Barcilona (Provença)

Avans la fondacion de la vila, l'istòria dau territòri de Barcilona es aquela d'Ubaia. Segon l'autor roman Polibi (199-133 avC) èra restat per un pòble celtoligur qu'es pas encara clarament identificat^[4]. Durant lo periòde roman, la region foguèt integrada a la civitas d'Ambrun avans d'èsser estacada a aquela de Rigomagensium (uei Chorge). Dins lei fachs, en fòra d'aquelei mesuras administrativas, pauc d'informacions son conegudas sus la vida dins la vau durant aquela epòca^[5].

Après la disparicion de l'Empèri Roman d'Occident, lo luòc es de còps mencionat dins de documents, generalament de donacions a d'abadiás. L'interès militar de la region per lei reiaumes occidentaus apareguèt tanben amb una batalha en 571. Lo patrici Eunius Mummolus i arrestèt una incursion saxona^[6].

La clau de la vau d'Ubaia

La fondacion de la vila

Article detalhat: Ramon Berenguier V de Provença.

La vila de Barcilona foguèt fondada en 1231 per Ramon Berenguier V de Provença (1209-1245), còmte de Provença e de Catalonha. Administrator eficaç, organizèt una administracion que permetèt d'unificar Provença a l'entorn de son poder e d'assegurar son independéncia. Dins aqueu quadre, la fondacion de Barcilona èra destinada a melhorar lo contraròtle dau nòrd-èst dau Comtat. Per aquò, dotèt la ciutat de privilègis importants que permetèron de renfòrçar sa fidelitat a la corona provençala. En particular, acordèt ais estatjants la creacion d'un consolat en 1240, un sistèma d'autonòmia permetent a la vila de gerir seis afaires locaus qu'èra normalament reservat ais aglomeracions pus importantas^[7].

Lo modèl de construccion de la vila novèla foguèt aqueu de la bastida, un concèpte d'organizacion urbana fòrça utilizat durant aqueu periòde dins lei regions conquistas per lei Francés a l'eissida de la Crosada deis Albigés. Una question regardant aquela fondacion es aquela de la preséncia eventuala dei vestigis d'una vila pus anciana, benlèu destrucha vèrs 1200, qu'es mencionada dins l'acte de fondacion establit per Ramon Berenguier. Pasmens, l'existéncia d'una ciutat preexistenta es pas segura^[8].

Una vila disputada

De sa creacion a la Revolucion Francesa, Barcilona ocupèt una posicion militara importanta entre Daufinat, Savòia e Provença. La vila foguèt donc un enjòc durant lei guèrras dau periòde, especialament a partir de la fin dau sègle XIV quand la Guèrra de l'Union d'Ais (1382-1387) entraïnèt lo declin definitiu dau Comtat de Provença. Fidèla a Carles de Duras, Barcilona participèt a de combats còntra lei vilas aupencas vesinas fins a la conclusion d'una trèva amb Sisteron. En 1388, la ciutat foguèt donc annexada per Savòia coma leis autrei territòris demorats fidèus ai Duras. Pasmens, au contrari de Niça, Barcilona foguèt represa per lei Provençaus en 1390. Dins aquò, aqueu contraròtle èra precari car lei Savoiards tornèron venir lei senhors de la ciutat de 1417 a 1471.

En 1481, la vila venguèt francesa après « l'union » entre França e Provença. Dins lei fachs, lei tractats successius de reglament dei Guèrras d'Itàlia entraïnèron una instabilitat importanta. Lei Savoiards reprenguèron Ubaia au començament dau sègle XVI mai la region foguèt tornada ocupar per lei Francés de 1536 a 1559. Lo Tractat de Cateau-Cambrésis (1559) la placèt sota la senhoriá de Savòia mai aquò demorèt en partida teoric car durant lei Guèrras de Religion, d'armadas francesas intrèron dins la vau per i atacar lei populacions protestantas. Puei, après una guèrra novèla entre França e Savòia, Barcilona venguèt tornarmai francesa en 1601 a la signatura dau Tractat de Lion. Pasmens, Savòia reconquistèt tornarmai la vila de 1630 a 1691. Lo Tractat d'Utrecht en 1713 la laissèt definitivament entre lei mans dei rèis de França.

Dins aquò, l'integracion de Barcilona au sen dau Reiaume foguèt l'objècte de luchas d'influéncia suplementàrias entre Provença e Daufinat. Un premier acte reiau reüniguèt inicialament la vila au govèrn generau de Provença. Aquela decision foguèt contestada e leis abitants foguèron finalament estacats au govèrn de Daufinat en 1717. O demorèron fins a la Revolucion. Durant aqueu periòde, divèrseis administracions reialas, coma la pòsta^[9], installèron de burèus dins la vila, çò que renforcèt son ròtle administratiu locau.

Lo periòde revolucionari e imperiau

La Revolucion Francesa foguèt ben acuelhida a Barcilona. D'efiech, d'esmogudas avián agut luòc dins la vila tre març de 1789 en causa de problemas d'avitalhaments e l'existéncia d'una lòtja maçonica mòstra lo sostèn deis elèits locaus ais idèas novèlas. D'autreis esmogudas se debanèron entre 1789 e 1792 durant la Granda Paur ò en causa de carestiás. A la creacion dau departament dei Basseis Aups, Barcilona venguèt ansin capluòc de districte entre 1790 e 1800 e sosprefectura a partir dau Consolat.

L'implantacion fòrta deis idèas republicanas entraïnèt una viva resisténcia au còp d'Estat bonapartista de decembre de 1851. Dins la nuech dau 6 au 7, leis autoritats e lei gendarmas foguèron arrestats e un comitat de salut public foguèt format. Maugrat de tensions amb de partisans de Napoleon III – una colona venguda de Jausièr assaièt de prendre la vila – Barcilona demorèt sota lo contraròtle deis insurgents fins a l'arribada d'una fòrça militara en provenància de la vau de Durença lo 14. 52 abitants foguèron condamnats per lo poder novèu e la màger part foguèt deportada en Argeria^[10].

Lo « periòde mexican »

A partir deis ans 1850, l'ensemble d'Ubaia foguèt marcat per l'emigracion de plusors abitants en America, especialament en Mexic. Lo movement foguèt iniciat per lei fraires Arnaud, una importanta familha de captaus de Jausièr, que partiguèron s'installar en Loïsiana. En 1821, fondèron un grand magazin dins la capitala mexicana. Venguèron fòrça rics e, en 1845, tres de seis emplegats s'entornèron en Ubaia amb una fortuna considerabla (250 000 francs aur^[11]).

Aquò entraïnèt una importanta emigracion vèrs Mexic que durèt de 1850 a 1950. I dominèron l'industria e lo comèrci textil mexican fins ais ans 1950^[12]. Lo nombre de partenças es estimat a 2 500 per una populacion de 13 603 abitants en 1878 e de 9 521 en 1926. Uei, lei descendents d'aquela emigracion en Mexic son estimats entre 20 000 e 50 000. Dins la vau, aquò favorizèt la demenicion de la populacion mai Barcilona foguèt pas dirèctament tocada. Au contrari, lo nombre d'estatjants i demorèt relativament estable amb una aumentacion leugiera entre leis ans 1850 e 1910. De mai, lo retorn de certanei « Mexicans » permetèt d'assegurar l'estabilitat economica de la region. D'efiech, a lor retorn, una partida deis emigrats creèt d'industrias e de comèrcis. Una autra bastiguèt d'ostaus luxuós que venguèron una fònt d'emplecs non negligibla e que marquèron l'arquitectura barcilonetana.

La vila modèrna

Lei dos conflictes mondiaus

Durant la premiera mitat dau sègle XX, Ubaia conoguèt una crisi demografica importanta en causa dau declin de l'agricultura, de la perseguida de l'emigracion vèrs Mexic e dei tuats de 1914-1918 (509 mòrts). L'arribada de trabalhaires italians permetèt pas de compensar mai creèt de tensions localas. Aquò entraïnèt una demenicion de la populacion que passèt de 13 200 a 9 521 abitants entre 1896 e 1926. Se lei vilatges pus pichons foguèron lei victimas principalas d'aquela evolucion, de centres importants coma Jausièr perdiguèron tanben lor importància^[13]. En revènge, en causa de son ròtle administratiu, Barcilona aprofichèt aquelei transformacions per venir lo centre principau d'Ubaia. D'efiech, capitèt d'atraire una partida deis estatjants de la vau e veguèt sa populacion agantar (2 705 en 1926 e 2 987 en 1936), siá aperaquí un tèrç de la populacion ubaiana.

Durant leis ans 1930, la region de Barcilona foguèt integrada ai perimètres fortificats construchs lòng de la frontiera amb Itàlia. Pasmens, après l'armistici de 1940, foguèt ocupada per l'armada italiana remplaçada, en 1943, per la Wehrmacht. La feblessa de l'ocupacion italiana permetèt a la Resisténcia de se desvolopar dins la region. Entre lo 7 e lo 13 de junh de 1944, menèt una insureccion que permetèt la liberacion provisòria de la vau avans qu'una còntra-ofensiva alemanda entraïnèsse la dispersion dei partisans locaus. Finalament, Barcilona foguèt pas liberada en aost de 1944 mai una partida d'Ubaia demorèt tenguda per leis Alemands fins a març de 1945.

L'installacion dei caçaires aupencs

Article detalhat: 11en batalhon de caçaires aupencs.

De 1948 a 1990, Barcilona foguèt la vila de garnison dau 11^en batalhon de caçaires aupencs (11^en BCA). Constituït d'un milier d'òmes, lo batalhon èra installat a Barcilona e Jausièr. Son implantacion aguèt d'efiechs importants sus la vila e li permetèt de passar 3 000 abitants dins lo corrent deis ans 1950-1960. Ansin, maugrat la perseguida dau declin demografic d'Ubaia, Barcilona contunièt d'i tenir lo ròtle de centre principau.

La preséncia dau 11^en BCA s'acabèt en 1990 amb la dissolucion de l'unitat dins l'encastre de la modernizacion e professionalizacion dei fòrças armadas francesas a la fin de la Guèrra Freja. En plaça, i foguèt installat un centre d'instruccions que foguèt tanben dissòut en 2008. Lo quartier militar es ansin vengut l'objècte d'una politica de renovacions per l'adaptar ai besonhs actuaus de la vila.

Lo desvolopament deis espòrts d'ivèrn

Dins lo corrent deis ans 1960, lo desvolopament deis espòrts d'ivèrn transformèt prefondament l'economia de Barcilona e de sa region. Lo precursor d'aqueu cambiament foguèt Honoré Couttolenc (1907-1995) que fondèt l'estacion dau Sauze en 1934 sus lo territòri d'Enchastraia. L'endrech conoguèt de desvolopaments successius que li permetèron d'acuelhir 750 personas per jorn en 1960. Pasmens, l'estacion pus importanta de la vau es Prat Lop, fondada a la fin deis ans 1950, que dispausa d'una capacitat de 10 000 liechs. Capabla d'organizar d'espròvas de la Copa dau Mond d'Esquí ò l'arribada d'etapas dau Torn de França, l'estacion es venguda lo motor principau d'una economia locala desenant basada sus lo torisme. En parallèl, l'industria locala, principalament textila, dispareguèt car poguèt pas rivalizar amb leis autrei centres de produccion francés.

Dins aqueu quadre, Barcilona demòra lo centre d'Ubaia gràcias a sa posicion favorabla e una politica de valorizacion de son patrimòni istoric e de sei ressorsas naturalas (Ubaia, camins d'escorreguda...). Pasmens, dèu tanben faciar de dificultats liadas a la talha reducha de sa populacion e a la multiplicacion dei residéncias segondàrias. Per exemple, entre 2007 e 2012, lo nombre d'ostalariás a demenit de 6 a 5 e lo nombre de camptatges de 2 a 1.

Cultura

Arquitectura

Article detalhat: Villàs mexicanas d'Ubaia.

Literatura

Administracion

Lista dei cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
28 de març 2014	2020	Pierre Martin-Charpenel	divèrs drecha	engenhaire, gerent d'entrepresa
2008	2014	Jean-Pierre Aubert	PS	conselhièr d'Estat, cònsol de Jausièr (1989-2008)
	2008	Jean Chabre	RPR, puèi UMP	cònsol onorari de Mexic, conselhièr generau (1985-2004)
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Annèxs

Liames intèrnes

Bibliografia

(fr) Histoires vécues en Ubaye, 1939-1945 : une vallée frontière dans la Seconde guerre mondiale, Sabença de la Valéia (Connaissance de la vallée), 2000, 2^a edicion.
(fr) Émile Chabrand, Les Barcelonnettes au Mexique, 1897.
(fr) Julien Coste, Vallis Montium : Histoire de la vallée de Barcelonnette, Sabença de la Valeia, 1995.

Personalitats liadas amb la comuna

Nòtas e referéncias

↑ Lo tresòr dau felibritge propausa unicament 'Barcilona'
↑ Toponimia Occitana (Institut d'Estudis Occitans) : IEO_BdTopoc : http://bdtopoc.org
↑ http://linguistica-oc.com/wp-content/uploads/2013/07/Linguistica-occitana-7-Sumien.pdf
↑ Lei doas teorias principalas son aquelei de Julien Coste (en favor deis Esubians) e de Julien Quiret (en favor dei Vesubians). Aquelei pòbles son mencionats sus lo Trofèu deis Aups mai son pauc coneguts.
↑ Aquela manca de conoissenças es agravada per l'abséncia de descubèrtas de monedas romanas dins la vau.
↑ (fr) Guy Barruol, « Rigomagus et la vallée de Barcelonnette », Provence historique, 1964, dins Actes du 1er congrès historique Provence-Ligurie, 1964, p. 50.
↑ (fr) André Gouron, « Diffusion des consulats méridionaux et expansion du droit romain aux XIIe et XIIIe siècles », Bibliothèque de l'école des chartes, t. 121,‎ 1963, p. 49.
↑ Aquela tèsi èra principalament defenduda per Charles Rostaing (1904-1999).
↑ (fr) Émile Lauga, La poste dans les Basses-Alpes, ou l’histoire du courrier de l’Antiquité à l’aube du XXe siècle, Éditions de Haute-Provence, 1994, p. 58.
↑ (fr) Henri Joannet e Jean-Pierre Pinatel, « Arrestations-condamnations », dins 1851-Pour mémoire, Les Amis des Mées, 2001, p. 69.
↑ Durant aqueu periòde, lo revengut mejan d'un jornadier provençau se situava entre 1,75 e 2,25 F per jorn. Cf. Jean-Marie Chanut, Jean Heffer, Jacques Mairesse, Gilles Postel-Vinay, « Les disparités de salaires en France au XIXe siècle » dins Histoire & Mesure, volume 10, n°3-4, Consommation, pp. 381-409.
↑ (fr) Marine Dumeurger, "Les villas mexicaines de la vallée de l'Ubaye", Historia, n°841, genier de 2017.
↑ D'efiech, durant aqueu periòde, la populacion de Jausièr passèt de {{formatnum:1924]] estatjants en 1911 a solament 1 120 en 1921.

Portal de Provença

[1] Lo tresòr dau felibritge propausa unicament 'Barcilona'

[2] Toponimia Occitana (Institut d'Estudis Occitans) : IEO_BdTopoc : http://bdtopoc.org

[Sumien-3] ttp://linguistica-oc.com/wp-content/uploads/2013/07/Linguistica-occitana-7-Sumien.pdf

[4] Lei doas teorias principalas son aquelei de Julien Coste (en favor deis Esubians) e de Julien Quiret (en favor dei Vesubians). Aquelei pòbles son mencionats sus lo Trofèu deis Aups mai son pauc coneguts.

[5] Aquela manca de conoissenças es agravada per l'abséncia de descubèrtas de monedas romanas dins la vau.

[6] (fr) Guy Barruol, « Rigomagus et la vallée de Barcelonnette », Provence historique, 1964, dins Actes du 1er congrès historique Provence-Ligurie, 1964, p. 50.

[7] (fr) André Gouron, « Diffusion des consulats méridionaux et expansion du droit romain aux XIIe et XIIIe siècles », Bibliothèque de l'école des chartes, t. 121,‎ 1963, p. 49.

[8] Aquela tèsi èra principalament defenduda per Charles Rostaing (1904-1999).

[9] (fr) Émile Lauga, La poste dans les Basses-Alpes, ou l’histoire du courrier de l’Antiquité à l’aube du XXe siècle, Éditions de Haute-Provence, 1994, p. 58.

[10] (fr) Henri Joannet e Jean-Pierre Pinatel, « Arrestations-condamnations », dins 1851-Pour mémoire, Les Amis des Mées, 2001, p. 69.

[11] Durant aqueu periòde, lo revengut mejan d'un jornadier provençau se situava entre 1,75 e 2,25 F per jorn. Cf. Jean-Marie Chanut, Jean Heffer, Jacques Mairesse, Gilles Postel-Vinay, « Les disparités de salaires en France au XIXe siècle » dins Histoire & Mesure, volume 10, n°3-4, Consommation, pp. 381-409.

[12] (fr) Marine Dumeurger, "Les villas mexicaines de la vallée de l'Ubaye", Historia, n°841, genier de 2017.

[13] D'efiech, durant aqueu periòde, la populacion de Jausièr passèt de {{formatnum:1924]] estatjants en 1911 a solament 1 120 en 1921.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]