Tarba
Vila d'Occitània |
Tarba
Tarbes | ||
---|---|---|
La maison comuna. | ||
| ||
| ||
Geografia fisica | ||
Coordenadas | 43° 13′ 51″ N, 0° 04′ 21″ E | |
Superfícia | 15,33 km² | |
Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
326 m 311 m 284 m | |
Geografia politica | ||
País | Gasconha | |
Parçan | Bigòrra | |
Estat | França | |
Region 76 |
Occitània | |
Departament 65 |
Hauts Pirenèus (prefectura) | |
Arrondiment 653 |
Arrondiment de Tarba (caplòc) | |
Canton 6599 |
Tarba-1, Tarba-2, Tarba-3 (caplòc de 5 cantons avant 2015) | |
Intercom 246500565 |
CA de Tarba-Lorda-Pirenèus | |
Cònsol | Gérard Trémège (UMP, LR) (2020-2026) | |
Geografia umana | ||
Populacion Populacion totala (2018) |
42 426 ab. 43 463 ab. | |
Densitat | 2 678,54 ab./km² | |
Autras informacions | ||
Escais | los maherans (istoric) | |
Gentilici | Tarbais, Tarbaises (en francés) | |
Còde postal | 65000 | |
Còde INSEE | 65440 |
Tarba[1] (Tarbes en francés) qu'ei ua comuna gascona de Bigòrra situada dens lo departament deus Hauts Pirenèus e la region administrativa d'Occitània, ancianament de Miègjorn-Pirenèus.
Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]Autes vilatges e quartièrs : La Seda, Carrèra Lonca, lo Borg Vielh, lo Mauborguet, lo Borg Nau, Martiac, Matalop, lo Borg Crabèr, Bastilhac, Conhac, L' Aubadera, L'Aumeta, lo Marcadiu, lo Pradèu, la Sendèra, la Planeta.
Toponimia
[modificar | Modificar lo còdi]La prononciacion qu'ei ['tarbo] (grafia fonetica deus autors). Las fòrmas ancianas que son : Civitas Turba ubi castrum Bogorra, en latin, enter 386 e 450 (Noticia Provinciarum), Gurba/Tussa/Tursæ, en latin (Noticia Provinciarum), Beorretanæ Urbis... apud Talvam vicum hujus territorii, en latin, cap a 580, Gregòri de Tors, De gloria confessorum, Bigorritanæ civitas en 506 (Concili d'Agde), Consilio Pontii Tarbensis episcopi, en latin, en 1080, Tharba en 1171, Tarvia en 1175, Tarbe en 1214, Tarba, au sègle XII, apud Tarviam, en latin, en 1292, apud Tarbiam, en latin, en 1300, la cede de Tarbe en 1313, de Taruia en 1313, In Sede Tarviensis, Archipresbiter Sedis Tarbiae, en latin, en 1342, Tarba en 1429 e 1541, Tarbe (mapa de Cassini, a la fin deu sègle XVIII)[2].
Segon Dauzat, Tarba qu'ei un nom escur, probablament d'origina aquitana[3].
Segon Negre, lo preceltic Tarba qu'ei d'origina e de sens mausegurs[2].
Segon Miquèu Grosclaude, la prumèra fòrma qu'estó sovent discutida : caleré corregir Turba, en latin « horrèra, aplec », en Tarba ? Per la mencion de 580, segon Roland Coquerel (De Bigorra à Saint Lézer p. 12), Urbs Beorretana e Talva designen pas ací la medisha localitat. R. Coquerel (op. cit.) que pròva gràcias a tèxtes e arguments arqueologics, l'oppidum deus Bigerriones èra pas a Tarba, mes a Sent Leser, l'anciana Bigorra. Tarba que seré vienuda capitala deus Bigerriones (o Bigerri) que plan tard, a ua data desconeishuda, mes tanlèu la patz romana solida. La dificultat qu'ei R. Coquerel escriu « Qu'ei probable a Tarbelli, poblada que vivèva sus un territòri de la vath d'Ador vesin deu deus Bigerriones, lo caplòc deus Hauts Pirenèus deu lo son nom. La civitas Tarba e la civitas Bigorra qui existisshèvan ensemble podèvan pas qu'estar dictinctas ua de l'auta. Tarba qu'èra hòra deu territòri bigordan ». Lo problèma qu'ei l'espandida enòrma deu territòri atribuït aus Tarbelli, qui aniré entrò a Dacs (Aquæ Tarbellicæ) e a la Mar Grana. E alavetz que vienen los pòbles situats dens l'intervalle entre Dacs e Tarba, com los Venarni (Bearn), Iluronenses, etc ? Èran tanben Tarbelli ? Justament, l'aparicion de las mencion qui concerneishen los Venarni e los Iluronenses qu'ei tardiva : serén a l'origina ua fraccion deus Tarbelli ? Lo nom de Tarba qu'ei probablament aquitan, benlhèu deu nom deus Tarbelli[2].
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Administracion
[modificar | Modificar lo còdi]Demografia
[modificar | Modificar lo còdi]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1841 | 1846 | 1851 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
12 425 | 13 321 | 14 004
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- | - | - | - | 21 293 | - | - | - | -
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- | - | 28 615 | - | - | - | - | - | -
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | 2008 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
46 600 |
55 375 |
54 897 |
51 422 |
47 566 |
46 275 |
45 433 |
44 973 |
44 173 46 116 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2009 | 2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
43 686 45 613 |
43 034 44 952 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fonts | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE |
- En 2018 la populacion qu'èra de 42426 abitants e la densitat qu'èra de 2 767,51 ab/km².
Lòcs e monuments
[modificar | Modificar lo còdi]Personalitats ligadas dab la comuna
[modificar | Modificar lo còdi]Véder tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ https://www.jornalet.com/opinion/20909/formas-toponimicas-occitanas-dal-bon
- ↑ 2,0 2,1 et 2,2 Michel Grosclaude et Jean-François Le Nail, Dictionnaire toponymique des communes des Hautes-Pyrénées intégrant les travaux de Jacques Boisgontier, Conseil Général des Hautes-Pyrénées, 2000 https://www.archivesenligne65.fr/article.php?laref=1254&titre=tarbes
- ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 669