Ax
 |
Vilatge d’Occitània |  |
|
Ax |
||
|---|---|---|
 |
||
| La passarèla Camp de Gramon sus Orièja amb la glèisa | ||
| Geografia fisica | ||
|
||
| Coordenadas | ||
| Superfícia | 30,26 km² | |
| Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
2 411 m 740 m 697 m |
|
| Geografia politica |
||
| País | País de Fois  |
|
| Estat | França  |
|
| Region 76 |
Miègjorn-Pirenèus |
|
| Departament 9 |
Arièja  |
|
| Arrondiment 091 |
Arrondiment de Fois |
|
| Canton 0901 |
Canton d'Ax Capluòc |
|
| Intercom 240900266 |
Comunautat de comunas de las vals d'Ax |
|
| Cònsol | Pierre Peyronne (2008-2014) | |
| Geografia umana | ||
| Autras informacions | ||
| Còde postal | 09110 | |
| Còde INSEE | 09032 | |
Ax[1][2] o Acs [3] [4](Ax-les-Thermes en francés) es una comuna occitana del País de Fois, situada administrativament dins lo departament d'Arièja e la region Miègjorn-Pirenèus. Gràcias a sas fonts nombrosas (mai de 70), la vila, que comptava 1.318 abitants en 2012, venguèt un centre del termalisme tre lo sègle XVIII, e coneguèt puèi una prosperitat economica, consolidada per l'arribada del tren e l'implantacion de casinos, que perdurèt fins a la mitat del sègle XX.
L'endreit s'es especializat tanben dins los espòrts de nèu, subretot a partir de la creacion en 1955 de l'estacion Ax 3 Domenis.
Somari
Geografía[modificar | modificar la font]
Ax se situa dins los Pirenèus lengadocians, a una altitud mejana de 720 mètres, al confluent d'Orièja, d'Arièja e de Lausa. Sa posicion geografica particulara, a la termièra d'Andòrra e a un trentenat de quilomètres de la frontièra amb l'estat espanhòl, ne faguèt una tèrra de passatge essenciala dins las migracions e relacions occitanocatalanas.
Istòria[modificar | modificar la font]
Administracion[modificar | modificar la font]
Economia[modificar | modificar la font]
Las activitats localas son principalament l'elevatge (bovins, ovins), lo torisme amb lo termalisme e los espòrts d'ivèrn.
Luòcs e monuments[modificar | modificar la font]
- L'Estacion d'espòrts d'ivèrn Ax 3 Domenis.
- Lo Bacin dels Ladres, al centre de la vila, es alimentat per de fonts caudas sortent de tèrra a 77 °C. La mai coneguda es la font dels canons. A l'Edat Mejana, aquel bacin servissiá per garir los leproses, un espital es situat a 1 mètre. Lo bacin foguèt construit per òrdre de Rogièr comte de Fois del temps de Loís IX.
Personalitats ligadas amb la comuna[modificar | modificar la font]
- Sant Udault
- Gatien Marcailhou d'Aimeric (1807-1855), compositor e "inventor" de la valsa per dançar. Professor del jove Gabriel Fauré. Sa composicion pus celèbra, Indiana inspirèt Camille Claudel per son grope La Valse.
- Pierre Bertrand de Mérignon[5]
Ligams extèrnes[modificar | modificar la font]
- (fr) Siti oficial de l'Ofici de Torisme de las Valadas d'Ax
- (fr) Siti oficial de l'estacion d'espòrts d'ivèrn
- (fr) « Ax-Les-Thermes » sur Histariège
- (fr) Siti de l'escòla d'Ax
Notas e referéncias[modificar | modificar la font]
- ↑ Patrici Pojada, Repertòri toponimic de las comunas de la region Miègjorn-Pirenèus, Nouvelles Éditions Loubatières, 2009, ISBN 978-2-86266-573-3
- ↑ Sit Toponimia occitana
- ↑ http://toponimiaoc.webs.com/09arija.htm
- ↑ http://books.openedition.org/pulm/1024>"Quora la divergéncia grafica complica pas la lectura, se podriá admetre lei grafias divergentas que se son sedimentadas. Lei sits d’estacions termalas an fornit de toponims similars a partir dau latin Aquis, De Aquis, qu’es l’ablatiu locatiu plurau de aqua. legissèm Ax en País de Fois (Alibèrt 1935, 419; Deledar & Poujade 1992) e Dacs en Shalòssa (Petit dictionnaire 1984. 128). Una uniformizacion grafica Ax/Dax o Acs/Dacs es pas indispensabla en tèrmes practics de lectura. Amb la meteissa racina avèm Ais de Provença ; una grafia Aix* o Aics* seriá una tissa pedanta e inutila."
- ↑ Pierre Brun, « Un helléniste du dix-septième siècle : Pierre Bertrand de Mérignon d'Ax-les-Thermes », Annales du Midi, 1894, p. 327-348
.svg){kind=small}
