Lanamesa
Vila d'Occitània |
Lanamesa
Lannemezan | ||
---|---|---|
Era glèisa de Sent Joan Baptista de Lanamesa. | ||
| ||
| ||
Geografia fisica | ||
Coordenadas | 43° 07′ 30″ N, 0° 23′ 08″ E | |
Superfícia | 19,03 km² | |
Altituds · Maximala · Mejana |
647 m 588 m | |
Geografia politica | ||
País | Gasconha | |
Parçan | Istoricament restacat ara Vath d'Aura puish ath Nebosan | |
Estat | França | |
Region 76 |
Occitània | |
Departament 65 |
Hauts Pirenèus | |
Arrondiment 652 |
Banhèras de Bigòrra | |
Canton 6511 |
Burèu centralizator deth canton de La Varossa (caplòc deth Canton de Lanamesa abans 2015) | |
Intercom 246500797 |
CC deth Plan de Lanamesa (residéncia) | |
Cònsol | Bernard Plano (2020-2026) | |
Geografia umana | ||
Populacion Populacion totala (2018) |
5 812 ab. 5 971 ab. | |
Densitat | 312,14 ab./km² | |
Autras informacions | ||
Escais | Eths afotats. Eths vaganaus. | |
Gentilici | Lannemezanais (en francés) | |
Còde postal | 65300 | |
Còde INSEE | 65258 | |
http://www.lannemezan.com |
(Era) Lanamesa[1] o Lanamesan/Lanamedan[2] (Lannemezan en francés) qu'ei ua comuna d'Occitània, en Gasconha, situada dens eth departament deths Hauts Pirenèus dera region d'Occitània, ancianament de Miègjorn-Pirenèus.
Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]Era vila qu'ei situada sus eth Plan de Lanamesa, ath pè deths Pirenèus e ath bèth miei d'aquesta cadena de montanhas, entre era Mar Grana e era Mar Mediterranèa e entre Tarba e Tolosa. Eth plan de Lanamesa qu'ei era hont de 18 arrius e lanamesa qu'ei era traucada pera Petita Baïsa.
Eths principaus quartièrs dera vila
[modificar | Modificar lo còdi]- Eth centre : bastit ath torn dera maison comuna e dera glèisa de Sent Joan Baptista, qu'ei eth còr istoric dera vila e qu'estó arrenavat hè un detzenat d'annadas. Atau, era nava plaça deths Dreits deth Òmi e deth Ciutadans on òm tròba eth ofici deth torisme e que hè fàcia ath quiòsc qu'ei un lòc màger deras animacions e deras manifestacions dera vila. Era carrèra Tièrs (Thiers), carrèra centrau, qu'ei era mes comerçanta dera comuna e presenta era entrada dera galaria comerciau Paul Bert. Quitament, qu'avem era plaça dera Pòsta, tanben arrehèta qu'ei hornida de duas honts e d'un monument aths morts deras granas guèrras
- Eths Bortolets, ath torn deth baloard deths Tilhs e près dera gara S.N.C.F., que's plaça en haut d'un cantau que domina eth centre e se desplega ath torn d'un large boloard bordat d'arbos.
- Eth Gueriçà, quartièr pro recent ath sud dera ciutat, que's plaça en bòrd deth bòsc dera Plantada e deth canau dera Nèsta. Qu'ei sustot bastit d'ostaus individuaus bordant nombrós espacis verds.
- Las Moliàs. Ath nòrd, eth quartièr "deths molins" ath torn dera "cité des bans", deth collègi, qu'ei en mutacion gràcias ara construccion de navas parcèlas e d'un centre medicosociau.
- Eths Barraquets qu'ei un bordalat ancian situat ath extrèm nòrd dera comuna.
- Eth Horquet, arrebatiat en francés "la Demi-Lune" tara partida bastida quan eth complèxe espitalèr de Lanamesa i estó implantat, qu'ei un bèth bordalat arrecent estremat dera vila situat ath èst d'aquesta sus era arrota de Tolosa, eth espitau d'amiè era sua urbanizacion e era construccion d'un Parc de léser eth Gòlf e un ipodròm.
- Pèirahita. Adès tèrra de lana ath extrèm sud dera comuna, qu'ei uei ua zòna industriau e comerciau en plen desvolopament.
Toponimia
[modificar | Modificar lo còdi]Era prononciacion qu'ei [('éra) lana'méza] o [lanamé'za] (grafia fonetica deths autors). Eras fòrmas ancianas que son : Ramundus de Lanamezano, en latin, en 1210, Ramundus de Lanamezan en 1213-1214, de Lanamezano, en latin, en 1300 e 1342, Lantermensa ! en 1429, Lanamesan en 1667, Lannemezan (mapa de Cassini, ara fin deth sègle XVIII)[3].
Segon Dauzat, Lanamesa que vien de landa, mot d'origina gallica, dab eth latin medianum, « situat ath miei »[4]. Segon Negre, Lanamesa que vien deth gascon lana e meja(n)a, meda(n)a, meza(n)a, « mediana »[3].
Segon Miquèu Grosclaude, que i a duas prononciacions gasconas, ua, [('éra) lana'méza], dab un arreculament de l'accent tonic. L'etimologia latina qu'ei landa mediana > lana mesana, mes que i a dus sens possibles : « lana deu miei » o « lòc situat au miei de la lana[3].
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Eth Plan de Lanamesa qu'ei ric en restas de preséncia umana preïstorica ; eths permèrs abitants que caçavan era arrica fauna sauvatge d'aquesta tempsadas : mamot, rinocèros lanós.
A partir dera conquesta romana, que vengó ua region d'establiment de tèrmes.
En 1274, per carta de franquesa, Géraud Ièr d'Aure-Larboust que fondè era bastida de Lanamesa sus un terrenh eslhevat provesit d'ua tor. Sus un lòc conegut alavetz coma era Lana del Boc.
En 1345, eth vescomte de Foish-Bearn que crompèr lo territòri de Lanamesa amassa dab Escala, Tuzaguet e Pinars a Geraud II d'Aure-Larboust e Gaston Febus qu'eth restaquè a sa possession de Nebosan.
Durant las Guèrras de religion era vila (e sustot era glèisa de Sent Joan Baptista) que estón sacamadejats per Gabriel Ièr de Montgomery, mandat pera regina joana de Labrit.
Administracion
[modificar | Modificar lo còdi]Demografia
[modificar | Modificar lo còdi]Demografia
[modificar | Modificar lo còdi]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1841 | 1846 | 1851 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 408 | 1 563 | 1 604
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- | - | - | - | 1 839 | - | - | - | -
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- | - | 1 913 | - | - | - | - | - | -
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | 2008 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
7 378 |
Cercar |
6 137 |
5 824 |
5 762 |
5 716 5 911 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2009 | 2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
5 789 5 985 |
5 817 6 051 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fonts | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE |
Dab 5 940 abitants, Lanamesa qu'ei era 5au vila (en nombre d'abitants) deths Hauts Pirenèus, darrèr Tarba, Lorda, Banhèras de Bigòrra e Aurelhan.
- En 2018 era populacion qu'èra de 5812 abitants e era densitat qu'èra de 305,41 ab/km².
Cultura locala, patrimòni e torisme
[modificar | Modificar lo còdi]- Glèisa de Sant Joan : classada Monument istoric, d'estil gotic, dab un portau deth sègle XIII e un capanar deth sègle XIX
-
Era carrèra Georges Clémenceau
-
Eth pont d'Espanha, a on passa dessús eth camin de hèr Tolosa-Baiona
-
Era glèisa de Sent Joan Baptista
-
Eth monument taths morts e eth vielh marcat crobit arringat
-
Era plaça deth heralh
-
Era maison comuna de Lanamesa
A proximitat
[modificar | Modificar lo còdi]- Tumulus preïstoricT1 e T2
- Castèth de Mauvesin
- Abadiá d'Escaladiu
- Estacion d'esquí : Sent Lari e Sola, Piau-Engaly, Peiraguda, Nistòs
Personalitats ligadas dab era comuna
[modificar | Modificar lo còdi]- Paul-Henri de Le Rue : snowboarder - Medalha de Bronze aths Jòcs Olimpics d'ivèrn de 2006 a Turin ;
- Feliç Lacrampa : jogador de rugbi de XV ;
- Philippe Rougé-Thomas : jogador de rugbi de XV;
- Pierre Berbizier : jogador de rugbi de XV - 11 vegadas capitani der' equipa de França
- Renat Horquet : arbitre internacionau rugbi de XV;
- Antoine Dupont : jogador de rugbi de XV.
Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Top'Òc Diccionari toponimic occitan del Congrès permanent de la lenga occitana.
- ↑ https://toponimiaoc.webs.com/65hautspirenus.htm
- ↑ 3,0 3,1 et 3,2 Michel Grosclaude et Jean-François Le Nail, Dictionnaire toponymique des communes des Hautes-Pyrénées intégrant les travaux de Jacques Boisgontier, Conseil Général des Hautes-Pyrénées, 2000 https://www.archivesenligne65.fr/article.php?laref=1084&titre=lannemezan
- ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 379, a Lalande