Geografia

Tièra de 1000 articles que totas las Wikipèdias deurián aver.

Vermeer, Lo geografe, Frankfurt am Main, de: Städelsches Kunstinstitut, 1669

La geografia (dau grego ancian γεωγραφία – geographia, compausat de « η γη » (hê gê) (la Tèrra) et « γραφειν » (graphein) descriure^[1], puei dau latin geographia, literalament revira per « dessenh de la Tèrra »^[2]) es una sciéncia que a per objècte la descripcion de la Tèrra e en particular l'estudi dei fenomèns fisics, biologic e uman que se produrron sus lo glòbe terrèstre. Lo portau de l'informacion geografica dau govèrn dau Quebèc definisse la geografia coma « una sciença de la conoissença de l’aspècte actuau, naturau et uman de la superficia terrèstre. Permete de comprene l’organisacion espaciala de fenomèns (fisics o umans) que se manifestan dins lo nòstre environament e faiçonan lo nòstre monde ».

Se devesisse en tres branca principaus :

Geografia matematica qu'es la promier a estre aparéigut embé « l'estudi dei formas e dei dimensions de la Tèrra » a travèrs la geodésia ;
Geografia fisica que comprène dei disciplinas scientificas integrant lei sciencias naturalas ;
Geografia umana que comprène dei disciplinas scientificas integrant lei sciencias socialas.

Un scientific especialisat en geografia es un geografe o una geografa.

Lei geografes se pausan tres questions majoras quand agachan la Tèrra :

Qui ? - Leis individüs/lei societats ocupan l'espaci embé lors valors, lors mòdes de vida.
Qué ? - L'impacte d'aquesteis òmes, que siá economic, sociau, o environamentau, produch de lors institucions, de la recèrca, de lei tecnicas, deis escambis o encara de l'esplecha de lei ressorsas naturalas.
Onte ? - La question fondamentala en geografia, lo luec d'aquesteis activitats umanas, generalament la rason dei localisacions.
Quand ? - La periòde istorica onte lei individüs o lei societats produson deis espacis que s'ajustan o concurrencian lei precedents.