Belgica

Belgica

Koninkrijk België (nl) Royaume de Belgique (fr) Königreich Belgien (de)

Bandièra Escut d'armas

Imne: La Brabançonne

Devisa: “Einigkeit macht stark” “L'union fait la force” “Eendracht maakt macht” (en alemand, francés e neerlandés: « L'union fa la fòrça »)

Capitala e ciutat mai granda Brussèlas 50° 38′ 28″ N, 4° 40′ 05″ E

Lengas oficialas neerlandés francés alemand

Gentilici bèlga (masculin e feminin)

Forma de govèrn Monarquia constitucionala parlamentària

Rei Primièr ministre Felip de Belgica Alexander De Croo

Independéncia dels Païses Basses

Data en 1830

Superfícia 140en

• Totala 30 688 km²

• Aiga 6,2 %

Populacion 74en

• Totala (2022) 11 584 008 ab.

• Densitat 374 ab./km²

Moneda Èuro (EUR)

Indicatiu telefonic 32

ISO 3166 BE

Fus orari +1 (estiu +2)

Domeni internet .be

Membre de ONU : 27 de decembre de 1945 OTAN : 4 d'abril de 1949 UE : 25 de març de 1957

Belgica, oficialament lo Reialme de Belgica (var. Reiaume de Belgica) (en neerlandés Koninkrijk België; en francés Royaume de Belgique; en alemand Königreich Belgien) es un estat sobeiran del nòrd-oèst d'Euròpa que confronta los Païses Basses al nòrd, Alemanha a l'èst, Luxemborg al sud e França al sud. Es bordat per la Mar del Nòrd a l'oèst.

Sa capitala es Brussèlas e lo gentilici es bèlga.

Istòria

Article detalhat: Istòria de Belgica.

Fins au sègle XVI, lo territòri bèlga faguèt partida deis espacis gallic e flamand. Pasmens, ne foguèt separat a l'eissida de la Guèrra d'Uechanta Ans (1568-1648) que s'acabèt ambé l'independéncia dei Províncias Unidas.

Periòdes dels Païses Basses Espanhòls e Austrians

Après la scission dei País Bas, Espanha gardèt lo contraròtle dau Sud onte menèt vigorosament la Contra-Reforma. Aquò entraïnèt l'abjuracion ò l'emigracion dei darriers protestants. Puei, Madrid deguèt far fàcia ais ambicions francesas. De 1648 a 1697, de guèrras quasi incessantas s'acabèron per la pèrda d'Artés, de l'oèst e dau sud de Flandra, de Cambrésis, de Valencianas e dau sud de Luxemborg.

Ocupats per França en 1701-1706 e per leis Angloolandés en 1706-1713, lei País Bas Espanhòus foguèron atribuits ais Austrians en 1714. La prosperitat de la region foguèt restablida après 1748 e la conclusion de la patz definitiva entre Borbons e Habsborgs. Lo regime austrian centralizèt l'administracion mai respectèt lei privilègis tradicionaus de cada província. A la fin dau sègle XVIII, Jousè II (1780-1790) menèt una importanta politica de modernizacion (edicte de tolerància en favor dei protestants, reorganizacion judiciària e administrativa...). Pasmens, se turtèt ai captaus locaus (clergat, noblesa, magistrats...) que se revoutèron en aost de 1789. Àustria deguèt esperar fins a la fin de 1790 per restablir l'òrdre.

Politica

Belgica es una monarquia federala constitucionala e parlamentària, qu'après la Segonda Guèrra Mondiala evolucionèt d'un estat unitari a una federacion. Lo Parlament bicameral es format d'un Senat e d'una Cambra de Representants. La primièra es una barreja de politics màgers elegits dirèctament e de representants de las comunautats e de las regions; del temps que la darrièra representa totes los bèlgas qu'an almens dètz-e-uèch ans en un sistèma de representacion proporcionala.

Belgica es un dels paucs païses onte votar es obligatòri, e per aiçò a un dels taus pus nauts de participacion electorala del mond.

Lo nombre de ministres francofòns e neerlandofòns es lo meteis, coma es prescrit dins la constitucion. Lo Rei o la Reina de los Bèlgas ─ actualament Felip ─ es lo cap d'Estat, mai se an prerrogativas limitadas. Lo poder veritable es fisat al primièr ministre e als diferents govèrns que govèrnan lo país. Lo primièr ministre actual es Alexander De Croo.

Lo sistèma judiciari es basat sus lo drech civil e proven del Còdi napoleonenc.

Estatut d'autonomia comunautària federal

Federalisme bèlga

Las tres regions o entitats federalas bèlgas son:

• La region de Brussèlas Capitala
• La region Flamenca
• La region Valona

Geografia

Belgica

Belgica ten de frontièras terrèstras amb França (620 km), Alemanha (167 km), Luxemborg (148 km) e los Païses Basses (450 km). Sa superfícia totala, en i incluent las massas d'aiga, es de 33.990 km², mentre que la superfícia terrèstra es de 30.528 km² (fòra las plajas). Belgica ten tres regions geograficas principalas:

• la Belgica Nauta: situada al sud-èst e constituïda pel massís de las Ardenas;
• la Belgica Mejana: situada al nòrd de la linha Sambre-Mosa, territòri de transicion amb la Belgica bassa, amb d'altituds sempre inferiors als 200 m;
• la Bèlgica Bassa, region que passa pas los 50 m d'altitud e que constituís un tròç de la granda planura europèa, qu'es pas separada per cap accident geografic natural dels Païses Basses.

Idrograficament, i a tres sectors:

• lo bacin de Mòsa, amb son afluent principal, Sambre, que drena 43% del territòri belga;
• lo bacin d'Escalda, que drena la Belgica mejana e la bassa;
• l'extrèm nòrd-oèst del país, drenat per Ijzer, que desemboca dins la mar del Nòrd.

A mai, Belgica es traversada per maitas rius e canals navegables.

Lo clima del territòri es oceanic o maritim temperat, amb fòrça precipitacions dins totes las estacions. La temperatura metana atenh lo nivèl minimal en genièr (3°C) e lo nivèl maximal en julhet (18°C). La precipitacion mejana per mes varia entre 52 mm entre febrièr e abril e 78 mm en julhet.

Economia

De veire: Economia de Belgica.

Lengas

Las lengas oficialas de Belgica son lo neerlandés (55%), lo francés (45%) e l'alemand (1%).

La Region de Brussèlas Capitala es bilingüa francés-neerlandés.