Ongrés

Ongrés

magyar nyelv — magyar
Region	Euròpa Centrala
Locutors	14 milions (2023)
Tipologia	SOV
Classificacion lingüistica
Lengas oralicas Mengas fino-ogricas lengas ogricas Ongrés
Estatut oficial
Oficial de	Ongria Union Europèa Serbia (Voivodina) Àustria (Burgenland) Eslovènia (Prekmurje)
Minoritats significativas	Romania (Transilvània) Eslovaquia Croàcia Ucraïna
Estatut de conservacion
Atudat EXExtinct (Atudat) Menaçat CRCritically endangered (En dangièr critic) SESeverely endangered (En dangièr sevèr) DEDevinitely endangered (En dangièr definitiu) VUVulnerable (Vulnerable) Segur NENot Endangered (Non en dangièr) ICHEL Red Book: Not Endangered Classada coma lenga segura (NE) per l'Atlàs de las lengas menaçadas dins lo mond
Còdis lingüistics
ISO 639-1	hu
ISO 639-2	hun
ISO 639-3	hun
Ethnologue	hun
Glottolog	hung1274
Linguasphere	41-BAA-a
ASCL	3301
IETF	hu
Mòstra Article primièr de la Declaracion dels Dreches de l'Òme en ongrés: 1. cikk Minden emberi lény szabadon születik és egyenlő méltósága és joga van. Az emberek, ésszel és lelkiismerettel bírván, egymással szemben testvéri szellemben kell hogy viseltessenek.
Mapa
Zonas d'Euròpa Centrala amb locutors d'ongrés

L'ongrés es una lenga finoogrica d'Euròpa Centrala. Es la lenga oficiala d'Ongria, a mai se parla dins de regions ongresas de Serbia, Eslovaquia, Ucraïna, Croàcia e Romania, e tanben (dempuèi lo 1èr de mai de 2004) es oficiala dins l'Union Europèa.

Fonetica e escritura

Alfabet

A l'origina aquesta lenga fasiá servir un sistèma d'escritura runica (rovásírás, székely rovásírás o simplament rovás), pr'aquò Sant Estève, lo primièr monarca del Reialme d'Ongria entamenèt una reforma per adoptar l'alfabet latin parallèla a la conversion al cristianisme que se faguèt lo país. Uèi s'emplega una varianta d'aqueste alfabet amb qualques letras particularas, amb d'accents per las vocalas (coma ő i ű), e de combinasons de consonas (digrafs) coma gy, cz o sz que son particularas a aquesta lenga.

Lèxic de basa

• Szervusz (o forma corta szia – Adieu (a una persona)
• Sziasztok / Szervusztok – Adieussiatz (per mai d'una persona)
• Hogy vagy? – Cossí va? (informal)
• Hogy van? – Cossí va? (formal en vossejar)
• Hogy vagytok? – Cossí anatz? (per mai d'una persona)
• Jól vagyok, köszönöm – Va plan, mercé
• Jó reggelt – Bonjorn (de matin)
• Jó napot – Bonjorn (lo demai del jorn nap es jorn o/e solelh)
• Jó éjszakát – Bona nuèch
• Viszontlátásra (o forma corta viszlat) – Adieu (per partir)
• Igen – Òc
• Nem – Non
• Köszönöm – Mercé
• Köszönöm szépen – Mercé plan
• Köszi – Mercé (colloquial)
• Szivesen – De res
• Bocsánat! – Perdon!
• Károly vagyok – Soi Karoly (Carles)
• Értem – Compreni
• Nem értem – Compreni pas
• Nem tudom - Sabi pas
• Hol van...? – Ont es...?
• Nyitva dobèrt
• Zarva barrat

Distribucion geografica actuala

País	Parlants
Ongria	9.500.000-10.000.000 (2001)
Romania (principalament Transilvània)	1.443.970 (2002)
Eslovaquia	520,528 (2001)
Serbia (principalament a Voivodina)	293.299 (2002)
Ucraïna (principalament a la Transcarpàcia)	149.400 (2001)
Estats Units	117.973
Canadà	75.555 (2001)
Israèl	70.000
Àustria (principalament a Burgenland)	22.000
Croàcia	16.500
Eslovènia	9.240
Total	12.000.000-13.000.000

Fònt: Ethnologue

Vejatz tanben

• (en) Proteccion de las lengas minoritàrias d'Euròpa, coma l'ongrés dins qualques païses
• Carta Europèa des Lengües Regionaus o Minoritàries