Tractat de Versalhas
Lo tractat de Versalhas foguèt lo tractat de patz entre leis Aliats venceires de la Primièra Guèrra Mondiala e leis alemands. Foguèt signat lo 28 de junh de 1919, cinc ans après l'assassinat de l'archiduc eiretier d'Àustria-Ongria a Sarajevo. Element principau de la patz après la guèrra, fixèt lei frontieras novèlas dau continent e deviá crear un òrdre novèu per lei relacions entre leis Estats. La Societat dei Nacions, encargada de resòuvre lei conflictes entre Estats per la negociacion, èra l'otís principau d'aquela volontat d'empachar un segond conflicte mondiau.
Pasmens, lo tractat negligiá leis aspèctes financiers de la patz e lo traçat dei frontieras foguèt la fònt de plusors conflictes dins leis ans 1920. De mai, la Societat dei Nacions avián ges de poder per impausar sei decisions. Ansin, lo tractat creèt de tensions importantas en Euròpa e lo Sistèma de Versalhas foguèt pauc a pauc contestat per mai d'un país. Finalament, l'accession de Hitler au poder menèt a sa revision e a la Segonda Guèrra Mondiala.
La fondacion dau sistèma de Versalhas
[modificar | Modificar lo còdi]La division dei venceires de la Premiera Guèrra Mondiala
[modificar | Modificar lo còdi]
Lo principi de l'equilibri continentau
[modificar | Modificar lo còdi]Au contrari deis Empèris Centraus vencuts de la Premiera Guèrra Mondiala, leis Aliats de l'Entenduda èran estats pas capables de definir d'objectius comuns de guèrra. Se quauqueis elements foguèron aisadament acceptats, lei posicions francesas e italianas se turtèron au principi de l'equilibri continentau entre leis estats europèus defendut per lo Reiaume Unit[1].
Pasmens, après la victòria de 1918, leis Aliats s'acordèron aisament sus lei revendicacions principalas dei venceires: retorn de l'Alsàcia-Lorena au sen de França, reconoissença de la sobeiranetat de Belgica e de Serbia, desarmament d'Alemanha, etc. En revenge, leis Estats Units refusèron d'acceptar lei tractats secrets concluts entre París, Londres e Roma, especialament l'annexion per Itàlia dei regions pobladas per de minoritats italianas dins lei Balcans. De son caire, la posicion francesa demorèt ambigua entre la volontat de l'armada d'esquichar Alemanha per l'empachar de tornar venir una poissança capabla de menaçar França e la desirança dau govèrn de gardar l'aliança anglosaxona. Enfin, lo Reiaume Unit assaièt de mantenir l'equilibri dau continent, magerament còntra lo risc de veire França n'en venir la poissança unica. La restauracion rapida dau comèrci internacionau èra tanben fòrça importanta per l'economia britanica.
La posicion estatsunidenca
[modificar | Modificar lo còdi]
La posicion estatsunidenca dau president Wilson èra definida per la lista dei Quatòrze Ponchs[2]. Sei ponchs principaus èran lo principi de la seguritat collectiva, dirigida per la « Liga dei Nacions » – que vendrà la futura Societat dei Nacions – e lo Principi dei nacionalitats. Aqueu darrier va permetre l'independéncia de divèrsei pòbles europèus, especialament aquelei deis Empèris rus, otoman e austrian. En revenge, s'opausèt a l'annexion per Itàlia de certanei regions pobladas per de minoritats italians. Enfin, Wilson desirava de garantir la libertat de comèrci e de circulacion e limitar leis armaments. Aquela posicion permetèt ai britanics d'obtenir lo mantenement de l'equilibri continentau e de limitar leis ambicions francesas e italianas. De mai, Washington obtenguèt la creacion de la Societat dei Nacions que deviá permetre lo reglament dei problèmas internacionaus e preparar un desarmament generau dei país per limitar lo risc de guèrra novèla.
Lo mantenement de la dominacion coloniala
[modificar | Modificar lo còdi]La conferéncia de París foguèt l'ocasion per lei pòbles non europèus de se manifestar per lo premier còp au nivèu internacionau. Pasmens, levat de Japon que foguèt considerat coma un dei « Cinc Grands », lo nacionalisme asiatic o african obtenguèt gaire de resultats. Ansin, la colonizacion japonesa de Corèa foguèt reconeguda per leis Estats Units maugrat l'opposicion de China. De mai, la rivalitat entre França e Reiaume Unit limitèt fòrtament leis ambicions aràbias que foguèron limitadas a la Peninsula Aràbia. Enfin, la dominacion coloniala britanica demorèt en Egipte e en Índia onte de manifestacions aguèron luòc sensa resultat.
Lei problèmas de l'Euròpa de Versalhas
[modificar | Modificar lo còdi]Lo reglament de la patz e la carta novèla d'Euròpa
[modificar | Modificar lo còdi]
.png)
Lo tractat de Versalhas foguèt l'otís principau dau reglament de la patz de la Premiera Guèrra Mondiala. Regarda lei relacions d'Alemanha amb leis Aliats e teniá divèrsei nivèus. Lo premier èra la seguritat: Alemanha foguèt desmilitarizada per una limitacion de seis efectius a 100 000 òmes e de seis armaments (interdiccion de l'artilhariá e de l'aviacion, etc.) Au nivèu territoriau, lo país perdiguèt 76 000 km² e aperaquí 6,5 milions d'abitants au profiech de França, de Belgica, de Danemarc e de Polonha. De mai, la reünion d'Alemanha e d'Àustria foguèt enebida. Enfin, ai nivèus politics e economics, Alemanha foguèt declarada responsabla de la guèrra e lo principi de reparacions foguèt inscrich dins lo tractat.
Lei clausas dau tractat de Versalhas foguèron completadas per d'autrei tractats pertocant leis autrei vencuts de la guèrra. Ansin, lei tractats de Saint-Germain-en-Laye e de Trianon marquèron la disparicion d'Àustria-Ongria. Itàlia obtenguèt una partida dei regions revendicadas en 1915. Apareguèron Checoslovaquia e Iogoslavia que foguèt formada a l'entorn de Serbia e de Montenegro. Ongria deguèt abandonar un terç de son territòri a Romania. Enfin, Polonha obtenguèt quauquei territòris dins lo nòrd de l'ancian empèri.
Dins lei Balcans, lo tractat de Neuilly consacrèt la pèrda de son accès a la Mar Egèa per Bulgaria. En revènge, lo partiment de l'Empèri Otoman decidit au tractat de Sèvres foguèt mai malaisat car lei Turcs, dirigits per Mustafa Kemal, resistiguèron. En 1923, Grècia foguèt vencuda en Anatolia e deguèt acceptar un tractat novèu, signat a Lausana, que foguèt pus favorable ai Turcs e que permetèt l'emergéncia de la Turquia actuala.
Lei limits dau sistèma de Versalhas
[modificar | Modificar lo còdi]Tre sa signatura, lo sistèma creat per lo tractat de Versalhas foguèt criticat e sei limits apareguèron rapidament dins son aplicacion. D'efiech, un de sei principis fondamentaus èra la nocion de seguritat collectiva qu'èra garantida per lei tractats e per l'arbitrament d'instàncias internacionalas coma la Cort Internacionala de Justícia e lei decisions de la Societat dei Nacions (SDN). Pasmens, aquela darriera aviá pas lei capacitats d'intervenir dins leis afaires internacionaus d'un biais eficaç en causa de son foncionament que necessitava l'unanimitat de sei membres. Òr, tre 1918, la division dei venceires de la guèrra empachèt sovent la formacion de consensus, çò que bloquèt tot lo sistèma. De mai, la SDN èra tanben pas capabla d'aplicar sei decisions en causa de l'absència de fòrças pròprias.
La division dei venceires, puei subretot deis Estats europèus, venguèt un trach permanent de la diplomacia internacionala. En particular, tre lo començament, lo Reiaume Unit e Estats Units èran inquiets deis ambicions francesas. S'ocupèron donc de lei limitar e d'assegurar rapidament la reconstruccion de l'economia alemanda. De son caire, Itàlia èra ulcerada per lo refús que li foguèt opausat dins sa desirança d'annexar totei lei territòris poplats per de minoritats italianas importantas. Ansin, un grop d'Estats importants, onte se trobavan Alemanha, Itàlia e l'Union Sovietica, contestèt lei frontieras novèlas tre leis ans 1920. Lèu, aquò creèt fòrça problèmas diplomatics.
Enfin, la question dei Reparacions qu'Alemanha deviá pagar e, pus generalament, totei lei problèmas economics e financiers foguèron solament evocats car lei participants pensavan que regardavan la politica interiora de cada Estat. Ansin, l'estabilitat economica dau continent, rompuda per la guèrra, foguèt pas restablida e divèrsei país conoguèron de crisis grèvas pendent leis ans 1920.
Lei questions frontalieras pausadas per lo tractat
[modificar | Modificar lo còdi]Lei problèmas frontaliers pausats per lo tractat èran nombrós. Venguèron una fònt de tensions diplomaticas e justifiquèron la formacion de plusors alianças entre nacionalistas europèus. Dins leis ans 1930, certanei d'aquelei problèmas faguèron partida dei causas de dau segond conflicte mondiau e d'autrei, especialament en Euròpa Centrala, aguèron un ròtle major dins leis alianças chausidas per de país coma Ongria, Romania o Iogoslavia entre 1939 e 1945[3].
Lei frontieras e lei minoritats alemandas
[modificar | Modificar lo còdi]
Poissança principala deis Empèris Centraus, Alemanha èra l'Estat concentrant lo maximum de problèmas. A l'oèst, perdeguèt lei regions d'Alsàcia-Lorena conquistadas per França e veguèt l'ocupacion e la desmilitarizacion de la riba senèstra de Ren. De mai, França ocupèt Saar e sei zonas minieras per 15 ans. A l'èst, lei frontieras amb Polonha e Lituània èran tanben contestadas, especialament l'Auta-Silèsia e lei vilas de Danzig, de Techen e de Memel. Aquelei regions èran popladas per de minoritats alemandas importantas que volián far partida d'Alemanha mai èran ocupadas per d'Estats novèus creats per lo tractat de Versalhas. Lo cas èra similar sus la frontiera sud dau país onte una minoritat alemanda importanta viviá dins lo nòrd de Checoslovaquia. Enfin, au nòrd, Danemarc obtenguèt la region d'Schleswig qu'èra estada conquistata en 1864 per Prússia.
Lei frontieras e revendicacions italianas
[modificar | Modificar lo còdi]
Lo tractat de Versalhas creèt tanben de problèmas ai frontieras italianas. D'efiech, lo país capitèt pas de conquistar totei lei regions revendicadas durant la guèrra. La situacion pus problematica èra aquela de la vila de Fiume qu'èra poplada per una minoritat italiana importanta mai que fasiá desenant partida de Iogoslavia. De dificultats amb Grècia apareguèron egalament a l'entorn de l'illa de Corfo. Enfin, l'annexion de l'Aut-Adige e la politica d'italianizacion massissa de la minoritat alemanda de la region suscitèron de protestacions de part d'Àustria.
Lei problèmas frontaliers d'Euròpa Centrala
[modificar | Modificar lo còdi]Lo descopatge de l'Empèri d'Àustria-Ongria foguèt tanben una fònt de problèmas frontaliers entre Estats d'Euròpa Centrala, magerament a l'entorn dei frontieras ongresas, en causa de la preséncia de minoritats etnicas mai o mens importantas. Ansin, l'annexion de Transilvània per Romania entraïnèt la formacion d'una minoritat ongresa fòrça importanta dins lo territòri romanés que venguèt un objècte de revendicacion dau govèrn de Budapest. Au sud, lo cas de la Voivodina creèt una situacion similara amb Iogoslavia. Enfin, lo darrier problèma grèu de la region èra la frontiera entre l'URSS e Romania car Bucarèst aviá aprofichat leis eveniments de la Revolucion Russa per conquistar Bessaràbia.
Lei problèmas balcanics
[modificar | Modificar lo còdi]Coma foguèt lo cas per Àustria-Ongria, l'esclatament de l'Empèri Otoman creèt de dificultats frontalieras importantas. Lo premier problèma regardava lei frontieras de Grècia amb Bulgaria e amb Turquia. Lo desacòrdi grècobulgar èra centrat sus Tràcia, desbocat bulgar vèrs la Mar Egèa, qu'èra venguda grèga dins lo sistèma de Versalhas. Lo segon ponch de tensions, encara pus grèu, foguèt la contestacion de sei frontieras novèlas per Turquia. En 1919-1922, aquò s'acabèt per una guèrra e una revision dau traçat versalhés en favor d'Ankara (tractat de Lausana). Enfin, en Iogoslavia, apareguèt lo problèma dei relacions entre lei nacionalitats diferentas que compausavan lo país.
La revirada de l'òrdre de Versalhas
[modificar | Modificar lo còdi]La division durabla d'Euròpa
[modificar | Modificar lo còdi]
Tre lo començament deis ans 1920, lei revendicacions dei país vencuts e leis ambicions decebudas d'Itàlia permetèron l'emergéncia d'un grop de país, fòrça divèrs e gaire units entre elei, opausats au sistèma de Versalhas. Assaièron d'obtenir satisfaccion mentre que França e leis autreis Estats continentaus venceires de la guèrra exigiguèron l'aplicacion dau tractat. Aquò permetèt au Reiaume Unit, e tanben ais Estats Units dins certanei domenis, de se pausar coma arbitre dei conflictes e dei rivalitats europèus que minèron rapidament la patz.
Lo maucontentament e leis ambicions italians
[modificar | Modificar lo còdi].jpg)
Lo maucontentament italian foguèt una fònt de division majora durant leis ans 1920 car regardava un dei venceires principaus de la guèrra. La question dei territòris revendicats en 1915 e qu'Itàlia obtenguèt pas totalament en 1919 venguèt lo ponch centrau de sa vida politica nacionala. Aquò afebliguèt fòrtament lo govèrn democratic. Rebutat en 1922 per Benito Mussolini, aqueu darrier perdeguèt sa plaça au profiech d'un poder autoritari e nacionalista que desvolopèt seis ambicions vèrs lei Balcans e l'Euròpa Centrala a partir de 1925.
Lei posicions alemanda e francesa
[modificar | Modificar lo còdi]La relacion entre França e Alemanha demorèt lo ponch centrau de la diplomacia europèa. D'efiech, França crenhiá lo redreiçament futur d'Alemanha. De lor caire, leis alemands esitèron entre l'adopcion d'una politica de resisténcia au tractat de Versalhs o d'una politica de bòna volontat. Lei dos país assaièron donc divèrsei politicas durant leis ans 1920.
Alemanha decidiguèt premier de resistir a l'aplicacion dau tractat de Versalhas. Pasmens, aquò se turtèt ai posicions francesas que demandavan lo respècte estrocte dei clausas de 1919 mentre que certaneis de seis òmes politics imaginavan de desvolopar de projèctes de cooperacion economica amb Alemanha. D'autra part, a l'Èst, França cerquèt d'eliminar leis interès alemands per venir lo partenari principau dei país novèus. Foguèt especialament lo cas amb Polonha, Iogoslavia, Checoslovaquia e Romania. Ansin, París sostenguèt sistematicament aquelei país dins sei problèmas frontaliers.
La posicion anglosaxona
[modificar | Modificar lo còdi]Lei divisions europèas e la paur deis ambicions francesas decidiguèron leis estats anglosaxons de demorar neutres e d'arbitrar leis afaires continentaus. D'efiech, après la guèrra, leis Estats Units adoptèron tornarmai una politica isolacionista e refusèron de ratificar lo tractat de Versalhas. Decidiguèron puslèu de se concentrar sus seis interès en Asia e en America Centrala o sus lo comèrci internacionau, magerament en Euròpa Centrala. Per sa part, lo Reiaume Unit assaièt de restablir son economia basada sus lo comèrci internacionau e de luchar còntra la concuréncia novèla deis Estatsunidencs. Ansin, lei dos país s'opausèron ai demandas francesas d'afeblir Alemanha au nivèu territoriau o au nivèu economic. S'opausèron tanben ais ambicions italianas dins lei Balcans.
La multiplicacion dei conflictes frontaliers
[modificar | Modificar lo còdi]Durant lo començament deis ans 1920, una partida granda dei problèmas frontaliers foguèt reglada per la fòrça militara. Aquò foguèt permés per lo sostèn aduch per lei poissanças majoras ais iniciativas de seis aliats e per la feblesa de la SDN.
La feblesa de la SDN e lo reglament militar dei conflictes territoriaus
[modificar | Modificar lo còdi]La màger part dei problèmas creats per lo tractat de Versalhas evolucionèron. Pasmens, la SDN foguèt sovent incapabla d'assegurar una solucion pacifica e plusors conflictes se debanèron en Euròpa Centrala o dins lei Balcans.
Ansin, se la SDN capitèt de traçar pacificament lei frontieras entre Àustria, Iogoslavia e Ongria, la màger part dei questions frontalieras s'acabèron sensa sa participacion o seis estructuras foguèron utilizadas unicament au profiech d'un dei camps engatjats. Per exemple, foguèt lo cas a prepaus de la vila de Techen en 1921 onte Checoslovaquia ocupèt una region principalament polonesa amb lo sostèn francés. Aqueu tipe de situacion se debanèt tornarnai en Auta Silèsia onte Polonha obtenguèt la partida pus industrialazada de la region maugrat la preséncia d'una minoritat alemanda importanta. Dins aqueu cas, la revirada de la SDN foguèt accentuada per sa temptativa mancada d'organizar un referendum sus l'avenir dau territòri[4].
Enfin, de conflictes nombrós aguèron luòc durant tot lo periòde sensa que la SDN foguèsse en mesura d'intervenir. Lo pus important foguèt la guèrra entre lei Turcs e lei Grècs que s'acabèt per la victòria dei premiers en 1923. Pasmens, la SDN foguèt tanben pas capabla de s'opausar ais autrei conflictes armats implicant lei poissanças europèas coma França (ocupacion de Ruhr) o Itàlia (sus la question de la possession de Fiume). Sei limits apareguèron donc lèu e la Societat demorèt totjorn incapabla de s'ocupar d'un afaire regardant un de sei membres principaus.
La question dei frontieras d'Euròpa de l'Èst
[modificar | Modificar lo còdi]
En fòra dei limits de la Societat dei Nacions a prepaus de la definicion dei frontieras de l'Euròpa Occidentala e Centrala, l'autre problèma major de la diplomacia dau començament deis ans 1920 foguèt la definicion dau territòri sovietic. Lei Francés prepausèron d'establir un ensemble d'Estats entre l'URSS e lo rèsta d'Euròpa per limitar l'influéncia bolchevica sus lo continent. Lo ponch centrau d'aquela estrategia venguèt donc la definicion de la frontiera entre Polonha e l'Union Sovietica. Una guèrra acarnada e saunosa acomencèt donc a la prima de 1920 quand lei Polonés ataquèron Ucraïna en direccion de Kiev. En julhet de 1920, la còntra-ofensiva sovietica permetèt a l'Armada Roja d'arribar dins la region de Varsòvia. Lei soudats polonés, ajudats per França, capitèron de resistir constrenhent lei Sovietics de se retirar en Bielorussia. Lo tractat de patz foguèt signat en març de 1921 mai lo partiment creèt de rancunas tenaças entre lei diferents país de la region e foguèt una causa de l'entraïnament de la Segonda Guèrra Mondiala.
La question dei Reparacions
[modificar | Modificar lo còdi]En fòra deis aspèctes territoriaus, l'autra dificultat majora deis ans 1920 foguèt la question dei Reparacions de guèrras degudas per lei país vencuts, especialament Alemanha.
La revirada dei negociacions
[modificar | Modificar lo còdi]Lo problèma acomencèt en 1919 quand leis Estats Units, Reiaume Unit, França e Itàlia capitèron pas de s'acordar sus lor montant, estimat entre 120 e 190 miliards de marcs-aur. De negociacions èran previstas en 1921 per reglar la question. En 1920, la conferéncia de Spa decidiguèt l'atribucion dei reparacions entre leis Aliats[5]. En genier de 1921, lo montant totau foguèt fixat a 226 miliards, ço qu'Alemanha refusèt. En març de 1921, lei francés, sostenguts per lei britanics, ocupèron divèrsei vilas alemandas per far pression sus son govèrn. Ansin, après una novèla conferéncia a Londres, leis alemands deguèron aceptar tornarmai de pagar de reparacions de guèrra importantas mai capitèron d'obtenir una reduccion de la soma de 226 a 132 miliards de marcs-aur. En cambi d'aquela reduccion, lo Reiaume Unit èra lèst a garantir lei frontieras francesas còntra lei pretencions alemandas. Pasmens, lo govèrn francés, sota la pression dei nacionalistas, deguèt refusar entraïnant la revirada dei negociacions regardant lei Reparacions.
La rompedura de la solidaritat entre França e Reiaume Unit
[modificar | Modificar lo còdi]
Après la revirada de la conferéncia, lei negociacions contunièron a la conferéncia de Gènoa en 1922 que s'acabèt per una revirada novèla. Aquò afebliguèt la posicion dau Reiaume Unit que deviá restaurar lo comèrci europèu per assegurar son redreiçament economic. De mai, en causa de sei pèrdas durant la guèrra, lo país èra plus capable de mantenir sa supremacia navala e de restaurar la posicion de sa moneda (dificultats per restablir l'escandau aur). Ansin, a partir de 1922, lei britanics se raprochèron deis estatsunidencs, decident d'acomençar de negociacions a prepaus dei deutes de guèrra. Aquò causèt donc la rompedura de la solidaritat entre lo Reiaume Unit e França.
Per faciar aquela situacion, París decidèt de sasir de gatges avans lo començament d'aquelei negociacions. Amb l'ajuda de Belgica e còntra l'avejaire britanic, sei tropas ocupèron donc la Rur a partir dau 11 de genier de 1923. Creèron una frontiera economica entre aquela region e lo rèsta d'Alemanha. Après un assai de resisténcia alemand, lei Francés capitèron de recomençar la produccion industriala mentre que l'ocupacion entraïnava de dificultats economicas e socialas fòrça importantas en Alemanha[6]. En setembre, lo cancelier novèu ordonèt la fin de la resisténcia. Pensant aver ganhat la question dei Reparacions, lo govèrn francés acceptèt lo començament de negociacions dirigidas per lo banquier estatsunidenc Dawes.
La fin de l'òrdre de Versalhas
[modificar | Modificar lo còdi]La Destenduda dei relacions europèas
[modificar | Modificar lo còdi]L'annada 1924 marquèt lo començament d'una destenduda dins lei relacions diplomaticas entre país europèus gràcias au reglament dei questions financieras. De mai, lo periòde foguèt caracterizat per lei premierei discussions regardant la « seguritat collectiva » deis Estats.
Lo reglament dei questions financieras e la revirada francesa
[modificar | Modificar lo còdi]Lo reglament dei problèmas financiers de la Premiera Guèrra Mondiala foguèt realizat en 1924 per l'imposicion de la mediacion anglosaxona. Afeblida per l'especulacion, França deguèt acceptar lei conclusions de la conferéncia de Londres dirigida per Dawes. Lo montant totau dei Reparacions foguèt mantengut a 132 miliards de marcs-aur mai se donèt la prioritat au redreiçament de l'economia alemanda. La soma pagada per leis alemands foguèt donc demenida durant lei cinc premiereis annadas. Puei, en 1929, França obtenguèt d'unificar lei calendiers dau remborsament dei deutes contractats durant la guèrra e dau pagament dei Reparacions per leis alemands. Aquò permetèt d'amaisar lei problèmas economics europèus.
Lo Pacte de Locarno
[modificar | Modificar lo còdi]
La conferéncia de Londres e sei resultats entraïnèron un periòde de destenduda que permetèt lo començament dei negociacions regardant lei questions dau desarmament e de la seguritat collectiva qu'èra desirada per lo president estatsunidenc Wilson au moment de la signatura dau tractat de Versalhas.
La premiera iniciativa foguèt lo Pacte de Locarno que garantissiá lei frontieras occidentalas. Alemanha i acceptèt lei frontieras de 1919 en cambi de l'evacuacion anticipada dei territòris ocupats en 1918 e d'un sètge permanent au Conseu de la SDN. Après aquel acòrd, lei relacions entre França e Alemanha se melhorèron, especialament dins lo domeni economic (Cartèl Internacionau de l'Acier, acòrd comerciau de 1927...). La Destentuda permetèt alora lo foncionament corrècte de la SDN que conoguèt son apogèu a la fin deis ans 1920. Ansin, foguèt capabla d'arbitrar lei conflictes frontaliers d'Euròpa Centrala entre Grècia, Bulgaria, Àustria e Ongria entre 1924 e 1928. Pasmens, a partir de 1929, lo començament de la crisi economica causèt son afebliment rapide e la fin dau sistèma de Versalhas.
La disparicion de l'òrdre de Versalhas
[modificar | Modificar lo còdi]A partir dau començament deis ans 1930, lei dificultats de la crisi economica e leis ambicions dei regimes faissistas alemand e italian entraïnèron la disparicion de l'òrdre de Versalhas e menèron a la Segonda Guèrra Mondiala.
Lo rearmament d'Alemanha
[modificar | Modificar lo còdi]
A partir dau començament deis ans 1930, Alemanha decidiguèt de rebutar pauc a pauc lei clausas principalas dau tractat. Lo premier ponch foguèt l'anòncia dau refús alemand de respectar lei limitacions d'armament que li èran estadas impausadas. Lo movement s'accelerèt après 1933 amb l'arribada dau poder nazi. Ansin, en 1935, Hitler decidiguèt de rebastir l'armada alemanda amb l'introduccion dau servici militar e la reformacion de fòrças navalas, aerianas e blindadas. En junh de 1935, aqueleis evolucions foguèron reconegudas per lo Reiaume Unit que signèt un tractat navau amb leis alemands. De mai, lei francés prenguèron gaire de mesuras per menaçar Alemanha e protestèron solament au nivèu diplomatic après la remilitarizacion de Renània en 1936. Aquò permetèt donc ais alemands de restaurar lor poissança militara sus lo continent.
Leis ambicions italianas e la paralisi de la SDN
[modificar | Modificar lo còdi]
En fòra d'Alemanha, lei còps principaus còntra lo sistèma de Versalhas foguèron mandats per lo govèrn italian que desirava contentar seis ambicions d'expansion. En particular, Itàlia precipitèt la fin de la SDN en 1935 quand lo país decidiguèt de conquistar Etiopia. Lei dos Estats èran membres de la SDN que seis estatuts enebissián la guèrra entre membres. Pasmens, maugrat l'agression, la Societat reagiguèt pas. Puei impausèt de sancions gaire geinantas per l'esfòrç de guèrra italian. En 1936, après la victòria italiana, aquelei sancions foguèron rapidament levadas mostrant clarament la paralisi de l'organizacion quand lei poissanças grandas èran implicadas.
La destruccion finala dau sistèma de Versalhas
[modificar | Modificar lo còdi]
Après sei reviradas de 1936, la SDN e lo rèsta de l'òrdre de Versalhas foguèron destruchs per lo nacionalisme alemand e l'expansionisme nazi. D'efiech, a partir de 1938, lei violacions dau tractat venguèron pus grèvas. Lo premier element foguèt l'annexion d'Àustria per Alemanha en 1938. Suscitèt ges de reaccion importanta de part deis autrei país europèus. Hitler poguèt donc conclure que l'utilizacion de la fòrça èra una solucion eficaça per satisfaire seis ambicions. En setembre de 1938, sensa que la SDN foguèsse consultada, ocupèt donc Checoslovaquia après leis acòrdis de Munic (negociats amb França, Reiaume Unit e Itàlia). Dins aquò, aquela conquista, non prevista dins leis acòrdis iniciaus, decidiguèt França e lo Reiaume Unit de resistir ais Alemands. Ansin, en 1939, aquelei dos país s'opausèron ais ambicions alemandas en Polonha. En setembre de 1939, comencèt ansin la Segonda Guèrra Mondiala.
Annèxas
[modificar | Modificar lo còdi]Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (en) Andelman, David A. (2008), A Shattered Peace: Versailles 1919 and the Price We Pay Today, New York/London: J. Wiley. ISBN 9780471788980.
- (en) Demarco, Neil (1987), The World This Century, London: Collins Educational. ISBN 0003222179.
- (en) Macmillan, Margaret (2001), Peacemakers, London: John Murray. ISBN 0719559391.
- (en) Markwell, Donald (2006), John Maynard Keynes and International Relations, Oxford: Oxford University Press. ISBN 0198292368.
- (en) Nicolson, Harold (2009) [1933], Peacemaking, 1919, London: Faber and Faber. ISBN 978-0-571-25604-4. [1].
- (en) Stevenson, David (1998), "France at the Paris Peace Conference: Addressing the Dilemmas of Security", In Robert W. D. Boyce. French Foreign and Defence Policy, 1918–1940 : The Decline and Fall of a Great Power, London: Routledge. ISBN 978-0-415-15039-2.
- (en) Wheeler-Bennett, Sir John (1972), The Wreck of Reparations, being the political background of the Lausanne Agreement, 1932. New York: H. Fertig.
- (en) The Treaty of Versailles: A Reassessment After 75 Years, Boemeke, Manfred F., Gerald D. Feldman, and Elisabeth Gläser, editors. Washington, DC: German Historical Institute, 1998.
- (fr) Pierre Renouvin, Le traité de Versailles, Flammarion (réimpr. 1969)
- (fr) Jacques Bainville, Les Conséquences politiques de la paix, Godefroy de Bouillon (réimpr. 1969) (1re éd. 1920)
- (fr) Pierre Miquel, La Paix de Versailles et l'opinion publique française (Thèse d'État), Flammarion, coll. « Nouvelle Bibliothèque scientifique dirigée par Fernand Braudel » (réimpr. 1992) (1re éd. 1973), 611 p. (ISBN 978-2082101776)
- (fr) Jean-Jacques Becker, Le Traité de Versailles, Presses Universitaires de France - PUF, coll. « Que sais-je ? », 15 août 2002, 127 p. (ISBN 978-2130529668)
- (fr) Margaret McMillan (trad. André Zavriew), Les artisans de la paix : Comment Lloyd George, Clemenceau et Wilson ont redessiné la carte du monde [« Peacemakers, Six months that changed the world. »], JC Lattès, 20 septembre 2006, 660 p. (ISBN 978-2709628112)
- (fr) Bruno Cabanes, « Le vrai échec du traité de Versailles », dans L’Histoire, no 343, juin 2009, p. 82-87 (ISSN 01822411)
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Aqueu principi èra l'aisse fondamentau de la diplomacia britanica en Euròpa. Son objectiu èra d'empachar la formacion d'una poissança capabla de dominar la partida continentala d'Euròpa.
- ↑ (en) Howard Grief, The Legal Foundation and Borders of Israel Under International Law: A Treatise on Jewish Sovereignty Over the Land of Israel, Mazo Publishers, 2008, p. 297.
- ↑ Ongria e Romania combatèron dins lo camp alemand mentre que Iogoslavia se raprochèt deis Aliats.
- ↑ La revirada dau referendum foguèt causada per la preséncia de 200 000 immigrants alemands dins la vila qu'èran estats mandats per lo govèrn alemand. Aquò entraïnèt la remanda dei resultats dau vòte per lei Polonés e una insurreccion reprimida per lei tropas alemandas. França menacèt adonc de mandar de fòrças per sostenir Polonha causant finalament lo partiment de la region entre lei dos Estats.
- ↑ França (52%), Reiaume Unit (22%), Itàlia (10%), Belgica (8%) e rèsta deis Aliats (8%).
- ↑ (fr) Carl-Ludwig Holtfrerich (trad. Bernard Poloni), L'inflation en Allemagne, 1914-1923 : causes et conséquences au regard du contexte international, Comité pour l'histoire économique et financière de la France, coll. « Histoire économique et financière de la France / Etudes générales », 2008.