Ascó
|
Ascó
| ||
|---|---|---|
.jpg) | ||
| ||
| ||
| Geografia fisica | ||
| Coordenadas | 41° 10′ 54″ N, 0° 34′ 08″ E | |
  | ||
| Geografia politica | ||
| País |  Espanha | |
| Comarca | Ribera d'Èbre | |
| Municipalitat | Ascó | |
| Primièr cònsol Mandat en cors |
||
| Geografia umana | ||
| Populacion (INE) (2008) |
. ab. | |
| Autras informacions | ||
| Còde INE | [1] | |
| {{{sitweb}}} | ||
Ascó es un municipi de la comarca de Ribera d'Èbre, dins la Generalitat de Catalonha e la província de Tarragona .
Toponimia
[modificar | Modificar lo còdi]Cal benlèu metre lo nom en relacion ambe Ascon (Arièja), qu'es exactament lo meteis nom, mès tanben ambe Asco (Corsega), Ascas, (Gironda), Ascas (Tarn e Garona) e Asca (Hauts Pirenèus). Son de noms qu'embarrassan los toponimistas. Per Ascon, Dauzat vei lo basque as, aitz, « punta rocassosa » e un sufixe escur, per Asco, los dos Ascas e Asca, un tèma prelatin escur [1]. Per Ascas de Gironda, Bénédicte Boyrie-Fénié tròba pas de solucion, mès evòca un mot prelatin, eretat pel basque aska, « besal, regòla, comba ». Burgan e Lafon veson pas tanpauc de solucion clara per Ascas de Tarn e Garona. La proposicion de Negre, un nom roman *asca, « fàstic » es regetada per B. Boyrie-Fénié e per Burgan e Lafon, coma de febla acceptibilitat toponimica [2],[3].
La situacion geografica d'aquels toponimes presenta çaquelà qualques semblanças. Ascon tresplomba de 100 m la val prigonda del riu nommat en francés La Lauze. La situacion es la meteissa per Asco, que domina la frau del riu Asco, nommat localament Stranciacone. Son pr'aquò de situacions banalas en montanha e benlèu que lo nom a una autra origina. Mès per Ascas (Gironda), es quicòm mai. Dins la ribièras de Dordonha, las ribas alentorn despassan a pena lo nivèl del flume, tirat a Ascas, plaçat sus una tuca isolada del planòl calcari, que tresplomba dirèctament las aigas. Dins lo paisatge girondin pauc traversut, un tal siti deguèt impressionar los abitants. L'exemple d'Ascas fa comprene milhor perqué l'idèa de « lòc que tresplomba un riu » pòt èsser un punt comun. Per la vila d'Ascó, es pas tan caracteristic : l'aglomeracion es pus nauta qu'Èbre d'un desenat de mètres, çò qu'es banal dins un país mediterranèu, que los aigats i son perilhoses. Ascas (Tarn e Garona) es sus un planòl, mès entre dos rius a pauca distància, lo Riu d'Ascas e Riutòrt : l'idèa principala es mai o mens mantenguda. I a pas que per Asca (Hauts Pirenèus), que Michel Morvan explica per un mot basque aska, « nauc » [4] qu'òm pòt èsser embarrassat; pr'aquò, la glèisa es sus un tap que domina un riu, çò que pòt justificar un bocin l'idèa prepausada.
Totis aquels noms son dins un airal aquitano-basco-iberic, fòra d'Asco; mès la Corsega es pas exempta de toponimes aparentats al basque. Lo mot aska, « nauc » es pas la solucion çaquelà. Cal supausar un *as-k-, benlèu aparentat al tèma idronimic *as [5], qu'auriá quitat d'èsser un apellatiu en gascon, en catalan e en lenga euscarica. Encara que lo mot asque (grafia de Palay), « lhavet, avalanca, lit » que conten per natura l'idèa de naut e de bas, es benlèu pas desprovesit de ligam semantic ambe lo mot comun a totis nòstres toponimes.
Administracion
[modificar | Modificar lo còdi]Evolucion demografica
[modificar | Modificar lo còdi]Las donadas de 1497 a 1553 son en fòcs, las de 1717 a 1981 correspondon a la populacion de fait, las dempuèi 1990 a la populacion de dreit. La font es Viquipèdia en català o Idescat[6].
| 1497f | 1515f | 1553f | 1717 | 1787 | 1857 | 1877 | 1887 | 1900 | 1910 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 165 | 164 | 158 | 530 | - | 2419 | 2332 | 2397 | 2499 | 2248 |
| 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1990 | 1992 | 1994 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2540 | 2422 | 1953 | 1885 | 1862 | 1630 | 2038 | 1781 | 1723 | 1800 |
| 1996 | 1998 | 2000 | 2004 | 2010 | 2012 | 2016 | 20-- | 20-- | 20-- |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1714 | 1711 | 1707 | 1629 | 1634 | 1680 | 1695 | -- | --- | --- |
Economia
[modificar | Modificar lo còdi]Preséncia d'una centrala nucleara de dos reactors (Ascó I, dubèrt en 1984, Ascó II, dubèrt en 1986) qu'aprofèita las aigas d'Èbre per la refrigeracion.
- ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p; 31
- ↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008
- ↑ Paul Burgan, André Lafon, Toponymie du Tarn-et-Garonne, Association Antonin Perbosc, 2006, p. 178
- ↑ Paul Burgan, André Lafon, Toponymie du Tarn-et-Garonne, Association Antonin Perbosc, 2006, p. 178
- ↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, Toponymie des Pays Occitans, edicions Sud-Ouest, 2007, p. 42
- ↑ {{http://www.idescat.cat/