas arawanas
- lengas nambiquaras
- lengas macro-ge (familha discutida)
- lengas guaicuruanas
- lengas mataguaianas
- lengas mascòi
- lengas lule-vilela
- lengas zamucoanas
- lengas charruanas
- lengas huarpeanas
- lengas chon
- lengas alacalofanas
- quíchoa
- aimara
- mapudungun o mapuche o araucan
lengas non classificadas[modificar | modificar la font]
Aquestas lengas apertenon benlèu a de familhas, mas los lingüistas arriban pas encara de determinar a quinas. Son pas forçadament de lengas "isoladas".
- En Euròpa : basc e aquitan
- En Asia : kusunda, nahali, boroshaski, nivkh, aino, elamita
- En Oceania : warenbori, taurap, pauwi
- En America : chiquitano
creòls e pidgins [modificar | modificar la font]
- reünionés
- martiniqués
- guadalopenc
- gulla
- djuka
- tok pisin
- bislama
- girgon chinook
- jamaican
- haitian
- maurician
- capverdian