Romaní
|
Romaní
| |
|---|---|
| Parlat en | Euròpa Centrala, Euròpa Occidentala, e de pertot dins lo mond |
| Familha lingüistica | lengas indoeuropèas indoiranian indoarian centre domari |
| Estatut oficial | |
| Lenga oficiala de | lenga officiala en la comuna de Chouto Orizari (Macedònia)
reconeguda coma lenga minorizada en:
|
| ISO 639-2 | rom (en) |
| ISO 639-3 | rom (en) |
| ISO 639-6 | rom (en) |
| Parent | rmni (en) |
Lo romaní o gitano, cingaro o tzingarin, o ròm (en romaní: Romani chib) es una lenga indoeuropèa de la branca indoiraniana, mai precisament indoariana. Es la lenga del pòble gitano (ròms), originari del nòrd d'Índia, qu'entreprenguèt una migracion massiva cap a la debuta del millenni II a la seguida d'una invasion turca gaznevida puèi seldjokida per colonizar l'Asia Menora.
Lo romaní se desvolopèt a partir d'una sola lenga populara o prakrit parlada dins la val mejana del flume de Ganges e que sa forma sabenta èra lo sanscrit.
Pendent lo long sejorn dels sieus locutors (1071-1381) dins lo Sultanat de Rom, jos dominacion seldjokida en Asia Menora, e ont la lenga oficiala èra lo persan e las lengas vernacularas lo grèc e l'armenian, lo romaní s'es enriquit de fòrça mots d'aquelas tres lengas.
Los manlèus a las divèrsas lengas europèas que lo romaní costegèt son posteriors al sègle XIV.
L’esfòrç de codificacion de la lenga es pro recent. Demèst los linguistas mai engatjats i aviá Marcèl Cortiada.
Dialèctes[modificar | modificar la font]
- romaní balcanic, lo còde ISO 639 qu'ei rmn
- romaní baltic, lo còde ISO 639 qu'ei rml
- romaní carpatic, lo còde ISO 639 qu'ei rmc
- romaní calò finés, lo còde ISO 639 qu'ei rmf
- romaní sinte, lo còde ISO 639 qu'ei rmo
- romaní vlah, lo còde ISO 639 qu'ei rmy
- romaní galés, lo còde ISO 639 qu'ei rmw
Derivats[modificar | modificar la font]
Lo postrolhàs a maites manlèus al romaní dins lo vocabulari.