La Sanha

Vila d'Occitània

La Sanha La Seyne-sur-Mer
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Lo pòrt de la Sèina.
Armas
Geografia fisica
Coordenadas	43° 06′ 00″ N, 5° 53′ 00″ E
Superfícia	22,17 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	352 m 10 m 0 m
Geografia politica
País	Provença
Estat	França
Region 93	Provença-Aups-Còsta d'Azur
Departament 83	Var
Arrondiment 832	Tolon
Canton 8398	Burèu centralizator deis Cantons de La Sèina-1 e La Sèina-2 (Sant Mandrier e La Sèina avans 2015)
Intercom 248300543	Metropòli de Tolon Provença Mediterranèa
Cònsol	Nathalie Bicais (2020-2026)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	62 888 ab. 63 654 ab.
Densitat	2 910,37 ab./km²
Autras informacions
Gentilici	seinenc, seinenca
Còde postal	83500
Còde INSEE	83126

Lo pòrt de Sant Eume.

Lo fòrt Balaguier.

La Sanha (forma arcaïzanta) o la Sèina, la Sènha (['sɛjno]: forma locala) (La Seyne en francés) es una comuna provençala situada dins lo departament de Var e la region de Provença-Aups-Còsta d'Azur.

La Sèina de Mar es la segonda comuna de Var e de l'aglomeracion de Tolon.

La vila s'es desvolopada principalament gràcias ai construccions navalas, fins a lor tancadura en 1989. Lo site es en reconversion: lo pargue de la Navala s'es creat en 2006, un teatre, un pòrt de plasença e una sala d'exposicion son encara en construccion.

Geografia

Panèu de La Sanha.

Comunas a l'entorn.

Istòria

De l'Antiquitat au sègle XIX

Segon lei recèrcas arqueologicas menadas dins la region de Tolon durant lo sègle XX, lo territòri de la Sanha dèu èsser poblat per de comunautats umanas dempuei au mens la fin dau darrier periòde glaciari. Pasmens, fins a la fin de l'Edat Mejana, la Sanha foguèt un endrech isolat onte se formèt un pichon vilatge que fasiá partida dau territòri de Sièis Forns. Leis informacions sus l'istòria dau luòc son donc raras avans lo sègle XVII.

Lo desvolopament de la Sanha comencèt durant lo sègle XVII amb la volontat, iniciada per lei còmtes de Provença, de crear un important pòrt militar a Tolon. En causa de sa posicion permetent de protegir l'accès a la Rada, lo territòri de la Sanha foguèt l'objècte de trabalhs importants ordonats per Richelieu e Loís XIV. Tre 1634, comencèt la construccion d'un ensemble de fòrts que foguèt regularament completat durant lei periòdes seguents. Puei, en 1652, un mòle foguèt bastit per aumentar la capacitat dau pòrt de la Sanha. Cinc ans pus tard, aquò permetèt au vilatge de venir una vila independenta, dotada d'un consolat, lo 2 de julhet de 1657 après una decision dau rèi.

En 1711, foguèt fondat lo premier chantier navau de la vila. Aquò marquèt una evolucion importanta car entraïnèt la formacion d'un nuclèu industriau, nuclèu que venguèt la basa de son desvolopament futur.

Lo periòde industriau

Lo periòde dei Fabregas e Chantiers de Mediterranèa

Lo pònt levadís dau pòrt de la Sanha, simbòl dau passat industriau de la vila, en 2006.

Article detalhat : Fabregas e Chantiers de Mediterranèa.

En 1835, la vocacion industriala de la Sanha conoissèt una transformacion amb la fondacion d'un chantier navau de construccion de naviris metallics. L'arribada precòça dau camin de fèrre, en 1859, renforcèt aquela evolucion en permetent l'acaminament de tòlas e de pèças fabricadas en Lorena o au Creusot. Tre 1848, l'activitat dei chantiers emplegava 1 300 personas. Conoissèt una extension novèla dins leis ans 1850 amb l'installacion dei Fabregas e Chantiers de Mediterranèa (que venguèt la Societat Novèla dei Fabregas e Chantiers de Mediterranèa en 1856).

Durant la segonda mitat dau sègle XIX e la premiera mitat dau sègle XX, la construccion navala assegurèt la prosperitat de la vila. En particular, gràcias a la crompa d'un segond chantier au Havre, lei Fabregas e Chantiers de Mediterranèa venguèron un actor major de la fabricacion de naviris civius e militars. En 1884, son ansin citats coma lo pus important chantier navau de França dins un rapòrt de la marina amb mai de 2 300 trabalhaires e 10 calas de construccion. Durant l'entre doas guèrras, la companhiá diversiquèt seis activitats dins l'armament amb la concepcion e la produccion de carris de combat per l'armada francesa.

Durant la Segonda Guèrra Mondiala, leis installacions portuàrias foguèron atacadas per leis Aliats. Lo 29 d'abriu de 1944, un bombardament aerian causèt quauquei degalhs sensa empachar l'utilizacion dei chantiers. Pasmens, lo 17 de julhet de la meteissa annada, una segonda operacion, menada amb de minas marinas, entraïnèt de destruccions pus importantas. Dins aquò, lei chantiers foguèron lèu restaurats après lo conflicte. En 1949, agantèron una superficia de 25 ectaras. De mai, leis installacions foguèron modernizadas. Pasmens, après 1959, l'entrepresa foguèt tocada per la crisi de la construccion navala francesa. Puei, fèt falhida en 1966.

La fin dei chantiers navaus

La liquidacion dei Fabregas e Chantiers de Mediterranèa entraïnèt la represa dei chantiers per lei Construccions Navalas e Industrialas de Mediterranèa (CNIM). Aquò permetèt una brèva renaissença dau sector e, en 1973, 5 000 personas trabalhavan per l'establiment. Pasmens, la crisi petroliera causèt lo declin definitiu de l'activitat que foguèt pas empachat per lei temptativas governamentalas de fusionar lei diferents chantiers navaus francés entre elei. Dins un contèxte sociau fòrça dificil marcat per de mobilizacions obrieras importantas, la CNIM arrestèt seis activitats navalas lo 28 de febrier de 1989. Un quart de la populacion trabalhava encara per lei chantiers. Sa disparicion foguèt donc una catastròfa per la vila.

La sarradura dei chantiers entraïnèt un declin major de l'activitat industriala de la Sanha. Dins aquò, la CNIM dispareguèt pas totalament dau païsatge de la vila. La companhiá aviá diversificat seis activitats. Uei, es subretot implantada dins d'autrei regions o país. Pasmens, a gardat una installacion a proximitat dau pòrt. Quauqueis establiments industriaus an egalament subreviscut mai aquela resisténcia foguèt pas sufisenta per conservar la natura industriala de la ciutat. Tre 1984, lo Partit Comunista Francés perdiguèt lo contraròtle de la comuna que passèt a drecha (levat d'una efemèra reconquista comunista en 1995-2001).

Lo desvolopament dau torisme

Article principal : Michel Pacha.

La fondator dau sector toristic de la Sanha es l'òme d'afaires Michel Pacha (1819-1907). Oficier de la Marina Reiala vengut capitani de la marina marchanda, realizèt mai d'un viatge en Mar Mediterranèa. Participèt a de missions de transpòrt durant la Guèrra de Crimèa e aprofichèt l'ocasion per presentar un projècte de melhorament dei condicions de navegacion dins la mar.

Administracion

Lista dei cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
5 de julhet de 2020	2026	Nathalie Bicais	LR	arquitècta, escultritz, conselhiera departamentala de La Sèina-2
21 de març 2008	2020	Marc Vuillemot	PS, puèi Senèstra Republicana e Socialista	retirat d'ensenhaire, conselhièr regionau (2010-2015)
març de 2001	2008	Arthur Paecht	UMP	Mètge, conselhièr generau (1973-2008), deputat (1978-1981 e 1986-2002), cònsol de Bandòu (1983-1995)
junh de 1995	2001	Maurice Paul	PCF	Obrièr menusier, conselhièr generau (1967-2004)
aost de 1994	1995	François Hérisson	RPR	cap d'entrepresa
febrier de 1984	julhet de 1994 (demission)	Charles Scaglia	UDF-PR	foncionari, conselhier generau (1985-1986)
octobre de 1978	febrier de 1984	Maurice Blanc	PCF	tecnician en arquitectura, conselhier regionau
junh de 1969	octobre de 1978 (demission)	Philippe Giovannini	PCF	obrier metalurgista, deputat (1973-1978)
25 d'octobre de 1947	24 de mai de 1969 (mòrt en foncions)	Toussaint Merle	PCF	regent, senator (1946-1949), deputat de Var (1956-1958), deputat de la 4na circonscripcion (1967-1968), conselhier generau (1945-1949 puèi 1955-1967)
	1947
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Demografia

Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 64523, totala:
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
3 980	4 895	4 826	5 605	6 732	6 344	7 099	6 497	7 401
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
8 709	11 700	11 192	10 123	10 655	12 072	13 166	14 332	16 341
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
21 002	19 747	22 093	23 168	24 678	26 817	27 073	26 172	26 672
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
33 570	43 783	51 155	57 659	59 968	60 188	56 768	58 252	59 999 60 806
2009	2010
61 514 62 285	62 082 62 883
Fonts
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

• En 2018 la populacion èra de 62888 abitants.

Luòcs e monuments

Patrimòni

Lo pònt levadís de La Sanha de Mar, inaugurat en 1917 es ara vengut una atraccion toristica.

Lo pònt levadís de la Sanha de Mar.

Vèire tanben

• Comunas de Var
• Fabregas e Chantiers de Mediterranèa.