1975

1975
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Ans : 1972 1973 1974  1975  1976 1977 1978 Decennis : 1940 1950 1960  1970  1980 1990 2000 Sègles : Sègle XIX  Sègle XX  Sègle XXI Millennis : Millenni I  Millenni II  Millenni III Cronologia mesadièra : Gen - Feb - Mar - Abr - Mai - Junh Julh - Ago - Set - Oct - Nov - Dec Cronologias tematicas : Aeronautica • Arquitectura • Automobila • Benda dessenhada • Camins de fèrre • Cinèma • Drech • Economia • Fotbòl • Jòc • Jòc vidèo • Literatura • Musica • Santat e medecina • Sciéncia • Sociologia • Espòrt • Teatre • TV Autres calendièrs : Roman • Chinés • Gregorian • Ebrieu • Indó • Musulman • Persan • Republican

Aquesta pagina concernís l'an 1975 del calendièr gregorian.

Eveniments

Occitània

• 24 de febrièr - Decès de Joan Bodon, l'autor occitan mai conegut.

França

Après d'annadas de luchas, adopcion de la lèi Veil que legalizèt l'avortament. Per de rasons de compromés politic, laissava divèrsei limits per ne limitar l'usatge mai d'autrei lèis permetèron a cha pauc de lo liberalizar.

Euròpa

Espanha

Mòrt de Francisco Franco lo 20 de novembre que foguèt remplaçat per lo rèi Joan Carles lo 22.

Mond

• 30 d'abril - fin de la Guèrra de Vietnam, amb la presa de Saigon e la rendicion del Vietnam del Sud.
• 25 de junh - independéncia de Moçambic.
• 5 de julhet - independéncia de las illas del Cap Verd.
• 12 de julhet - independéncia de São Tomé e Príncipe.
• 16 de setembre - independéncia de Papoa-Nòva Guinèa.
• 25 de novembre - independéncia de Surinam.
• 28 de novembre - Timòr Èst sa independéncia de Portugal.
• 7 de decembre - invasion de Timòr Èst per Indonesia.

Sciéncias e tecnicas

Astronomia

Fotografia de la superficia de Mart realizada per la sonda VIking 1.

Capitada de l'atteratge de la sonda Viking 1 de la NASA sus Mart. Fins a 1980, la mission (una sonda orbitala e una capsula destinada a l'atteratge) permetèt de fotografiar la planeta e d'i realizar divèrsei mesuras, especialament sus la composicion atmosferica e geologica.

Energia

Comercializacion de la premiera pila de liti. Tres còps pus competitiva que leis autrei modèls de pila dau periòde, trobèt rapidament d'aplicacions de tecnologia auta.

Naissenças

• 4 de febrièr - Natalie Imbruglia, actritz e cantaira australiana
• 22 de febrièr - Drew Barrymore, actritz americana
• 15 de març - Eva Longoria, actritz americana
• 7 d'abril - Victoria Beckham, cantaira anglesa (Spice Girls) e esposa del jogaire de fotbòl David Beckham
• 30 d'abril - Liberto Rabal, actor e realizator espanhòl
• 2 de mai – David Beckham, jogaire anglés de fotbòl
• 8 de mai - Enrique Iglesias, cantaire espanhòl
• 4 de junh - Angelina Jolie, actritz americana
• 10 de mai - Hélio Castroneves, pilòt brasilièr d'automobilas
• 30 de junh - Ralf Schumacher, pilòt alemand de Formula 1
• 28 de julhet - Leonor Watling, cantaira espanhòla
• 30 de setembre - Marion Cotillard, actritz francesa
• 5 d'octobre - Kate Winslet, actritz britanica
• 26 de decembre - Marcelo Ríos, jogaire de tennis chilen

Decèsses

• 8 de febrièr - Robert Robinson, quimista britanic, Prèmi Nobel (n. 1886)
• 19 de febrièr – Luigi Dallapiccola, compositor italian (n. 1904)
• 24 de febrièr - Joan Bodon, autor occitan (n.1920)
• 3 de març - Ivo Andrić, escrivan iogoslavian, Prèmi Nobel de Literatura (n. 1892)
• 12 d'abril - Josephine Baker, dançaira e cantaira americana (n. 1906)
• 13 d'abril - N'Garta Tombalbaye, president de Chad (n. 1918)
• 21 d'abril - Ranieri Mazzilli, president de Brasil (n.1910)
• 5 de mai - Moe Howard, actor american de comèdia (n.1897)
• 28 de mai - Lung Chien, cineasta e actor chinés (n.1916)
• 3 de junh - Eisaku Sato, primièr ministre japonés e Prèmi Nobel de la Patz (n.1901)
• 27 d'agost - Haile Selassie, emperaire d'Etiopia (n.1892)
• 29 d'agost - Eamon de Valera, president d'Irlanda (n.1892)
• 10 de setembre - George Paget Thomson, fisician britanic, Prèmi Nobel (n. 1892)
• 20 de setembre - Saint-John Perse, escrivan francés, Prèmi Nobel (n. 1887)
• 30 d'octobre - Gustav Hertz, fisician alemand, Prèmi Nobel (n. 1887)
• 2 de novembre - Pier Paolo Pasolini, director de cinèma italian (n.1922)
• 20 de novembre - Francisco Franco, dictator d'Espanha (n.1892)
• 28 de novembre - Érico Veríssimo, escrivan regionalista e modernista brasilièr (n.1905)
• 4 de decembre - Hannah Arendt, sociològa e filosòfa alemanda (n. 1906)

Prèmi Nobel

• Prèmi Nobel de Fisica : Aage Niels Bohr, Ben Roy Mottelson, James Rainwater
• Prèmi Nobel de Quimia : John Cornforth, Vladimir Prelog
• Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina : David Baltimore, Renato Dulbecco, Howard M. Temin
• Prèmi Nobel de Literatura : Eugenio Montale
• Prèmi Nobel de la Patz : Andrei Sakharov
• Prèmi Nobel d'Economia : Leonid Vitaliyevich Kantorovich, Tjalling C. Koopmans