Vejatz lo contengut

Baron (Gironda)

Aqueth article qu'ei redigit en gascon.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Vilatge d'Occitània
Varon
Baron
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
L'ostau de comuna de Varon
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 44° 49′ 23″ N, 0° 18′ 41″ O
Superfícia 10,34 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
108 m
53 m
29 m
Geografia politica
País  Guiana Bordalés
Estat Bandièra de França França
Region
75
Novèra Aquitània
Departament
33
Gironda Escut de la Gironda
Arrondiment
335
Arrondiment de Liborna
Canton
3316
daus Tuquets de Dordonha, ancianament de Brana
Intercom
243301215
Comunautat de comunas dau Crionés
Cònsol Emmanuel Le Blond du Plouy
(2014-2020)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2019)
1 170 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

1 186 ab.
Densitat 111,51 ab./km²
Autras informacions
Gentilici Baronnais, Baronnaises (en francés)
Còde postal 33750
Còde INSEE 33028

Baron[1] o puslèu Varon (Baron en francés) es una comuna occitana de Bordalés [2], lingüisticament gascona, administrada per lo departament de Gironda de la region de Novèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Perimètre dau territòri

[modificar | Modificar lo còdi]

Las fòrmas ancianas son de terra del prad del Avaron, en 1119-1121, Avaron, en 1126-1147, a cappella ecclesie de Baron, en 1326, Sanctus-Christophorus-de-Avaron, en 1339, Auaron, en 1361 [3].

Dauzat, que probable coneishé pas las fòrmas ancianas, supausa que lo nom de la comuna ven dau cognomen latin Baro/-onis o dau títol d'origina germanica, vingut chafre, Baro, « baron » [4]. Medisha remarca per Negre e per Astor (citats per Bénédicte Boyrie-Fénié).

B. Boyrie-Fénié part d'un etime *avallone. Lo nom vendré dau gallic avallo, « poma », damb lo sufixe -one, çò que doneré lo sens de « pomareda ». B. Boyrie-Fénié hornís l'evolucion : *Avallon(e) > Avaron (evolucion gascona -ll- intervocalic > -r- > (A)varon (aferèsi de a- iniciau) > Baron (confusion gascona de v e de b). La grafia seré donc Baron. La pomareda que servit de motivacion dateré d'una epòca anteriora a l'ocupacion romana [5], çò qu'es pas provat (la lenga celtica gardèt una vitalitat sufisenta per formar de toponimes pendent quauque temps).

En realitat, aquera presentacion es globalament justa per l'etimologia e lo sens, mes apèra quauquas remarcas foneticas. Lo mot gallic a l'origina es pas exactament avallo, mes aballo (varianta abalo, mes es pas aquera que podré menar a Avaro-); lo sens en gallic es « poma, pomèir », e probablament lo gallic a especializat abalo en « poma » (neutre) e aballo en « pomèir » (femenin) [6]. Segon Delamarre, Baron ven de aballo, « poma, pomièr », en gallic, o d'un teonime (nom de diu) inatestat *Aballos : sia « la pomareda, lo lòc ont i a de pomièrs », sia la propietat dau diu *Aballos [7].

B. Boyrie-Fénié sembla pas segura en grafia classica (o utiliza una auta grafia ?). V romanic e dens lo quite cas que representeré un b antic, s'escriu v (escriven la vaca en gascon tanplan coma en provençau, non pas la baca !). Baron es benlèu una grafia valorizanta, en fòrma de jòc de mots, mes la sola grafia admissibla es Varon.

Administracion

[modificar | Modificar lo còdi]
Lista daus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
març 2008 2020 Emmanuel Le Blond du Plouy divèrs esquèrra engenhaire
març 2001 2008 Michel Bardeau PCF  
  2001      
Totas las donadas son pas encara conegudas.
  • Avant la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra deu canton de Brana; es adara deu canton des Coteaux de Dordogne (en francés), donc deus Tuquets de Dordonha.
modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 1153, totala: 1169

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
542 309 494 460 391 447 412 437 440

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
455 476 502 482 486 444 437 433 445

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
485 521 427 413 409 395 445 434 506

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
491
503
527
668
749
866
937
935
991
1 005
2009 2010
1 033
1 054
1 076
1 097
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


Lòcs e monuments

[modificar | Modificar lo còdi]

Personalitats ligadas damb la comuna

[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes

[modificar | Modificar lo còdi]
  1. http://www.in-oc.org/index.php?option=com_content&task=view&id=197&Itemid=0
  2. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9616679v/f82.item.zoom p. 70
  3. Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 55
  4. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 55
  5. Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 55-56
  6. Xavier Delamarre, Dictionnaire de la Langue gauloise, ed. Errance, 2na edicion, 2008, p. 29
  7. Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p.37