Ascas

Vilatge d'Occitània

Ascas
Asques

Geografia fisica

Coordenadas

44° 57′ 10″ N, 0° 24′ 40″ O

Superfícia

6,28 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

32 m
32 m
1 m

Geografia politica

Fronçadés

França

Liborna

Lo Libornés-Fronçadésancianament de Fronçac

Cònsol

Jean Mora
(2014-2020)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2019)

443 ab.

Evolucion de la populacion

452 ab.

Densitat

77,07 ab./km²

Autras informacions

Gentilici

Asquais, Asquaises
Asquais, Asquaises en francés

Còde postal

33240

Còde INSEE

33016

Ascas^[1] (Asques en francés) es una comuna bordalesa de Guiana, lingüisticament gascona, administrada per lo departament de Gironda e la region de la Novèla Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Geografia[modificar | modificar la font]

La comuna d'Ascas presenta tres tipes de païsatges ^[2]:

de las ancianas sanhas o ancians braus de la ribèira de Dordonha, qu'an una altitud pauc superiora au nivèu dau flume (quauquarren coma 0 a 1 m); son drenats per d'estèirs e cultivats;
la tuca testimòni ont lo borg d'Ascas es pincat, qu'arriba a 29 m; son bòrd occidentau es rectilinèu (pr'amor de falhas ?)
daus lòcs d'altitud intermediària, sovent situats a la basa daus tarrèirs o dens lur prolongament, coma per exemple lo que religa la tuca d'Ascas a la planada fronçadesa de Sent Roman; lurs sòls mèi o mens calcaris fan que la vinha s'i plai.

Perimètre dau territòri[modificar | modificar la font]

Comunas confrontantas d'**Ascas**
	Sent Roman (Fronsadés)

	Sent Lobés

Toponimia[modificar | modificar la font]

Las fòrmas ancianas son : Asquas (ad ~), au sègle XIII, Asques, en 1305, Asquas (cappella de Bursans sive d' ~), en 1354 ^[3]. Bursans es tanben citat per Sent Roman, situat a quauques km, devath la fòrma de Sanctus Romanus de Burcias ^[4]. Las duas comunas son ligadas e Ascas apartenèva a la comuna de Sent Roman d'aquí a 1791. Borçans (?) devèva estar l'ancian nom de Sent Roman (o de Sent Martin, vilatge situat a 1 km d'Ascas en direccion de Sent Roman), remplaçat per un agionime. Borçans se pòt explicar per un nom latin d'òme, Borcius, emb lo sufixe -anum e un plurau que deu estar un collectiu : los abitants de Borçan, e lo nom dau vilatge fut confondut posteriorament emb lo collectiu, cas plan corrent en Bordalés e Vasadés. Sent Martin, s'es pas un transferiment, èra benlèu la parròquia primitiva d'Ascas.

Fau benlèu metre lo nom en relacion emb Ascas (Tarn e Garona), Asca (Hauts Pirenèus), Ascon (Arièja, Ascó (Catalonha), qu'es exactament lo medish nom qu'Ascon, mès tanben emb Asco (Corsega). Son de noms qu'embarrassan los toponimistas. Per Ascon, Dauzat vei lo basque as, aitz, « punta rocassosa » e un sufixe escur, per Asco, los dus Ascas e Asca, un tèma prelatin escur ^[5]. Per Ascas de Gironda, Bénédicte Boyrie-Fénié tròba pas de solucion, mès evòca un mot prelatin, eretat per lo basque aska, « canal, agau, comba ». Burgan e Lafon vesen pas tanpauc de solucion clara per Ascas de Tarn e Garona. La proposicion de Negre, un nom roman *asca, « fàstic » es regetada per B. Boyrie-Fénié e per Burgan e Lafon, coma de febla acceptibilitat toponimica ^[6]^,^[7].

La situacion geografica d'aquels toponimes presenta quauques semblanças pr'aquò. Ascon susplomba de 100 m la vath prigonda dau riu nommat en francés La Lauze. La situacion es la medisha per Asco, que domina la gòrja dau riu Asco, nommat localament Stranciacone. Son pr'aquò de situacions banalas en montanha e benlèu que lo nom a una auta origina. Mès per Ascas (Gironda), es quauquarren mèi. Dens la ribèira de Dordonha, las ribas autorn despassan a pena lo nivèu dau flume, tirat a Ascas, plaçat sus una tuca isolada de la planada calcària de Fronçadés, que tresplomba dirèctament las aigas. Dens lo paisatge girondin pauc accidentat, un tau siti devut impressionar los abitants. L'exemple d'Ascas fai comprene milhor perqué l'idèia de « lòc que susplomba un riu » pòt estar un punt comun. Per la vila d'Ascó, es pas tan caracteristic : l'aglomeracion es pus hauta qu'Èbre d'un desenat de mètres, çò qu'es banal dens un país mediterranèu, ont los aigats i son perilhós. Ascas (Tarn e Garona) es sus una planada, mès entre dus rius a pauca distància, lo Riu d'Ascas e Riutòrt : l'idèa principala es mèi o mens mantenguda. I a que per Asca (Hauts Pirenèus), que Michel Morvan explica per un mot basque aska, « nauc » ^[8] qu'òm pòt èsser embarrassat; pr'aquò, la glèisa es sus un tap que domina un riu, çò que pòt justificar un pauc l'idèia prepausada.

Totis aquels noms son dins un airal aquitano-basco-iberic, fòra d'Asco; mès la Corsega es pas exempta de toponimes aparentats al basque. Lo mot aska, « nauc » es pas la solucion çaquelà. Cal supausar un *ask-, benlèu aparentat al tèma idronimic *as ^[9], qu'auriá quitat d'èsser un apellatiu en gascon, en catalan e en lenga euscarica. Encara que lo mot asque (grafia de Palay), « lhavet, avalanca, lit » que conten per natura l'idèa de bas e de naut, es benlèu pas desprovesit de ligam semantic ambe lo mot comun a totis nòstres toponimes.

Istòria[modificar | modificar la font]

Administracion[modificar | modificar la font]

Lista deus cònsols successius
Periòde		Identitat
2001	2020	Jean Mora
19	2001
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra dau canton de Fronçac; es adara dau canton de Le Libournais-Fronsadais (en francés), donc Lo Libornés-Fronçadés.

Demografia[modificar | modificar la font]

modificar « persona »
v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 484, totala: 469

720

675

758

775

704

672

723

729

758

725

721

730

759

736

657

607

608

596

563

591

501

486

440

392

399

336

315

378

382

414

444

474

476

476
488

2009

2010

477
489

490
501

Fonts

Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Evolucion de la populacion 1962-2008

Lòcs e monuments[modificar | modificar la font]

Personalitats ligadas amb la comuna[modificar | modificar la font]

Veire tanben[modificar | modificar la font]

Ligams extèrnes[modificar | modificar la font]

Nòtas[modificar | modificar la font]

↑ http://www.in-oc.org/index.php?option=com_content&task=view&id=197&Itemid=0
↑ https://www.geoportail.gouv.fr/carte
↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 47
↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 327
↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p; 31
↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 47-48
↑ Paul Burgan, André Lafon, Toponymie du Tarn-et-Garonne, Association Antonin Perbosc, 2006, p. 178
↑ Paul Burgan, André Lafon, Toponymie du Tarn-et-Garonne, Association Antonin Perbosc, 2006, p. 178
↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, Toponymie des Pays Occitans, edicions Sud-Ouest, 2007, p. 42

Portau de Guiana

[1] ttp://www.in-oc.org/index.php?option=com_content&task=view&id=197&Itemid=0

[2] ttps://www.geoportail.gouv.fr/carte

[3] Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 47

[4] Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 327

[5] Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p; 31

[6] Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 47-48

[7] Paul Burgan, André Lafon, Toponymie du Tarn-et-Garonne, Association Antonin Perbosc, 2006, p. 178

[8] Paul Burgan, André Lafon, Toponymie du Tarn-et-Garonne, Association Antonin Perbosc, 2006, p. 178

[9] Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, Toponymie des Pays Occitans, edicions Sud-Ouest, 2007, p. 42

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]