1983

1983
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Ans : 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 Decennis : 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 Sègles : Sègle XIX Sègle XX Sègle XXI Millennis : Millenni I Millenni II Millenni III Cronologia mesadièra : Gen - Feb - Mar - Abr - Mai - Junh Julh - Ago - Set - Oct - Nov - Dec Cronologias tematicas : Aeronautica • Arquitectura • Automobila • Benda dessenhada • Camins de fèrre • Cinèma • Drech • Economia • Fotbòl • Jòc • Jòc vidèo • Literatura • Musica • Santat e medecina • Sciéncia • Sociologia • Espòrt • Teatre • TV Autres calendièrs : Roman • Chinés • Gregorian • Ebrieu • Indó • Musulman • Persan • Republican

Aquesta pagina concernís l'an 1983 del calendièr gregorian.

Eveniments[modificar | Modificar lo còdi]

Occitània[modificar | Modificar lo còdi]

França[modificar | Modificar lo còdi]

Euròpa[modificar | Modificar lo còdi]

9 de junh - Mário Soares deven lo primièr ministre de Portugal.

Africa[modificar | Modificar lo còdi]

Sodan[modificar | Modificar lo còdi]

Organizacion d'eleccions dins lo país que se debanèron d'un biais marrit, especialament dins lo sud. D'efèct, dins leis ancianeis províncias rebèlas, la manca d'organizacion entraïnèt de trèbols que foguèron agravats per la decision dau govèrn de desplaçar la màger part deis unitats militaras de la region vèrs lo nòrd. S'estimant tornarmai menaçats per lo nòrd, un nombre important de soudats meridionaus refusèron d'obeïr e se formèt una guerilha fòrça organizada, dicha Armada Populara de Liberacion de Sodan, dirigida per lo coronèu John Garang. Aquò entraïnèt la Segonda Guèrra Civila Sodanesa qu'opausèt fins a 2005 lo govèrn centrau a una insureccion demandant una autonòmia fòrça larga per lo sud (e qu'obtenguèt finalament l'independéncia en 2011).

America[modificar | Modificar lo còdi]

Grenada[modificar | Modificar lo còdi]

Après plusors annadas de tension, Maurice Bishop assaièt de melhorar sei relacions ambé Washington. Pasmens, se turtèt a una oposicion intèrna e foguèt assassinat lo 23 d'octòbre. Sa mòrt foguèt utilizada coma pretèxte per leis Estats Units d'America per l'illa ont un contingent de soudats cubans èra a construrre un aeropòrt. En despiech d'una resisténcia acarnada dei tropas de l'Armada revolucionària dau pòble, leis Estatsunidencs prenguèron aisament lo contraròtle dau país entre lo 25 d'octòbre e lo 2 de novembre. Aquò marquèt la fin de l'expériéncia comunista dins l'illa e un govèrn provisòri proestatsunidenc, dirigit per Nicholas Brathwaite, foguèt format.

Arts[modificar | Modificar lo còdi]

Sciéncias e tecnicas[modificar | Modificar lo còdi]

Armament[modificar | Modificar lo còdi]

Intrada en servici dau lançaroquetas multiple M270 MLRS. Marquèt una revolucion en matèria d'artilhariá en causa de sa capacitat de destruccion — pòu neutralizar 700 ectaras en mens d'una minuta — quasi similara a aquela d'una arma nucleara tactica.

Astronomia[modificar | Modificar lo còdi]

Capitada de la mesa en orbita dei sondas espacialas Venera 15 e 16 a l'entorn de la planeta Vènus. Permetèron de realizar lei premierei cartografias detalhadas de la planeta e d'i descubrir d'estructuras geologicas novèlas coma lei volcans de tipe corona.

Energia[modificar | Modificar lo còdi]

Intrada en servici dau tokamak Joint European Torus (JET) que permetèt de realizar de progrès importants regardant la recèrca sus lei plasmas e la fusion termonucleara.