Vejatz lo contengut

Castèths Andòrta

Aqueth article qu'ei redigit en gascon.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Vilatge d'Occitània
Castèths Andòrta
Castets-en-Dorthe
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Garòna e la neishença deu canal laterau de Garòna.
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 44° 33′ 46″ N, 0° 09′ 07″ O
Superfícia 8,69 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
56 m
30 m
6 m
Geografia politica
País  Gasconha Vasadés
Parçan Vasadés (centrau)
Estat Bandièra de França França
Region
75
Navèra Aquitània
Departament
33
Gironda Escut de la Gironda
Arrondiment
333
Arrondiment de Lengon
Canton
3328
Lo Sud-Gironda (Lengon avant 2015)
Intercom
243301488
CC deu Sud Gironda
Cònsol Daniel Flipo
(2014-2020)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2019)
1 454 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

1 473 ab.
Densitat 136,02 ab./km²
Autras informacions
Gentilici Casteriots, Casteriotes (en francés)
Còde postal 33210
Còde INSEE 33106

Castèths Andòrta (Castets-en-Dorthe en francés) es ua anciana comuna vasadesa, en Gasconha, administrada pr'eu departament de Gironda de la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània. Dempui lo 1er de genèir de 2017, a fusionat dab Castilhon de Castèths e es venguda comuna delegada e caplòc de la comuna navèra de Castèths e Castilhon.

Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri

[modificar | Modificar lo còdi]

Situacion avant la formacion de la comuna navèra de Castèths e Castilhon

Comunas confrontantas de Castèths Andòrta
Sent Pèir d'Aurelhac (delà Garòna) Sent Martin de Sescàs (delà Garòna) Cauçdròt (delà Garòna)
Sent Perdon de Concas
Sent Lobèrt
Castèths Andòrta Varia
Castilhon de Castèths
Viaujac

Las fòrmas ancianas son Castet (de ~), en 1274, Castrum Andorta, en latin, en 1274, Castet en Dorta, en 1307-1317, Castrum en Dorte, en latin, en 1307-1317, Redorta, en 1307-1317. Lo sens de Castèths es clar, mès demòra la question de l's finala, « adventícia » per [1]. L'idèa d'una pluralitat deus castèths es hòra de question, la que l' s finala represente -th- palatala d'origina es improbabla, perqué se'n vei pas de traça dens las fòrmas ancianas. En realitat, coma los vilatges en -ac son venguts sovent -ats (= -acs) en Vasadés e en Bordalés, çò que representa una confusion entre lo nom deu vilatge e lo deus abitants, Castèths èra Castèt(h) a l'origina e lo gentilici, bastit shens sufixe, èra los castèthS, e après, per confusion, la vila medisha vengut Castèths [2]. Es l'explicacion mès probabla. Lo gentilici actuau casteriòt, bastit regularament, a pr'aquò un perhum d'autenticitat e deu èste ancian.

Lo determinant Andòrta, « sembla relativament tardiu », çò escriu Bénédicte-Boyrie-Fénié. Se vei pas lo motiu d'aquera opinion, per duas rasons : purmèrament, Andorta apareish la medisha annada que Castèt(h), segondament, lo nom ancian de Castilhon de Castèths èra Castet/Casted e en latin Castello (que cau legir Castèth en occitan). Se podèva pas manténer una tala confusion entre los dus lòcs, e d'un costat Castèt(hs) vengot Castèt(hs) Andòrta, de l'aute lo segond Castèt(h) (mès lo pus ancian, probable, pr'amor de la data de las atestacions) vengot Castilhon. Lo determinant Andòrta, etimologicament endòrta o andòrta, deu latin intorta, sovent comprés coma en Dòrta per maishanta copadura e sovent omés (perqué èra pas mèi necessari, tanlèu que l'aute lòc cambièt de nom), a lo sens d'una branca plegadissa e torçuda, com la d'un vime, que sèrv a estacar los hagòts. Mès dens la practica èra una barradissa hèita de brancas plegadas e entrebescadas, dens una fortificacion, çò que lo mot Redorta (1307-1317), « redota », confirma [1].

  • Maserac, dab lo sufixe -acum, latinizacion deu sufixe gallés -āco(n), es lo nom d'un ancian grand maine antic. La basa es un nom latin d'òme, Macer o Macerius, mès dab Macerius, auré donat puslèu *Maseirac. Çò qu'es escrit dens lo Dauzat esclarzís pas totalament la question [3] e Mazeyrat o Mazerat vendré d' Amaricius [4]; cau partir mèilèu de Macer. Lo nom comun maceriae, « roïnas », totjorn dab -āco(n), auré donat Maseirac tanben, çò sembla.
  • Segon lo siti GAEL, la parròpia Sent Lobèrt e Sent Loís de Castèths et la parròpia Sent Roman de Maserac forman la comuna de Castèths (en francés Castets, vengut Castets-en-Dorthe lo 13 de julhet 1957) [5]. Aquera mencion es curiosa; solament, cau pas compréner que i avèva una glèisa Sent Lobèrt e Sent Loís. La glèisa Sent Loís de Castèths, situada dens lo borg, data deu sègle XIX. Mès, dens un lòc tant important, quasi una vila, n'i avèva pas una auta avant e que deviá tanben èste consacrada a Sent Loís ? I a una glèisa Sent Lobèrt - anciana - a Sent Lobèrt, a 1 km de Castèths. La comuna de Sent Lobèrt es hòrt petita, 2,11 km² e lo repartiment deu territòri de la parròpia devot èste inegau. A 1,5 km de Castèths, i a la glèisa Sent Roman de Maserac. Castèths, benlèu fondat au sègle XIII o un pauc avant, probablament dens la parròpia de Sent Lobèrt, augot una glèisa per necessitat quand vengot una aglomeracion importanta (la de Sent Lobèrt seré estada tròp petita).

Administracion

[modificar | Modificar lo còdi]
Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2014 2020 Daniel Flipo divèrs dreta retirat; cònsol de la comuna navèra de Castèths e Castilhon
2008 2014 Jean-Pierre Sart UMP mètge
2001 2008 Guy Furton PS recebeire de las talhas
  2001 Jean-Pierre Sart   mètge
         
Totas las donadas son pas encara conegudas.
  • Avant la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra deu canton de Lengon; es adara deu canton de Le Sud-Gironde (en francés), donc deu Sud Gironda.
modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 1182, totala: 1470

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
1 002 974 1 088 1 002 1 082 1 180 1 207 1 309 1 343

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
1 355 1 320 1 441 1 355 1 274 1 237 1 202 1 163 1 120

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
1 099 1 111 1 124 950 934 815 853 876 980

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
953
920
889
829
996
1 124
1 221
1 233
1 240
1 261
2009 2010
1 243
1 266
1 211
1 236
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


  • Populacion : 1164 (2018)
  • Densitat : 133,95

Lòcs e monuments

[modificar | Modificar lo còdi]

Personalitats ligadas dab la comuna

[modificar | Modificar lo còdi]

Véser tanben

[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes

[modificar | Modificar lo còdi]
  1. 1,0 et 1,1 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 107-108
  2. Miquèu Audoièr, Los gentilicis sense sufixe, in Lo Gai Saber n° 553, prima de 2019, p. 111-112
  3. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 426, a Maizerais, e 444, a Mazeyrat-Aurouze
  4. Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, Toponymie des Pays Occitans, edicions Sud-Ouest, 2007, p. 187
  5. https://web.archive.org/web/20130124070328/http://gael.gironde.fr/pages/Histo_commune.pdf