Aquesta pagina e sas sospaginas mesadièras son consacradas a l’organizacion e a la mantenença del quadre Lutz sus... de la pagina d’acuèlh.
Aquesta es emplena per l'apèl de {{Wikipèdia:AcuèlhLutzSus/{{CURRENTDAY}} de {{CURRENTMONTHNAME}}}} (çò que significa que son contengut es lo del Wikipèdia:AcuèlhLutzSus/jorn, ont jorn es lo jorn e lo mes del jorn corrent (ora UTC)). La frequéncia de renovelament dels quadres es quotidiana.
Los articles presentats dins los diferents quadres son unicament los promouguts als labèls « Articles de qualitat » e « Bon article ».
Evitatz de metre mai de 500 caractèrs/100 mots dins los quadres per fin de manténer l'equilibri de las colomnas sus la pagina d'acuèlh ont aquestes quadres son transcluses.
Calendièr per mai de 2013
Articles « Lutz sus... » ja pareguts sus l’acuèlh del mes de mai de 2013 :
Lo lemosin es un dialècte nòrd-occitan que se perseguís en defòra daus limits actuaus de la region de Lemosin dins la meitat nòrd dau departament de Dordonha e la meitat est de la Charanta lemosina a l'est d'Engoleime.
Lo clima correspònd a l'ensemble de la distribucion estatistica dei condicions atmosfericas dins una region donada pendent un periòde donat. Se diferencia de la meteorologia que designa l'estudi dei fenomèns atmosferics a tèrme cort. L'estudi dau clima es dich climatologia. Utiliza principalament d'otís coma de mesuras estatisticas mensualas o annalas o la frequéncia dei donadas atmosfericas localas coma la temperatura, lei precipitacions, l'umiditat o la velocitat e l'orientacion dei vents.
Lo quilograma (simbòl: kg) es l'unitat de basa de massa del Sistèma Internacional d'Unitats (SI). Lo quilograma se definís coma la massa del prototipe internacional del quilograma qu'es gaireben identica a la massa d'un litre d'aiga. Es l'unica unitat de basa de l'SI que pòrta un prefixe a son nom. Tanben es l'unica unitat de l'SI qu'encara se definís en relacion a un artefacte.
L'Olocaust (o Shoah en ebrieu) designa l'ensems dei mesuras adoptadas per lo govèrn nazi e seis aliats durant la Segonda Guèrra Mondiala per l'Alemanha nazi per realizar divèrsei genocidis que lo principau foguèt aqueu dei populacions josievas d'Euròpa.
En matematicas, lo concèpte d'aplicacion formaliza l'idèa intuitiva de dependéncia determinista entre dos elements qu'un d'elei (la valor de l'aplicacion) es entierament determinat per l'autre (la variabla de l'aplicacion).
Lo nòrd-occitan es un ensems de dialèctes septentrionaus de la lenga occitana, comprenent los tres dialèctes seguents: lemosin, auvernhat e vivaroalpenc (tanben, dos sosdialèctes septentrionaus dau lengadocian fan una transicion vèrs lo nòrd-occitan: son lo gavaudanés e lo bas-vivarés).
Lo violon qu'ei un instrument de còrdas hregadas dab quate còrdas e jogat dab un arquet. Uei lo dia, qu'ei lo membre lo mei petit e lo mei agut de la familha deus instruments de còrdas hregadas descendenta de la lira da braccio qui compta tanben lo vriulon alto, lo violoncèl e, en partida, la contrabassa (puishqu'aquesta darrèra b'ei tanben tanhenta de la familha de la viòla de gamba ; marginaument aquesta familha qu'a conegut autes còps un violino piccolo, un vriulon tenòr, un violoncèl piccolo e qu'existeish quitament ua octobassa.
Louis Armstrong (tanben chafrat Satchmo1901-1971) que ho un cornetista e trompetista solista e improvisator de jazz deus màgers deu sègle XX, vadut en Loïsiana, Estats Units d'America. Que ho tanben famós com cantaire dab ua mena de votz particulara emplegada dens mantuns improvisacions. Dab lo cant e l'instrument que desvolopè articulacions e lengatges musicaus hèra influenciaus dens l'istòria deu jazz e dens lo hat d'aqueth art.
Aran o era Val d'Aran (mens locaument era/la Vath d'Aran, la Vau d'Aran) ei un parçan d'Occitània, situat ena region istorica de Gasconha, e formant ua comarca semiautonòma, administratiuament e istoricament assignada ath Principat de Catalonha e ar Estat espanhòu. Eth caplòc ei era vila de Vielha.
La Guèrra de Secession o Guèrra Civila Americana (American Civil War en anglés) foguèt un conflicte significatiu en l'istòria dels Estats Units d'America, qu'aguèt luòc entre los ans 1861 e 1865. Los dos partits afrontats foguèron las fòrças dels estats del Nòrd contra los recentament formats Estats Confederats d'America, integrats per onze estats del Sud que proclamèron la siá independéncia.
Las formigas (var. ahromigas) (familha dels formicidats — Formicidae — ) son d'insèctes socials formant de colonias, apeladas formiguièrs, de còps fòrça complèxas. Fan partida de l'òrdre dels imenoptèrs, coma las vèspas e las abelhas. Los termits, d'unes còps apelats formigas blancas, constituisson l'òrdre dels isoptèrs e son doncas pas particularament aparentats a las formigas. (Lo termit es una espècia puslèu arcaïca a l'invèrs de la formiga, pro evoluida).
Lo deconstructivisme es una escòla arquitectonica que nasquèt a la fin dels ans 1980. Se caracteriza per la fragmentacion, lo dessenh non lineari, la projeccion de las idèas cap a la superfícia de las estructuras e, en aparéncia, dins la geometria non euclidiana. Per exemple, de formas non rectilinhas que s'utilizan per distorsionar e dislocar qualques principis elementaris de l'arquitectura coma l'estructura e l'envolòpa de l'edifici. L'aparéncia visuala finala dels edificis de l'escòla deconstructivista se caracteriza per una estimulanta imprevisibilaitat e un caòs contrarotlat.
Lo Felibritge es un movement dedicat a la lenga e la cultura occitanas, amb de connexions fins dins lei País Catalans. Son accion se situa especialament dins lo domeni literari. Sa vocacion es de favorizar e d'organizar la sauvagarda e la promocion de la lenga occitana e de tot çò que constituís la cultura especifica dei país de lenga d'òc. Lei membres d'aqueu movement son lei felibres e lei felibressas.
La Guèrra de Tròia foguèt, segon la legenda, una guèrra de las armadas aquèas (es a dire, grègas) contra la vila de Tròia en Asia Menora, seguissent lo rapte (o seduccion) d'Elena d'Esparta per Paris. La guèrra es un dels eveniments mai importants de la mitologia grèga e es contat dins un cicle de poèmas epics que sonque dos, l'Iliada e l'Odissèa d'Omèr, demorèron entièrs. L'Iliada descriu un episòdi ja avançat la guèrra, e l'Odissèa explica lo viatge de retorn d'un dels caps grècs, Ulisses. De poètas grècs posteriors descriguèron d'autres partidas de l'istòria, e tanben lo poèta roman Virgili dins son Eneïda.
L'emoglobina es una proteïna d'estructura quaternària, que la principala foncion es de transportar lo dioxigèn dins l'organisme uman e dels autres vertebrats. L'emoglobina se trapa subretot a l'interior dels globuls roges del sang (13,5 a 17,5 g/dl per l'òme e 12.5 a 15,5 g/dl per la femna de sang d'emoglobina) çò que lor balha la color roge.
Josèp Romanilha (Jóusè Roumaniho, en nòrma mistralenca - Sant Romieg de Provença, lo 8 d'agost de 1818 - lo 24 de mai de 1891) foguèt un escrivan provençau, professor de Frederic Mistral e fondator amb eu dau Felibritge. Foguèt tanben son segond capolier.
Otto von Bismarck (1èr d'abriu de 1815, Schönhausen - 30 de julhèt de 1898, Friedrichsruh) èra un òme politic prussian puei alemand. Foguèt ministre-president de Prússia de 1862 a 1890, cancelier de la Confederacion d'Alemanha dau Nòrd de 1867 a 1871 e cancelier de l'Empèri alemand de 1871 a 1890. Aguèt un ròtle primordiau dins l'unificacion d'Alemanha entre 1864 e 1871. Per sei servicis au profiech dau rèi de Prússia puei de l'emperaire alemand, venguèt còmte de Bismarck en 1865, prince de Bismarck-Schönhausen en 1871 e enfin duc de Lauenburg en 1890.
Lo petròli es una mescla complèxa non omogenèa d'idrocarburs, còrses compausats formats per idrogèn e carbòni. Lo petròli pòt prendre diferents aspèctes, de jaunàs e liquid a negre e viscós. Aquestas diferéncias son degudas a las relacions entre los tipes d'idrocarburs. Es una ressorsa naturala non renovelabla, e actualament tanben la principala font d'energia dels païses desvolopats.
Un carri de combat (var. charri de combat, carro de combat) (o carri d'assaut, o blindat, o tanc) es un veïcul militar armat e blindat e amb un sistèma de traccion tot terren. Los primièrs veïculs faguèron partida de l'armada britanica pendent la Primièra Guèrra Mondiala ; apareguèron coma una responsa davant las dificultats qu'aviá l'infantariá convencionala quand li caliá atacar las trencadas protegidas per fil de fèrre e mitralhièra, que i fracassava sovent contra.
La Luna (var. Lua) es lo solet satellit natural de la Tèrra. A un diamètre de 3475 km e orbita a una distància mejana de 384 400 km. Sa massa es 81 còps pus pichona que la de la Tèrra, e l'acceleracion de la gravitat es aperaquí un seisen d'aquela de la Tèrra. Sa superfícia es claufida de cratèrs e son atmosfèra es insignificanta. Foguèt lo 21 de julhet de 1969, amb los astronautas de l'Apollo XI, que los òmes botèron lo pè sus son sòl lo primièr còp.
Fichièr:IbnBattatuEffendi.jpgIbn Battuta (1304-1369) èra un explorator e un viatjaire musulman dau sègle XIV. Partit de Marròc en 1325 per faire lo romavatge musulman de La Mèca, decidiguèt de contuniar son viatge per visitar lo rèsta dei país musulmans de son epòca. Per aquò, aprofichèt lei rotas comercialas dau sègle XIV per explorar lo nòrd d'Africa, l'Empèri malian, Egipte, Aràbia, Mesopotamie, Pèrsia, Anatòlia, lo Khanat de l'Òrda d'Aur, lo centre dau continent asiatic, l'Índia, l'Asia dau Sud-Èst e China. A la fin de sa vida, sei trajèctes diferents representavan una distància de 120 000 quilomètres. Rintrat au Marròc en 1354, s'ocupèt alora d'escriure lo racònte de sei viatges.
