Tarba

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Vila d'Occitània
Tarba
Tarbes
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La maison comuna.
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 43° 13′ 51″ N, 0° 04′ 21″ E
Superfícia 15,33 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
326 m
311 m
284 m
Geografia politica
País  Gasconha
Contrada Bigòrra Armas de Bigòrra
Estat Bandièra de França França
Region
76
Occitània
Departament
65
Hauts Pirenèus Armas deu Departament deus Hauts Pirenèus
(prefectura)
Arrondiment
653
Arrondiment de Tarba
(caplòc)
Canton
6599
Tarba-1, Tarba-2, Tarba-3 (caplòc de 5 cantons avant 2015)
Intercom
246500565
CA de Tarba-Lorda-Pirenèus
Cònsol Gérard Trémège (UMP, LR)
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
42 426 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

43 463 ab.
Densitat 2 678,54 ab./km²
Autras informacions
Escais los maherans (istoric)
Gentilici Tarbais, Tarbaises (en francés)
Còde postal 65000
Còde INSEE 65440

Tarba[1] (Tarbes en francés) qu'ei ua comuna gascona de Bigòrra situada dens lo departament deus Hauts Pirenèus e la region administrativa d'Occitània, ancianament de Miègjorn-Pirenèus.

Geografia[modificar | Modificar lo còdi]

Autes vilatges e quartièrs : La Seda, Carrèra Lonca, lo Borg Vielh, lo Mauborguet, lo Borg Nau, Martiac, Matalop, lo Borg Crabèr, Bastilhac, Conhac, L' Aubadera, L'Aumeta, lo Marcadiu, lo Pradèu, la Sendèra, la Planeta.

Comunas a l'entorn.

Toponimia[modificar | Modificar lo còdi]

La prononciacion qu'ei ['tarbo] (grafia fonetica deus autors). Las fòrmas ancianas que son : Civitas Turba ubi castrum Bogorra, en latin, enter 386 e 450 (Noticia Provinciarum), Gurba/Tussa/Tursæ, en latin (Noticia Provinciarum), Beorretanæ Urbis... apud Talvam vicum hujus territorii, en latin, cap a 580, Gregòri de Tors, De gloria confessorum, Bigorritanæ civitas en 506 (Concili d'Agde), Consilio Pontii Tarbensis episcopi, en latin, en 1080, Tharba en 1171, Tarvia en 1175, Tarbe en 1214, Tarba, au sègle XII, apud Tarviam, en latin, en 1292, apud Tarbiam, en latin, en 1300, la cede de Tarbe en 1313, de Taruia en 1313, In Sede Tarviensis, Archipresbiter Sedis Tarbiae, en latin, en 1342, Tarba en 1429 e 1541, Tarbe (mapa de Cassini, a la fin deu sègle XVIII)[2].

Segon Dauzat, Tarba qu'ei un nom escur, probablament d'origina aquitana[3].

Segon Negre, lo preceltic Tarba qu'ei d'origina e de sens mausegurs[2].

Segon Miquèu Grosclaude, la prumèra fòrma qu'estó sovent discutida : caleré corregir Turba, en latin « horrèra, aplec », en Tarba ? Per la mencion de 580, segon Roland Coquerel (De Bigorra à Saint Lézer p. 12), Urbs Beorretana e Talva designen pas ací la medisha localitat. R. Coquerel (op. cit.) que pròva gràcias a tèxtes e arguments arqueologics, l'oppidum deus Bigerriones èra pas a Tarba, mes a Sent Leser, l'anciana Bigorra. Tarba que seré vienuda capitala deus Bigerriones (o Bigerri) que plan tard, a ua data desconeishuda, mes tanlèu la patz romana solida. La dificultat qu'ei R. Coquerel escriu « Qu'ei probable a Tarbelli, poblada que vivèva sus un territòri de la vath d'Ador vesin deu deus Bigerriones, lo caplòc deus Hauts Pirenèus deu lo son nom. La civitas Tarba e la civitas Bigorra qui existisshèvan ensemble podèvan pas qu'estar dictinctas ua de l'auta. Tarba qu'èra hòra deu territòri bigordan ». Lo problèma qu'ei l'espandida enòrma deu territòri atribuït aus Tarbelli, qui aniré entrò a Dacs (Aquæ Tarbellicæ) e a la Mar Grana. E alavetz que vienen los pòbles situats dens l'intervalle entre Dacs e Tarba, com los Venarni (Bearn), Iluronenses, etc ? Èran tanben Tarbelli ? Justament, l'aparicion de las mencion qui concerneishen los Venarni e los Iluronenses qu'ei tardiva : serén a l'origina ua fraccion deus Tarbelli ? Lo nom de Tarba qu'ei probablament aquitan, benlhèu deu nom deus Tarbelli[2].

Istòria[modificar | Modificar lo còdi]

Administracion[modificar | Modificar lo còdi]

Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
març 2001 2026 Gérard Trémège UDF puish UMP, LR dirigent d'ua societat d'expertessa comptabla, conselhèr regionau despuish 2004, president (2008 → 2014) puish vice-president deu Gran Tarba (2014 → 2017), president de la CA de Tarba-Lorda-Pirenèus
març 1983 2001 Raymond Erraçarret PCF regent, conselhèr generau de Tarba-1 (1979 → 1985) e de Tarba-3 (1988 → 2001)
març 1977 1983 (defuntat pendent lo compte de las voses) Paul Chastellain   ancian obrèr ajustaire a l'Arsenau, conselhèr generau de Tarba Nòrd (1964 → 1973) puish de Tarba-3 (1973 → 1983)
març 1959 1977 Paul Boyrie RI (Republican Independent)  
julhet 1953 1959 Marcel Billières SFIO director deu centre espitalèr de Tarba, conselhèr generau de Tarba Nòrd (1958 → 1964)
  1953      
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Demografia[modificar | Modificar lo còdi]

modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 41062, totala: 42871

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
12 425 13 321 14 004

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
- - - - 21 293 - - - -

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
- - 28 615 - - - - - -

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
46 600
55 375
54 897
51 422
47 566
46 275
45 433
44 973
44 173
46 116
2009 2010
43 686
45 613
43 034
44 952
Fonts
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


  • En 2018 la populacion qu'èra de 42426 abitants e la densitat qu'èra de 2 767,51 ab/km².

Lòcs e monuments[modificar | Modificar lo còdi]

Personalitats ligadas dab la comuna[modificar | Modificar lo còdi]

Véder tanben[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]

Nòtas[modificar | Modificar lo còdi]

  1. https://www.jornalet.com/opinion/20909/formas-toponimicas-occitanas-dal-bon
  2. 2,0 2,1 et 2,2 Michel Grosclaude et Jean-François Le Nail, Dictionnaire toponymique des communes des Hautes-Pyrénées intégrant les travaux de Jacques Boisgontier, Conseil Général des Hautes-Pyrénées, 2000 https://www.archivesenligne65.fr/article.php?laref=1254&titre=tarbes
  3. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 669