Oromo
| oromo afaan oromoo, oromiffa | |
| Parlat en | Etiopia, Kenya |
|---|---|
| Regions | Africa |
| Locutors | 25 milions de |
| Tipologia | cap |
| Familha lingüistica | Oromo |
| Estatut oficial | |
| Oficial de | Etiopia |
| Acadèmia | cap |
| Còdis de lenga | |
| ISO 639‐1 | om (en) |
| ISO 639‐3 | orm (considerada coma macrolenga) (en) |
| Mòstra | |
| Article primier de la Declaracion dei Drechs Umans. Qabxii 1 | |
L’oromo (en oromo oromiffa o afaan oromoo) es una lenga coshitica parlada per unes 25 milions de personas en Africa (Etiopia, Kenya).
Es la lenga mai parlada pel pòble oromo, mas foguèt tanben adoptada per d'autres pòbles. Segond d'unes, es una familha de lengas, e la nòrma ISO 639 ne destria cinc:
- gax – oromo de Borana–Arsi–Guji–Walagaa
- hae – oromo oriental
- orc – orma
- gaz – oromo del centre oèst
- ssn – waata
Alfabet e pronóncia[modificar | modificar la font]
Après un emplec a l'encòp de l'alfabet latin e del sillabari sabean (de l'amharic), l'alfabet latin foguèt adoptat definitivament en 1991.[1] Las cinc vocalas de l'oromo (dubbachiiftuu: a, e, i, o, u) pòdon èsser cortas o longas. Se son longas, son dobladas dins l'escritura (aa, ee, ii, oo, uu). L'oromo a tanben 21 consonas (las de l'alfabet latin basic, dubbifamaa) e sièis digrafs (qubee dachaa: ch, dh, ny, ph, sh, ts).
Per separar una vocala longa d'una autra tanhenta, s'utiliza l'apostròfa (hudhaa, ex. taa'i, "plegatz la cama"). Se doas consonas se seguisson dins l'escritura, una vocala implicita (a) s'ausís (irra butaa, ex. sirna [sirana]).
Qualques mots[modificar | modificar la font]
| Revirada | Mot oromo |
|---|---|
| tèrra | lafa |
| cial/ceu | waakha |
| aiga | bishaan |
| fuòc | ibidda |
| òme | nama |
| femna | naddheen |
| manjar/minjar | nyaaccuu |
| beure | dhuguu |
| grand/beu | guddaa |
| nuech/nueit | alkan |
| jorn | guyyaa |
Referéncias e nòtas[modificar | modificar la font]
- ↑ Joan Francés Blanc, Lexic oromo-occitan e occitan-oromo, Edicions Talvera, 2010, ISBN 979-10-90696-04-4 (en linha)