Lunèl

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Vila d'Occitània
Lunèl
Lunel
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La comuna.
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 43° 40′ 40″ N, 4° 08′ 10″ E
Superfícia 23,09 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
53 m
5 m
2 m
Geografia politica
País  Lengadòc
Estat Bandièra de França França
Region
76
Occitània
Departament
34
Erau Armas del Departament d'Erau
Arrondiment
343
Montpelhièr
Canton
3417
Lunèl (capluòc, puòi burèu centralizator)
Intercom
243400520
CC dau País de Lunèl (residéncia)
Cònsol Pierre Soujol
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
26 273 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

26 522 ab.
Densitat 1 082,98 ab./km²
Autras informacions
Gentilici Lunellois, Lunelloises (en francés)
Còde postal 34400
Còde INSEE 34145
Los Caladons

Lunèl [lyˈnɛl] (pron. locala: [lø̞ˈnɛl]; en francés Lunel, e Lunèu en forma provençalizanta) es una vila occitana de 26 000 abitants situada a la termièra del departament d'Erau e la region d'Occitània a ras del riu de Vidorle que dissepara lo departament d'Erau de Gard.

Los abitants son los pescalunas o luneleses. Aquel escais a son origina dins una legenda que conta cossí qualqu'un de la vila que pensava que la luna s'èra negada, la volguèt pescar amb un panièr traucat. Existís una cançon sus aquela legenda.

Recentament una estatua que representa aqueste personatge es estada bastida al Cors Gabriel Péri.

Geografia[modificar | Modificar lo còdi]

La comuna se situa a 25 km a l'èst de Montpelhièr e a 25 km al sud-oèst de Nimes (departament de Gard) traversada per la rota nacionala RN113.

Sus la riba drecha de Vidorle, qu'es del departament d'Erau, son territòri es constituit principalament d'una plana alluviala entre la plana de Mauguiò e la de la dicha Pichòta Camarga. Aquesta plana aculhís d'activitats viticòlas e arboricòlas, coma tanben la vila de Lunèl. Lo sud es cada còp mai umid dau mai s'es mai a ras de las localitats de Marsilhargues e de Sant Nazari de Pesan. A nòrd, començan los tucs de la garriga que a son pè se trapa lo canal d'irrigacion del Bas Ròse-Lengadòc que permetèt lo desvolopament de l'activitat fruchièra dins aquesta partida orientala d'Erau.

Administrativament, la comuna es limitròfa de Saturargues e Vilatèla al nòrd, Vidorle, Galargues e Aimargues (Gard) al nòrd-èst, Marsilhargues a l'èst e al sud, Sant Nazari de Pesan e Sant Just al sud-oèst, e Lunèl Vièlh a l'oèst. Totas aquestas localitats fan partida del canton de Lunèl.

Toponimia[modificar | Modificar lo còdi]

Las fòrmas ancianas son : castro de Lunello infra muros en 1096, apud castrum Lunel en 1116-20, mansum de Lunello en 1152, ad Lunellum en 1153, foro Lunelli en 1154, ecclesiam S. Marie de Lunello castro en 1161, de Novicio et Lunello novo, de Lunello et Novicio, sense data [sègle XII ?), in castello Lunelli, a Lunello en 1197, dominus Lunelli en 1253, priore Lunelli en 1296, Beate Marie de Lunello en 1324, ecclesie de Lunello novo en 1331, prior ecclesie Beate Marie de Lunello en 1332, apud Lunellum novum, ville Lunelli en 1338, archidiaconus Lunelli, prior de Lunello Novo en 1392, en nostre dite ville de Lunel en 1414, Lunel Neuf en 1526, Lunelli en 1529, Lunel en 1570, 1613, 1622, 1648, Lunel la ville en 1668-69, Lunel ville en 1740-60, Lunelville corregit en Lunel en 1740-60, Lunel la Ville en 1770-1771 (mapa de Cassini), Lunel en 1771[1].

Segon Dauzat, Lunèl ven probablament dau nom gallic d'òme Lunus, amb lo sufixe -ellum; Dauzat compara amb Vichel, format tanben d'un nom de persona amb lo meteis sufixe[2] desacostumat; segon Hamlin, Lunèl ven probablament pas dau nom de persona Lunus; res permet pas tanpauc de supausar un ligam amb lo mot latin luna « luna » , ni per las tradicions (cf. la traduccion medievala ebraïca Yarh « luna » (Roblin, 3n Congrès Internacionau de Toponimia e d'Antroponimia, III, p. 766); Lunèl es pas tanpauc un derivat dau mot preceltic *lòna (ipotèsi de Berthelé). Es evident per l'autor que Lunèl èra a l'origina lo nom de Lunèl Vièlh; las doás localitats aurián en gròs una importància egala au mens dempuòi l'Edat Mejana e datarián probablament totas doás de l'epòca galloromana. I a d'autras localitats dau nom de Lunel o Luneau. Hamlin imagina un mot prelatin, benlèu gallic, *lunello-, benlèu de sens idronimic[1].

Istòria[modificar | Modificar lo còdi]

Se sap pas exactament quora Lunèl foguèt fondat mas se sap qu'en 888 la vila foguèt erigida en baroniá qu'agropava tretze vilatges. A l'entorn de l'an 1000, èra proprietat de Bernat d'Andusa, baron de Sauva que la cediguèt puèi a la familha dels Gaucelm, los senhors de Lunèl. Foguèt pas qu'en 1295 que passèt jos lo poder del Rei de França. A l'Edat Mejana, i aviá a Lunèl una comunitat jusieva fòrça activa, amb una escòla de medecina. Centre d'erudicion important, la vila comencèt a declinar amb lo forabandiment dels jusieus pel rei de França aperaquí cap a l'an 1300. Lunèl coneguèt de periòdes de lucha constanta pendent lo sègle XVI per sa situacion geografica entre catolicisme e protestantisme que totas doas comunitats convivián dins la vila. En 1632, en seguida de la patz d'Alès, las fortificacions foguèron desrocadas. Un sègle mai tard, en 1728, s'acabèron las òbras d'un canal e d'un pòrt que religava Lunèl al litoral. Aquesta construccion, utilizada pendent gaireben dos sègles, foguèt tapada en part tre 1941 e 1972 per sa manca d'utilitat.

Administracion[modificar | Modificar lo còdi]

Lista dels cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
Totas las donadas son pas encara conegudas.
4 de julhet de 2020 2026 Pierre Soujol sense  
març de 2001 2020 Claude Arnaud Div drecha expèrt comptable onorari, president de la CC
març de 1989 2001 Claude Barral PS conselhièr generau (1985-2015), vicepresident dau conselh general, conselhièr regionau (1988-1992)
març de 1983   Henri Canitrot RPR  
març de 1977 1983 Elie Rauzier PS conselhièr generau (1973-1979)
març de 1965 1977 René Parry Radical  
1959 1965 Paul Valentin    
1945 1959 Bruno Brunel    
1944 1945 E. Périer    
1941 1944 R. Fraisse    
1935 1941 Hip. Valentin    
1932   Al. Fontanieu    
1928   Au. Mauras    
1925   H. Routou    
1921   J. Renard    
1919   Ed. Médard    
1906   J. Salducci    
1884   G. Martel    
1881   Gempp-Pernot    
1878   E.Combarnous    
1877   Saint-Ange Aury    
1876   E.Combarnous    
1873   E. Vialla    
1871   J.A Malinas    
1865   E. Vialla    
1849   CH Bézard    
1848   J.D Coste    
1848   Jean Runel    
1837   P.A Sauvajol    
1830   Marc-Antoine Ménard    
1815 1830 J.A Malinas    
1799 1815 Jacques Valentin    
1793   Marc-Antoine Ménard    
1793   Antoine Pellet    
1792   Louis Monnat    
1789   Etienne de Bornier    

Demografia[modificar | Modificar lo còdi]

modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 25006, totala: 25310

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
6 385 6 639 6 392

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
- - - - 8 315 - - - -

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
- - 7 730 - - - - - -

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
8 872



Cercar
22 352
23 914
24 044
24 417
24 652
2009 2010
24 923
25 159
25 277
25 509
Fonts
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


  • En 2018 la populacion èra de 26273 abitants e la densitat èra de 1 137,85 ab/km².

Luòcs e monuments[modificar | Modificar lo còdi]

Reproduccion recenta de l'Estatua de la Libertat (plaça de la Republica, dintrada oèst de Lunèl).
  • Una reproduccion de l'Estatua de la Libertat èra estada crompada per la vila de Lunèl. Aquela miniatura foguèt fonduda pendent la Segonda Guèrra Mondiala. Una nòva Estatua de la Libertat foguèt installada a la dintrada de Lunèl (Plaça de la Republica) fa qualques annadas.
  • Lo fons Medard es una rica colleccion servada dins la Bibliotèca de Lunèl.

Personalitats nascudas a Lunèl[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]

Patrimòni Mondial de l'UNESCO
Patrimòni Mondial de l'UNESCO
Etapa precedenta

Vauverd
Romavatge de Sant Jacme de Compostèla

Via Tolosana
Etapa seguenta

Càstias


Nòtas[modificar | Modificar lo còdi]

  1. 1,0 et 1,1 Frank R. Hamlin, Toponymie de l'Hérault, Dictionnaire Topographique et Étymologique, Éditions du Beffroi e Études Héraultaises, 2000, p. 222-223
  2. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 417, a Luneau