Sarlat e La Canedat

Vila d'Occitània

Sarlat e La Canedat
Sarlat-la-Canéda

Vila vièlha de Sarlat

Armas

Geografia fisica

Coordenadas

44° 53′ 34″ N, 1° 12′ 55″ E

Superfícia

47,13 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

319 m
129 m
102 m

Geografia politica

País

Perigòrd

Parçan

Peiregòrd Negre (Sarladés)

França

Sarlat e La Canedat (capluòc)

Canton
2436

Sarlat e La Canedat (capluòc puèi burèu centralizator)

Intercom
242400968

CC de Sarlat-Perigòrd Negre (residéncia)

Cònsol

Jean-Jacques de Peretti
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

8 793 ab.

Evolucion de la populacion

9 201 ab.

Densitat

199,75 ab./km²

Autras informacions

Sarladés

24200

Sarlat e La Canedat [ʂɒr'la] [lɒkɒne'da] (Sarlat-la-Canéda en francés) es una comuna occitana, que se tròba en Perigòrd (departament de Dordonha e region de Nòva Aquitània. Las doas comunas de Sarlat e de La Canedat fusioneron en març de 1965.

Geografia[modificar | modificar la font]

La vila se tròba dins lo Peiregòrd Negre.

Toponimia[modificar | modificar la font]

Sarlat[modificar | modificar la font]

La prononciacion es [ʂɒr’la] ^[1]. Las fòrmas ancianas son monasterium Sancti Salvadori quod vocatur Sarlatum, en latin, en 817 (monastèri), Villa Sarlatae e Sarlats en 1130, Sarlat en 1318 ^[2]. Los autors explican Sarlat d'un biais diferent, mas totjorn emb l'element sèrra/sèrre.

Dauzat e Rostaing evòcan un prelatin serra, « montanha alongada », emb los sufixes -ul-ate ^[3].
lo site de las comunas de Dordonha laissa la causida entre lo preceltic *serrulate (cf. Dauzat e Rostaing), « mont alongat » e lo bas latin *serralatum, « mont larg » ^[1].
Chantal Tanet e Tristan Hordé parton del bas latin serrum, « tuca », emb l'adjectiu latin latum, « larg »; serrum derivariá del latin serra, « ressèga », en latin classic, puèi per analogia de fòrma, lo sens venguèt lo de « montanha », çò qu'explica l'occitan sèrre, sèrra, « autura alongada, linha de crestas »; mas l'etimologia del latin serra es malsegura ^[2].

Temniac[modificar | modificar la font]

Temniac (nom en francés) fuguèt integrat a Sarlat en 1793; èra primitivament un priorat, puèi bastiguèron una glèisa al sègle XII e lo castèl dels avesques. Las fòrmas ancianas son Tempniacum en 1305 e Tempnhacum en 1396; un nom d'òme d'epòca galloromana, malsegur, es associat al sufixe -acum ^[2], latinizacion del sufixe celtic -acon.

La Canedat[modificar | modificar la font]

La prononciacion es [lɒkɒne’da] ^[1]. Las fòrmas ancianas son La Canada (o La Cavada) al sègle XIV (Cartulari de l'Òrde de Malta), al moment onte lo priorat veniá d'èsser transferit a l'Òrdre de Sant Joan de Jerusalèm, Caneta al sègle XV ^[2]. Chantal Tanet e Tristan Hordé pensan al mot occitan canet, « sanha emb de canaveras », del latin cannetum, derivat de canna, mot que ven del grèc ^[2]; mas Albèrt Dauzat constata que la topografia s'i opausa; una autra possibilitat seriá un transferiment del nom de la vila cretesa de La Canea ^[4]^,^[2], mas de mistèris demòran dins la fonetica del nom.

D’origina preceltica, lo nom de Sarlat remembra la configuracion dels luòcs onte la vila fuguèt bastida. Lo prumièr element es lo preceltic °serr-, volent dire « mont, linha de crestas », tornat prene en bas-latin puèi que donèt l’occitan serra (cf. Sarlanda, Sèrras e Montguiard mai tots los luòcsdichs « (La) Serra »). Lo segond element, pus escur, seriá un determinant preceltic o bas-latin, volent dire «alongat» o «larg». L’origina del nom de La Canedat es mens segura. L'ipotèsi de l’occitan caneda («luòc plantat de canas, molhièra») es sedusenta, mas correspond pas brica a la topografia (lo vilatge es bastit sus un costal sec e sablonós). Dels autors que i a pensèron que lo toponim veniá de la vila cretesa de La Canea, lo ligam podent èsser un mostièr estacat a un òrdre de Creta.

Istòria[modificar | modificar la font]

Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !

Administracion[modificar | modificar la font]

Lista dels cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
març de 1989	2026	Jean-Jacques de Peretti	RPR, puèi UMP, LR, puèi sense etiqueta	conselhièr d'Estat
26 de març de 1977	1989	Louis Delmon	PCF	conselhièr general (1973-1992)
15 d'octobre de 1971	1977	Guy Fournier
20 de març de 1959	1971	Jean Leclaire	SFIO, puèi PS
	1959
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Demografia[modificar | modificar la font]

Comuna sola :

modificar « persona »
v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 9414, totala: 9963

5 941

-

-

6 554

-

-

6 481

-

7 579

-

7 727

7 911

8 801

Cercar

9 707

9 432

9 381

9 331
9 871

2009

2010

9 541
10 082

9 739
10 279

Fonts

Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Evolucion de la populacion 1962-2008

Airal urban : (17 comunas)

Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles

v · d · m

Evolucion demografica

15 016

16 085

16 835

18 047

18 302

19 531

19 425

Luècs e monuments[modificar | modificar la font]

Ostal de La Boetiá - fòto: Luc Viatour / clicar per veire d'autras fòtos sus Commons

La vila es classada vila d'art e d'istòria. Es coneguda per aver la pus granda densitat de monuments istorics classats o inscrichs dins lo monde.

Lantèrna dels mòrts (sègle XII) de gaireben 10 m de naut
Glèisa de Senta Maria, convertida en mercat crubert e espaci cultural per l'architecte Joan Nouvel
Catedrala de Sent Sacerdós (sègle XII al sègle XIV)
Capèla dels Recolets, çò-dicha dels penitents blancs (sègle XVII)
Jardin dels arcosòlis (sègle XIV al sègle XVI)
Tor del Borrèl e vestigis parcials dels ancians barris
Ancian avescat qu'aciala l'Ofici de Torisme e de las salas d'exposicion

Personalitats ligadas emb la comuna[modificar | modificar la font]

Aimeric de Sarlat, trobador (fin del sègle XII o debuta del XIII)
Gabrièl de Tarde (1843-1904), sociològ, psicològ e criminològ.
Estève de La Boetiá
André Malraux
François Fournier-Sarlovèze
Henry Sanfourche
Solange Sanfourche es una resistenta francesa de la Segonda Guèrra Mondiala
Lucien Lacaze
Marc Delbruèlh (sègle XX), felibre.

Veire tanben[modificar | modificar la font]

Comunas de Dordonha

Bessonatge[modificar | modificar la font]

Sarlat es bessonada coma Ashland (Oregon, Estats Units d'America)

Ligams externes[modificar | modificar la font]

Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus Sarlat.

Nòtas[modificar | modificar la font]

↑ ^1,0 ^1,1 et ^1,2 https://web.archive.org/web/20160811041008/http://communes-oc.cg24.fr/cantons/sarlat-la-caneda/SARLAT-LA-CANEDA.htm
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 et ^2,5 Chantal Tanet et Tristan Hordé, Dictionnaire des Noms de Lieux du Périgord, ed. Fanlac, segonda edicion, 2000, p. 387-389
↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 655, a Serra-
↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 141

Portau de Perigòrd

[dord-1] 1,0 ^1,1 et ^1,2 https://web.archive.org/web/20160811041008/http://communes-oc.cg24.fr/cantons/sarlat-la-caneda/SARLAT-LA-CANEDA.htm

[tanho-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 et ^2,5 Chantal Tanet et Tristan Hordé, Dictionnaire des Noms de Lieux du Périgord, ed. Fanlac, segonda edicion, 2000, p. 387-389

[3] Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 655, a Serra-

[4] Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 141

[1]

[2]

[3]

[4]