1990

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
1990
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Ans :
1987 1988 1989  1990  1991 1992 1993

Decennis :
1960 1970 1980  1990  2000 2010 2020
Sègles :
Sègle XIX  Sègle XX  Sègle XXI
Millennis :
Millenni I  Millenni II  Millenni III


Cronologia mesadièra :
Gen - Feb - Mar - Abr - Mai - Junh
Julh - Ago - Set - Oct - Nov - Dec


Cronologias tematicas :
Aeronautica Arquitectura Automobila Benda dessenhada Camins de fèrre Cinèma Drech Economia Fotbòl Jòc Jòc vidèo Literatura Musica Santat e medecina Sciéncia Sociologia Espòrt Teatre TV


Autres calendièrs :
Roman Chinés Gregorian Ebrieu Indó Musulman Persan Republican

Aquesta pagina concernís l'an 1990 del calendièr gregorian.

Eveniments[modificar | Modificar lo còdi]

Occitània[modificar | Modificar lo còdi]

França[modificar | Modificar lo còdi]

Euròpa[modificar | Modificar lo còdi]

Polonha[modificar | Modificar lo còdi]

Perseguida de la transicion vèrs lo capitalisme ambé la dissolucion dau POUP que son unitat se rompèt ambé l'afondrament dau blòt sovietic. A la fin de l'annada, Wojciech Jaruzelski demissionèt de la preséncia de la republica e Lech Walesa foguèt elegit per lo remplaçar ambé 74,25% dei sufragis.

Africa[modificar | Modificar lo còdi]

Etiopia[modificar | Modificar lo còdi]

En Eritrèa, la situacion contunièt de s'agravar per l'armada etiopiana que perdiguèt la vila e lo pòrt de Massaua après una ataca suspresa (8-10 de febrier) de la guerilha eritrèa. L'aviacion contunièt de bombardar la ciutat mai aquò permetèt pas de la reconquistar. L'avitalhament de l'armada etiopiana venguèt donc fòrça malaisat e lo regime dau Derg s'afondrèt tre l'annada seguenta.

Namibia[modificar | Modificar lo còdi]

Descolonizacion d'Africa de 1945 a 1990 après l'independéncia de Namibia.

Independéncia de Namibia lo 21 de març en vertut deis acòrds de patz signats en 1988-1989. Sam Nujoma (SWAPO) ne'n venguèt lo president. Maugrat son ideologia marxista, adoptèt una politica progressista moderada en causa dei dificultats dau blòt sovietic. Ansin, son projècte de reforma agrària (transferiment de tèrras de la minoritat blanca vèrs de païsans negres) regardèt finalament solament 12% dei tèrras e durèt fins a 2007.

America[modificar | Modificar lo còdi]

Peró[modificar | Modificar lo còdi]

Victòria suspresa d'Alberto Fujimori (Cambio 90) a l'eleccion presidenciala en fàcia de l'escrivan Mario Vargas Llosa maugrat sa temptativa d'estigmatizar l'origina asiatica de son adversari. Pasmens, aquela origina donèt a son adversari una popularitat importanta au sen dei classas popularas d'origina amerindiana e lo programa economica fòrça liberala de Vargas Llosa acabèt de minar sa posicion. Pasmens, après son eleccion, lo venceire desvelèt rapidament un programa encara pus liberala qu'aqueu de son adversari que li permetèt d'obtenir lo sostèn dau FMI. Decidèt tanben d'intensificar la lucha còntra lei guerilhas comunistas perovianas.

Oceania[modificar | Modificar lo còdi]

Samoa[modificar | Modificar lo còdi]

Suppression dau sufragi censitari e instauracion dau sufragi universau per lei ciutadans dei dos sèxes.

Arts[modificar | Modificar lo còdi]

Sciéncias e tecnicas[modificar | Modificar lo còdi]

Astronomia[modificar | Modificar lo còdi]

Mesa en orbita dau telescòpi espaciau Hubble per la naveta espaciala Discovery. Pasmens, en causa d'un defaut sus un mirau, lo desvolopament de correccions foguèt necessari per utilizar corrèctament lo telescòpi e una mission espaciala suplementària foguèt finalament decicida (en 1993).

Dins lo Sistèma Solar, capitada de la mesa en orbita de la sonda Magellan a l'entorn de Vènus per la NASA. Fins a 1994, permetèt de realizar una cartografia fòrça detalhada de la planeta e divèrsei mesuras sus son estructura.

Transpòrt[modificar | Modificar lo còdi]

Fotografia dau netejatge dau litorau tocat per la marèia negra de l'Exxon Valdez.

Après l'accident dau petrolier Exxon Valdez (→ 1989), l'intrada en vigor d'una lèi estatsunidenca rendèt obligatòria la còca dobla per totei lei petroliers intrant dins leis aigas territòrialas deis Estats Units d'America. Aquò entraïnèt rapidament la difusion dei petroliers de còca dobla dins lo rèsta dau mond, especialament en Euròpa e au Japon. Lo principi d'aqueu tipe de còca es l'intercalacion d'un espaci liure format de balasts entre lei cistèrnas e la còca. Aquò permet de limitar lei riscs de pèrda dau cargament e donc de pollucion. Pasmens, aquela arquitectura sembla ai premiers petroliers e entraïna un risc d'acampament de vapors explosivas dins l'espaci liure, çò que necessita una entretenença pus importanta.

Economia[modificar | Modificar lo còdi]

Naissenças[modificar | Modificar lo còdi]

Sean Kingston
Emma Watson
Amarna Miller
J.I.D

Decèsses[modificar | Modificar lo còdi]

Ava Gardner
Bruno Kreisky
Leonard Bernstein

Prèmi Nobel[modificar | Modificar lo còdi]


Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus 1990.