Vejatz lo contengut

Mondòri

Aqueth article qu'ei redigit en gascon.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.


Vilatge d'Occitània
Mondòri
Montory
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Glèisa, tor e cementèri de Mondòri
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 43° 05′ 52″ N, 0° 49′ 01″ O
Superfícia 20,45 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
800 m
280 m
239 m
Geografia politica
País  Gasconha
Parçan Sola Armas de Sola
Estat Bandièra de França França
Region
75
Navèra Aquitània
Departament
64
Pirenèus Atlantics Armas deu Departament deus Pirenèus Atlantics
Arrondiment
642
Auloron
Canton
6439
Montanha Basca (Tardets-Sorholus abans 2015)
Intercom
246401764
CA deu Bascoat
Cònsol Jean-Jacques Pontaut
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2019)
309 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

317 ab.
Densitat 14,91 ab./km²
Autras informacions
Gentilici (en francés)
Còde postal 64470
Còde INSEE 64404

Mondòri (Montori o Berorize en basco, Montory en francés) qu'ei ua comuna de la província istorica de Sola, magèrment gascona. Qu'ei administrada peu departament deus Pirenèus Atlantics de la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Comunas a l'entorn.

Predominància lingüistica

[modificar | Modificar lo còdi]
Mapa de las sèt províncias bascas (1), 1863
Mapa de las sèt províncias bascas (2), 1863

Las duas versions de la Carte des sept provinces basques montrant la délimitation actuelle de l'euscara en dialectes, sous-dialectes et variétés (Mapa de las sèt províncias bascas qui muisha la delimitacion actuala de l'euscarà en dialèctes, sos-dialèctes e varietats) dessenhadas en 1863 per lo prince Loís Lucian Bonaparte que plaçan Mondòri hòra de l'aira bascofòna.

Lo Recueil de linguistique et de toponymie des Pyrénées (Recuelh de lingüistica e de toponimia deus Pirenèus) realizat en 1887 per Julian Sacaze que dona per Mondòri ua version en gascon, compausada d'ua traduccion de dus tèxtes mitologics, puish ua lista deus microtoponimes de la comuna. Lo regent que redigí la version enviada per Mondòri que precisa : « Plaçada suber la rota d'Auloron a Maulion, qu'ei la prumèra que rencontran en Sola en quitant la vath deus Varetons - arrondiment d'Auloron - e la sola deu canton que i parlan biarnés ; mès, d'après los noms deus lòcs e deus ostaus mei ancians, sèm segurs dens un temps mei o mens en arrèr l'idiòma en usatge dens la comuna qu'èra lo basco. »

Le Recueil des idiomes de la région gasconne (Recuelh deus idiòmas de la region gascona) realizat en 1894 per lo lingüista Edouard Bourciez que dona per Mondòri ua version de la parabòla deu hilh prodigue traduita en gascon.

La mapa deu Pays Basque français (País Basco francés) dessenhada en 1943 per Maurice Haulon que hè paréisher la "démarcation actuelle entre la langue basque et les dialectes romans" (demarcacion actuau enter la lenga basca e los dialèctes romanics) e que plaça la comuna de Mondòri acavalada enter gascon e basco.

Dens lo son libe Les Basques editat en 1955, lo bascològue Philippe Veyrin qu'analisa mei d'un aspects de l'istòria e de las tradicions deu Bascoat. Que presenta tanben lo limit enter lenga basca e dialècte gascon, en hasent estat de caduna de las ultimas comunas bascofònas. Qu'ajusta : « Totas aqueras localitats que sont sancerament bascas de lenga, hòra Urt e Bardòs a un cap, Mondòri a l’aute, vienudas mei qu’a miejas gasconas o biarnesas. »

Segon la Morfología del verbo auxiliar vasco (Morfologia deu vèrbe auxiliar basco) establida per Pedro de Yrizar en 1970, Mondòri es pas situada dens l'aira bascofòna. Lo son autor Pedro de Yrizar qu'estima dens los ans 1970-1972 lo nombre de locutors bascos a 16.7%, sia un deus taus mei bas de Sola. Dens la causida de las comunas mei adaptadas per realizar un estudi lingüistic deu dialècte soletin, l'autor, assistit deu lingüista et filològue René Lafon, que precisa per Mondòri : " localitat dont solament un quartièr ei de lenga basca; frontièra basco-romanica ".

Administracion

[modificar | Modificar lo còdi]
Lista deus maires successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2020 2026 Jean-Jacques Pontaut    
març de 2001 2020 Roger Lapeyrade    
març de 1983 2001 Pierre Bozom    
  1983      
Totas las donadas son pas encara conegudas.
modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 305, totala: 318

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
1 251 1 244 1 287

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
- - - - 1 059 - - - -

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
- - 830 - - - - - -

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
562



Cercar
349
337
335
333
345
2009 2010
330
342
327
339
Fonts
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


Lòcs e monuments

[modificar | Modificar lo còdi]

Personalitats ligadas dab la comuna

[modificar | Modificar lo còdi]

Véder tanben

[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes

[modificar | Modificar lo còdi]