Aquesta pagina e sas sospaginas mesadièras son consacradas a l’organizacion e a la mantenença del quadre Lutz sus... de la pagina d’acuèlh.
Aquesta es emplena per l'apèl de {{Wikipèdia:AcuèlhLutzSus/{{CURRENTDAY}} de {{CURRENTMONTHNAME}}}} (çò que significa que son contengut es lo del Wikipèdia:AcuèlhLutzSus/jorn, ont jorn es lo jorn e lo mes del jorn corrent (ora UTC)). La frequéncia de renovelament dels quadres es quotidiana.
Los articles presentats dins los diferents quadres son unicament los promouguts als labèls « Articles de qualitat » e « Bon article ».
Evitatz de metre mai de 500 caractèrs/100 mots dins los quadres per fin de manténer l'equilibri de las colomnas sus la pagina d'acuèlh ont aquestes quadres son transcluses.
Calendièr per aost de 2014
Articles « Lutz sus... » ja pareguts sus l’acuèlh del mes d'aost de 2014 :
Machu Picchu (nom castelhan) o Machu Pikchu (nom quíchoa, de machu, vièlh, e pikchu montanha, es a dire, «montanha vièlha») es lo nom contemporanèu de la vièlha llacta (ciutat) inca de pèira (que son nom original foguèt Pikchu) bastida principalament a la mitat del sègle XV sul puèg rocós que religa las montanhas de Machu Picchu e de Huayna Picchu sul pendís oriental dels Andes Centrals, al sud de Peró.
La bóstia de velocitats es dins un veïcul motorizat l'element encargat de desmultiplicar la velocitat de rotacion del motor aplicant a las ròdas lo parelh motor sufisent per impuslar lo moviment del vehïcul dempuèi la situacion de repaus, e un còp en marcha obtenir un parelh sufisent per poder véncer las resisténcias a l'avançada (las resisténcias aerodinamicas, de rodament e de penjal).
Un trobador èra un poèta, e/o cantaire, durant l'Edat Mejana, en Occitània, e en Catalonha, en Aragon e en Itàlia. Lo tèrme de trobador s'utiliza per designar los artistas que s'exprimisson en occitan (lemosin, auvernhat, provençal...). L’omològ femenin del trobador es la trobairitz.
Un trobador èra un poèta, e/o cantaire, durant l'Edat Mejana, en Occitània, e en Catalonha, en Aragon e en Itàlia. Lo tèrme de trobador s'utiliza per designar los artistas que s'exprimisson en occitan (lemosin, auvernhat, provençal...). L’omològ femenin del trobador es la trobairitz.
Botswana es un país d'Africa Australa sensa accès a la mar limitat per Sud-Africa au sud e au sud-èst, Namibia a l'oèst, Zambia au nòrd e Zimbabwe au nòrd-èst. A una superficia de 581 730 km² e una populacion d'aperaquí dos milions d'abitants (2010). Es principalament poblat per lei Tswanas e sa capitala es Gaborone. La màger part de son territòri es situat dins lo Dèsert de Kalahari e lei condicions climaticas li son aridas ò semi-aridas. La formacion d'aqueu territòri comencèt a la fin dau sègle XIX ambé l'establiment dau protectorat de Bechuanaland per lei Britanics. En causa de la manca de ressorsas, la colonizacion li foguèt limitada e entre leis annadas 1920 e 1960, lo protectorat aguèt mai e mai d'autonòmia. En 1964, un acòrd ambé lei Britanics permetèt l'independéncia dau país en 1966. La descubèrta de jaciments importants de diamants, lo mantenement d'institucions democraticas e la quasi abséncia de corrupcion favorizèron l'estabilitat politica e lo desvolopament economic. Au començament dau sègle XXI, la populacion botswanesa es ansin entre lei pus ricas dau continentafrican.
La farina ven principalament de cerealas : blat e segal. S'i pòt apondre, en quantitat moderada, d'autras farinas : òrdi, milh, castanha, notz… Las cerealas panificablas se caracterizan amb la preséncia de glutèn, amassament de proteïnas de proprietats elasticas, que permeton d'empresonar las bullas de dioxid de carbòni produchas par la fermentacion que permet la levada de la pasta, (« pasta levada »), e crear la mica.
La vida extraterrèstra es tota mèna de vida qu'es pas originária de la Tèrra. Es lo tèma d'estudi de l'astrobiologia, e la seuna existéncia encara es ipotetica. Existís cap de pròvas de vida extraterrèstra que sián largament acceptadas per la comunautat scientifica.
Fòrça scientífics creson que s'existís la vida extraterrèstra, poiriá venir de biais independent de diferents punts de l'univèrs. Una teoria alternativa es la panspermia, que suggerís que la vida poirá aver aparegut en un sol punt e aprèp s'espendiguèt per las planetas abitablas. Aquelas doas ipotèsis s'exclusisson pas. L'estudi de la vida extratèrrestra se nomena astrobiologia, exobiologia o xenobiologia. Foguèt supausat que las formas de vida extraterrèstra que van de creaturas intelligentas fins a de formas de vida a l'escala bacteriana.
Lo Grasal (var. Grasau) o lo Sant Grasal (var. Sant Grasau) es un objècte mitic de la legenda arturiana, objècte de la quista dels cavalièrs de la Taula redonda. A partir del sègle XIII, es assimilat al Sant Calici (la copa que recebèt lo sang del Crist) e pren lo nom de Sant Grasal. La natura del Grasal e la tematica de la quista que li es associada faguèron naisser fòrça interpretacions simbolicas o esotericas, e a d'illustracions artisticas multiplas.
Lo Grasal (var. Grasau) o lo Sant Grasal (var. Sant Grasau) es un objècte mitic de la legenda arturiana, objècte de la quista dels cavalièrs de la Taula redonda. A partir del sègle XIII, es assimilat al Sant Calici (la copa que recebèt lo sang del Crist) e pren lo nom de Sant Grasal. La natura del Grasal e la tematica de la quista que li es associada faguèron naisser fòrça interpretacions simbolicas o esotericas, e a d'illustracions artisticas multiplas.
Lo Grasal (var. Grasau) o lo Sant Grasal (var. Sant Grasau) es un objècte mitic de la legenda arturiana, objècte de la quista dels cavalièrs de la Taula redonda. A partir del sègle XIII, es assimilat al Sant Calici (la copa que recebèt lo sang del Crist) e pren lo nom de Sant Grasal. La natura del Grasal e la tematica de la quista que li es associada faguèron naisser fòrça interpretacions simbolicas o esotericas, e a d'illustracions artisticas multiplas.
Ahimsa (en sanscrit: IAST:ahiṃsā ; devanāgarī: अहिंसा) significa non-violéncia o respècte de la vida. Es tanben un concèpte de la filosofia indiana qu'es en rapòrt amb la benvolença. Lo mot ahimsa designa literalament « l'accion o lo fach de causar cap de prejudici a degun », himsa significant « accion de causar de prejudici, nafra » e a- essent un prefix privatiu. Es interpretat de biais diferents, mai sovent coma un biais de relacion pacifica amb tot èsser vivent.
L'ahimsa es una compausanta importanta de l'indoïsme, del bodisme, e del jaïnisme que l'aplicant estrictament. Lo sikhisme defend tanben aquela valor tot coma l'egalitat sociala. Aquel tèrme apareis dins la Chandogya Upanishad qu'aparten a l'ensems de las Mukhya Upanishads. Aquela Upanishad es una de las mai ancianas (-500).
Lo Grasal (var. Grasau) o lo Sant Grasal (var. Sant Grasau) es un objècte mitic de la legenda arturiana, objècte de la quista dels cavalièrs de la Taula redonda. A partir del sègle XIII, es assimilat al Sant Calici (la copa que recebèt lo sang del Crist) e pren lo nom de Sant Grasal. La natura del Grasal e la tematica de la quista que li es associada faguèron naisser fòrça interpretacions simbolicas o esotericas, e a d'illustracions artisticas multiplas.
Lo Grasal (var. Grasau) o lo Sant Grasal (var. Sant Grasau) es un objècte mitic de la legenda arturiana, objècte de la quista dels cavalièrs de la Taula redonda. A partir del sègle XIII, es assimilat al Sant Calici (la copa que recebèt lo sang del Crist) e pren lo nom de Sant Grasal. La natura del Grasal e la tematica de la quista que li es associada faguèron naisser fòrça interpretacions simbolicas o esotericas, e a d'illustracions artisticas multiplas.
Tanzania (oficialament la Republica Unida de Tanzania) es un país d'Africa de l'Èst situat lòng de l'Ocean Indian dins la region tropicala de l'emisfèri sud. Es enviroutat per Kenya, Oganda, Rwanda, Burundi, la Republica Democratica de Còngo, Zambia, Malawi e Moçambic. A una superficia de 945 087 km² e una populacion de 43 milions d'abitants en 2010. Es una republica federala parlamentària de regime presidenciau que sa capitala es la vila de Dodoma.
Oran (en arabiوهران, Wahrān, «dels dos leons») es una vila del nòrd-oèst d'Argeria, situada sus la broa de Mediterranèa. Amb prèp de 700 000 abitants poiriá venir la segonda vila del país. Es la capitala de la wilaya (província) d'Oran.
Dàrius Ièr (nascut vèrs -550, mòrt en -486; en persanDārayawuš, en grèc Δαρεῖος / Dareios), dich Dàrius lo Grand, es un grand rei de l'Empèri Pèrsa; aparten a la dinastia dels Aquemenids. Dàrius es filh d'Istaspès, e lo falen d'Arsamès. Dins son inscripcion a Behiston, Dàrius se presenta coma venent en linha dirècta d'Aquemenès, mas s'agís sens dobte, al contrari d'o acertit, d'una branca que produguèt pas de reis fins a el. Dàrius pòrta los títols aulics de « pòrtacarcais » de Cir II lo Gran, puèi de « pòrtalança » de Cambisa II per la conquèsta de l'Egipte. Maridèt una de las filhas de Gobrias, un dels sèt conjurats, amb que aguèt tres filhs que Artobarzanès l'aïnat, e Ariabignès.
Una centrala nucleara es un site industrial qu'utiliza la fission dels nuclèus atomics per produire de calor, qu'una partida es transformada en electricitat (entre 30 % e 40 % segon la diferéncia de temperatura entre la font freda e la font cauda). Es la principala utilizacion de l'energia nucleara dins lo domeni civil. Una centrala nucleara es constituida d'un o mai reactors nuclears que la poténcia electrica va de qualques megawatts a mai de 1 500 megawatts pel reactor sovietic de granda poténcia RBMK. Lo reactor europèu EPR, deuriá aténher una poténcia recòrd de 1 600 MW. En 2009, 439 reactors èran en foncion dins 31 païses del monde, que 58 en França, o un total de 370 GW produsent prèp de 14 % de l'electricitat mondiala. La Catastròfa de Chornobyl conduguèt a prendre de moratòris e la baissa dels prètz del petròli pendent los ans 1990 confirmèt la tendéncia de construire mens de novèls reactors. Mas dempuèi los ans 2000 la pression suls prètz del petròli e la pression internacionala per baissar l'emprenta carbòni redonèt vam al nuclear civil, vam que poirà tombar a causa dels Accidents nuclears de Fukushima. Mentretant, las centralas vielhisson: en 2006, la majoritat dels reactors avián de 15 a 36 ans, sèt avent de 37 a 40 ans.
Lo violon (var. vriulon) qu'ei un instrument de còrdas hregadas dab quate còrdas e jogat dab un arquet. Uei lo dia, qu'ei lo membre lo mei petit e lo mei agut de la familha deus instruments de còrdas hregadas descendenta de la lira da braccio qui compta tanben lo vriulon alto, lo violoncèl e, en partida, la contrabassa (puishqu'aquesta darrèra b'ei tanben tanhenta de la familha de la viòla de gamba ; marginaument aquesta familha qu'a conegut autes còps un violino piccolo, un vriulon tenòr, un violoncèl piccolo e qu'existeish quitament ua octobassa.
Lei Vikings, apelats noroècs en occitan ancian o tanben normands, èran un grop etnic originari d'Escandinàvia. Lor nom significa 'òmes de la mar' o 'del nòrd'. Foguèron coneguts dins tota Euròpa per lor supremacia navala, que lor permetèt de conquistar de ciutats costièras e lor legenda d'incursions crudèlas es encara uèi rebrembada. Pendent fòrça ans sometèron Anglatèrra, lo nòrd de França (s'establiguèron dins la region actualament coneguda coma Normandia) e lo sud d'Itàlia, e se crei que foguèron lei primièrs europèus qu'arribèron fins au continent american. Eric lo Roge o Leif Ericsson (primièr europèu qu'arribèt en America, e i fondèt la colonia de Vinland), foguèron de personalitats vikingas famosas.
Lo lach (var. lo lait, la lait, la lèit) es un liquid secretat per las glandas mammàrias de las femèlas dels mamifèrs. A per tòca de servir d'aliment als pichons pendent la primièra fasa de sa vida. Cap a la fin de la gestacion, las glandas mammàrias fan pas mai de lach, mas de colòstre; es solament aprèp qualques jorns en seguida de la naissença, amb la dicha montada lactèa, qu'es produch lo lach.
La làmia o lo verdon o lo peis-can (var. peis-chan, peish-can) (superòrdreSelachimorpha) es un ensems de peisses dotats d'una esqueleta completament cartilaginosa e d'un còs aerodinamic. Pòdon alenar gràcias a entre cinc e sèt gaunhas. Las làmias possedisson una pellicula de denticles dermals que protegís sa pèl dels aleps e dels parasits e que renfòrça son idrodinamicitat. Las làmias comprenon d'espècias que van de la làmia pigmèa de la talha de la man, Euprotomicrus bispinatus, una espècia de mar prigonda que sonque mesura 22 cm, a la làmia balena, Rhincodon typus, lo peis lo mai gròs, que pòt aténher una longor d'aperaquí 12 m e que, coma las grandas balenas, manja pas que plancton en s'alimentar per filtracion. La làmia buòu, Carcharhinus leucas, es l'espècia mai coneguda e pòt nadar dins d'aiga salada o doça (se pòt trapar dins lo Lac Nicaragua, en America Centrala) e dins los deltas.
La Revolucion Culturala foguèt un periòde de l'istòria de China que se debanèt oficialament de 1966 a 1976. Pasmens, sei consequéncias politicas ultimas se debanèron au començament deis annadas 1980. Foguèt la contuniacion de temptativas precedentas de la part de Mao Zedong de reconquistar lo poder a partir de la fin deis annadas 1950 còntra lei faccions jutjadas tròp prochas dau « revisionisme sovietic ». Sa buta majora foguèt lo PartitComunista e sa burocràcia qu'èran, segon Mao, leis otís principaus dei revisionistas e un perilh per una Revolucion Chinesa vujada de son sens en causa de son institucionalizacion. La purga dau Partit entraïnèt donc l'eliminacion d'un nombre gròs de quadres e la destruccion de la màger part de seis organs de poder de 1966 a 1967.
La vidèo regropa l'ensems de las tecnicas permetent l'enregistrament e la restitucion d'imatges animats, acompanhats o non de son, sus un supòrt electronic e non de tipe fotoquimic. Lo mòt « vidèo » ven del latin « video » que significa: « vesi ». Es l'apocòpa de videofonia o videograma.
La quimia es la sciéncia qu'estúdia la composicion e lei reaccions de la matèria. Existís pas de frontièra clarament definida entre la fisica e la quimia, mai son considerats generalament coma dependents de la quimia lei fenomèns provocats per lei reaccions entre lei constituents de la matèria qu'entraïnan una modificacion dei ligasons entre los atòms. Segon la natura d'aquestas ligasons, aquestes fenomèns implican entre los atòms d'escambis o mesas en comun d'electrons, o de las fòrças electrostaticas. Lei nivèus d'energia més en òbra dins lei fenomèns quimics fan que solament leis electrons periferics son concernits. En delà, se dintra dins la fisica dels plasmas, e mai dins la fisica nucleara ambé l'implicacion dau nuclèu atomic. Ais escalas inferioras a la de l'atòm, l'estudi dei particulas elementàrias e de sei interaccions es una part de la fisica de las particulas.
Bangladèsh (nom complèt : Republica Populara de Bangladèsh) es un estat sobeiran d'Asia dau Sud e de la Peninsula indiana que sa capitala es Dhâkâ. Situat au nòrd dau Golf de Bengala, es quasiment enclavat per Índia mai a tanben una frontiera pichona ambé Birmania. La màger part de son territòri se situa en zòna tropicala es ocupat per lo dèlta dei fluvis Ganges e Brahmaputra. Es donc fòrça favorabla a l'agricultura qu'a favorizat lo creis de la populacion. Ansin, en 2012, Bangladèsh èra lo 7en país pus poblat de la planeta. Pasmens, son territòri es tanben menaçat per de catastròfas naturalas frequentas coma lei vengudas deis aigas de la monson ò lei ciclòns tropicaus.
Un evesque (var. bisbe, avesque) es un clergue que dirigís una diocèsi, dins certanas brancas del cristianisme coma los catolics, los ortodòxes, los anglicans, los luterians o los monofisitas. Lo mot occitan evesque/avesque/bisbe es eissit del mot latinepíscŏpus, el meteis adaptat del grècἐπίσκοπος/epískopos que vol dire «susvelhant», es a dire moderaire, tutor, responsable d'una organizacion.
Un tren o trin es un veïcul que circula sus ralhs e fa venir possible lo transpòrt ferroviari. Abitualament un tren consistís en un ensemble de veïculs connectats que son capables de se mòure ensemble lo long d'un camin de fèrre per carrejar de merças o de passatgièrs. Los axes dels vagons e locomotrices de camin de fèrre repausan sus una estructura rodanta nomenada bogi. La propulsion pòt venir de fonts diferentas. Sovent porgida per una locomotriz o per d'unitats multiplas autopropulsadas. Los trens mai modèrnes son propulsats per de locomotriz amb motors dièsel o electrics. Pels trens electrics la font d'alimentacion, l'electricitat, es aducha per de cables aerians o de ralhs suplementaris. La font d'alimentacion tradicionala dels trens foguèt la vapor, mas tanben los cavals, las còrdas o los cables, la gravitat, de mecanismes pneumatics e de turbinas de gas.
Lo teatre (del grèc θέατρον, «luòc per contemplar») es un art scenic en relacion amb la performança e la representacion d'eveniments, que vòl representar una istòria de ficcion que fa jogar un o mai personatges en un luòc e un temps concrèt e davant un public. S'utilizan d'elements coma los discors e los dialògs, lo gèst, la scenografia, la musica, lo son e l'espectacle. Es tanben lo genre literari que compren las òbras concebudas coma un scenari e per èsser donat davant un public.
_vus_depuis_l%27Est.jpg)
