Dèlta fluvial

Pels articles omonims, vejatz Dèlta (omonimia).

Un dèlta es un tipe de boca qu'una aiga pòt presentar al luòc ont se trai dins un ocean, una mar o un estanh.

Dins de condicions ligadas a la turbuléncia de la mar e a la quantitat de sediment carrejats pel riu, se pòt formar un amàs de fons. Aquel dividissent lo riu en divèrses braces que lor traçat amb la còsta es sovent triangular, semblant a la letra grèga Δ (Dèlta). La primièra division del riu a la dintrada del dèlta se nomena l'apèx.

L'activitat alluvionària intensa condutz la forma pròpria del dèlta a cambiar segon lo temps.

Existís dos grands tipes de dèlta : de tipe Gilbert, e marins. Lo dèlta de tipe Gilbert es pus corrent e pus simple. Possedís un ventalh ribassut e de depaus sedimentaris basals, frontals e suls sucs. Los dèltas marins son pus complèxes dins lor arquitectura, perque possedisson una partida deltaïca aeriana e una autra sosmarina.

Un dèlta fòrça conegut es aquel format per Nil quand s'escampa dins la mar Mediterranèa per dos braces : lo de Damieta e lo de Roseta.

Ecologia dels dèltas

Coma los estuaris, los dèltas constituisson d'ecosistèmas particulars. l'engorgament fangós e la mescla d'aigas de densitat, salinitat, temperaturas e turbiditat diferentas i crèan de condicions e abitats unics, expleitats per qualques espècias pendent tot o partida de lor cicle de la vida.

Ecotoxicologia

Ont lo corrent alentís e segon los fenomèns de bioconcentracion e de sedimentacion, de «pòchas» de sediments polluits pòdon aparéisser, mai o mens renduts al moment de las tempèstas, dels curatges e dels aigats sasonièrs, o quand se pesca amb lo chalut. Lo projècte « CAROL » (Camarga Ròse Lengadòc) mostrèt la preséncia ^[1] de pòchas de sediments fòrça radioactius al drech de l’embocadura del Grand Ròse, contaminats per de Cèsi 137, fixat suls sediments.

Lista dels principals rius que lor embocadura forma un dèlta

Euròpa

Ren e Mòsa (dèlta comun)
Èbre
Ròse e son dèlta, Camarga
Pò
Danubi
Vòlga
Dnièpre
Don
Petchora

Asia

Òb
Ienissèi (lac Baikal e ocean Artic), e lo Golf d'Ienissèi
Olenek
Lena
Indigirka
Huang He
Xi Jiang
Flume Roge
Mekong
Chao Phraya
Irrawaddy
Ganges e Dèlta de Ganges
Mahanadi
Godâvarî
Krishna
Kâverî
Indus
Chatt-el-Arab (reünion d'Eufrates e de Tigre)
Kora
Oral
Amodarià (sec)
Sirdarià (sec)

Africa

Nil e dèlta de Nil
Nigèr (dèlta interior e ocean Atlantic)
Ogooe
Okavango (dèlta interior)
Salom e son dèlta Sinesalom

Vejatz tanben

Referéncias

↑ (fr)Rapòrt final del projècte Carol per l'Institut de Radioprotection et de Sûreté Nucléaire. Vejatz tanben (fr) B. Lansard, 2005. Distribution et remobilisation du plutonium dans les sédiments du prodelta du Rhône (Méditerranée nord-occidentale). Tèsi de doctorat, Universitat d'Ais-Marselha 2.

Ligams extèrnes

Suls autres projèctes Wikimèdia :

Dèlta fluvial, sus Wikimedia Commons

(fr)Menaces sur les deltas numèro 121 revista Hérodote
(fr)De l’importance des liens géographie physique/géographie humaine pour comprendre les risques de submersion des deltas surpeuplés per Sylvie Fanchette

[1] (fr)Rapòrt final del projècte Carol per l'Institut de Radioprotection et de Sûreté Nucléaire. Vejatz tanben (fr) B. Lansard, 2005. Distribution et remobilisation du plutonium dans les sédiments du prodelta du Rhône (Méditerranée nord-occidentale). Tèsi de doctorat, Universitat d'Ais-Marselha 2.

[1]