Temps
Lo temps qu'es la quatau dimension d'aqueste monde. Qu'es destriat diferentament segon las culturas.
Mitologia
[modificar | Modificar lo còdi]
Lo grec Cronos que vau lo roman Saturne. Diu deu temps qu'es lo pair de Zeus/Jupitèr. Avant que'u hilh prengoc lo poder qu`èra lo mei poderós deus dius e que minjava los sons mainatges.
Annada
[modificar | Modificar lo còdi]Qu'es lo temps ende har tota ua virada au torn deu sorelh. Ua annada civila qu'a 365 jorns, mes ua annada siderala que n'a 365,256363051. Lavetz cada quate ans, ua jornada qu'es ajustada ende pas que las datas sian tròp bolegadas.
Sason
[modificar | Modificar lo còdi]Ua sason qu'es l'interval de tres mes entre cada equinòcci e solstici. La prima que's passa de l'equinòcci de març dinc au solstici d'estiu. L'estiu que's passa deu solstici d'estiu dinc a l'equinòcci de septeme. La gòrra que va de l'equinòcci de septeme dinc au solstici d'ivèrn. L'ivèrn que va deu solstici d'ivèrn dinc a l'equinòcci de març.
Mes
[modificar | Modificar lo còdi]L'annada qu'es destriada en 12 mes.
Mes lunar
[modificar | Modificar lo còdi]Qu'es lo temps d'ua navèra lua dinc a la que veng. Que hè 28 jorns. Qu'es destriat en quate setmanas, de la navèra lua dinc au prumèr quart de lua, deu prumèr quart dinc a la lua plea, de la lua plea dinc au darrèr quart e deu darrèr quart dinc a la navèra lua. Qu'es l'unitat qu'utilizan los calendrièrs chinés e arabs.
Setmana
[modificar | Modificar lo còdi]En Euròpa, la setmana que hè 7 jorns. Aquera destriada que's hasoc a Babilònia on copèn lo mes lunar en quate partidas ; deu còp lo mes lunar estoc destriat en quate setmanas de set jorns.
Jorn
[modificar | Modificar lo còdi]Lo jorn o jornada qu'es lo temps ende que la Terra hasse ua virolejada sus era. Ua jornada civila que hè 24 òras.