Cort Internacionala de Justícia
| International Court of Justice (en) Cour internationale de Justice (fr)  | |
 | |
 | |
| Donadas | |
|---|---|
| Tipe | tribunal internacional, organ principal de las Nacions Unidas |
| Lenga oficiala | anglés e francés |
| Administracion | |
| President | Nawwāf Salām (ca)  (2024–) |
| Societat mairitz | Organizacion de las Nacions Unidas |
| Part de | sistèma de las Nacions Unidas Organizacion de las Nacions Unidas |
| Istòria | |
| Fondacion | 1945 |
| Site web | icj-cij.org |
   | |
La Cort Internacionala de Justícia (sigla: CIJ), que son sèti es a L'Aia (Païses Basses), es establida per l'article 92 de la Carta de las Nacions Unidas : « La Cort Internacionala de Justícia constituís l'organ justiciari principal de las Nacions Unidas. Fonciona en conformitat a un Estatut establit sus la basa de l'Estatut de la Cort Permanenta de Justícia Internacionala e annexat a la presenta Carta que ne fa partida integranta. »
A per foncions principalas de reglar los conflictes juridics someses per los Estats, e de donar un avis sus las questions juridicas presentadas per los organs e agéncias internacionals e per l'Assemblada Generala de las Nacions Unidas.
Foguèt creada en 1946, aprèp la Segonda Guèrra Mondiala, per remplaçar la Cort Permanenta de Justícia Internacionala (CPJI), instaurada per la Societat de las Nacions (SDN)[1].
Las lengas oficialas de la CIJ sont l'anglés e lo francés
Organizacion de la Cort
[modificar | Modificar lo còdi]L'Estatut de la CIJ es calcat sus aquel de la Cort Permanenta de Justícia Internacionala (CPJI). Li balha los instruments necessaris per aplicar lo drech internacional, pasmens l'activitat jurisdiccionala de la CIJ demòra tributària del consentiment dels Estats.
La CIJ es un dels sièis organs principals de l'ONU. Es son unic organ judiciari, çò que la rend sobeirana dins son òrdre juridic. A la competéncia universala, perque totes los membres de las Nacions Unidas son de fach partidas a son estatut. Los Estats qu'apartènon pas a l'ONU pòdon venir a èsser partidas a l'Estatut jos condicions. Aquel un organ permanent compausat de 15 jutges elegits per 9 ans per un doble vòte de l'Assemblada Generala e del Conselh de Securitat. Per èsser elegit, un candidat deu obtenir la majoritat absoluda dins aqueles dos organs. Los jutges son renovelats per tèrç, per assegurar un continuament de jurisprudéncia.
La CIJ gausís de garantidas d'independéncia, d'imparcialitat e de competéncia:
- principi d'independéncia: reparticion geografica equitabla dels jutges (Africa: 3, America Latina 2, Euròpa Occidentala e America del Nòrd: 5, Euròpa Orientala: 2, Asia: 3; la Cort pòt pas comprendre mai d'un ressortissent d'un meteis Estat).
- principi de collegialitat. En general, la Cort exercís sas foncions en sesilha plena, mas dempuèi la reforma de 1975, es possible de formar de cambras amb almens 3 membres. Los arrèstes son adoptats a la majoritat dels jutges presents. Son motivats, signats, amb possibilitat d'opinion dissidenta (desacòrdi sul dispositiu es a dire l'expausat ont la Cort trenca lo diferent) o individuala (desacòrdi sus la motivacion de l'arrèst).
- proteccion dels magistrats : un membre de la Cort pòt èsser destituit solament amb un jutjament unanim dels autres membres.
- imparcialitat : les membres de la Cort pòdon pas exercir una autra activitat professionala annèxa, e pòdon pas participar al reglament d'un afar ont intervenguèron abans.
L'estatut de la CIJ es pro sople. Per exemple, los jutges pòdon, aprèp acordi de las partidas, jutjar en drech o ben en equitat.
Competéncias
[modificar | Modificar lo còdi]Competéncia contenciosa
[modificar | Modificar lo còdi]Sols los Estats an la qualitat per agir dins lo quadre de la competéncia contenciosa. Jamai en 1921 o en 1945, los Estats volguèron limitar lor sobeiranetat en creissent una jurisdiccion obligatòria del reglament dels conflictes. La CIJ es competenta solament quand las partidas se someton a sa jurisdiccion. I a 3 biais per capitar:
- las doas partidas concluson un compromés, convenent de sometre lor diferent a la Cort. Aquel mode de sasina se rapròcha del compromés d'arbitratge.
- qualques tractats o convencions compòrtan de clausas compromessàrias enonciant que los litigis concernissent l'interpretacion o l'aplicacion d'un tractat seràn someses a la CIJ. [2] .
- un Estat pòt soscriure a una declaracion facultativa de jurisdiccion obligatòria (article 36-2 de l'Estatut de la CIJ). Aquela declaracion se pòt far purament e simplament, jos condicion de reciprocitat, o per un delai de reciprocitat. De resèrvas son tanben possiblas. Fin 1999, sols 58 Estats sus 185 soscriguèron a una tala declaracion.
La CIJ a la competéncia de sa competéncia: s'un Estat soslèva una excepcion preliminara a l'examèn del litigi per la Cort, a aquela aparten de jutjar s'es competenta o pas. Aquò o faguèt dins una seria d'arrèstes de decembre 2004 opausant Serbia e Montenegro a las poténcias que lo bombardèron en 1999 : confirmant un primièr arrèst donat ont la Republica Socialista Federala de Iogoslavia demandava que se prenguèsse de mesuras conservatòrias per interrompre los bombardaments contra son territòri, la Cort estimèt qu'èra pas competenta per se prononciar sus la question de l'usatge licit o pas de la fòrça contra Serbia e Montenegro amb motiu principal qu'aquel país èra pas membre de l'ONU quand aquel formèt son recors.
Un còp donada, la decision es obligatòria per las partidas (art. 59 de l'Etatut, art. 94 de la Carta). En cas de non execucion per una de las partidas, lo Conselh de Securitat pòt èsser sasit per l'autra partida.
Competéncia consultativa
[modificar | Modificar lo còdi]La competéncia contenciosa de la CIJ es limitada als Estats. Mas dins lo quadre de la competéncia consultativa, l'Assemblada e lo Conselh de Securitat pòdon adreçar de questions a la CIJ. Aquela competéncia s'espandís als autres organs e institucions de l'ONU (UNESCO, OIT, etc.), aprèp acòrdi de l'Assemblada. Los Estats, eles, son excluses de la competéncia consultativa. Los avises an pas una fòrça obligatòria. Aquò significa pas que los avises consultatius son sens efèit juridic, perque lo rasonament juridic es aquel de las opinions autorizadas de la Cort sus de questions importantas del drech internacional. E mai, la Cort seguís normalament las meteissas règlas e proceduras que dins sos jutjaments constrenhents renduts dins los afars contencioses. Un avis consultatiu pren son estatut e son poder perque es la declaracion oficiala de l'organ judiciari principal de las Nacions Unidas [3]. Dins lo quadre d'aquela procedura, la Cort pòt decidir sobeiranament qu'es pas oportun que se pronóncie.
Sasida pel Secretari General de las Nacions Unidas, Javier Pérez de Cuellar, la Cort se prononcièt lo 15 de decembre de 1989, sul litigi qu'opausava l'Organizacion de las Nacions Unidas al Govèrn romanés concernissent lo Raportaire Especial de l'ONU sus los Dreches de l'Òme, Dumitru Mazilu. Las autoritats romanesas contestavan alara la jurisdiccion de la Cort dins lo cas, afirmant que lo sénher Mazilu èra ciutadan romanés e que l'Estat romanés aviá tota la latitud per enebir al sénher Mazilu d'anar presentar son Rapòrt davant l'instància ONU. La Cort donèt sa decision a l'unanimitat en favor del sénher Mazilu que deuriá gausir dels privilègis e immunitats conferits per l'article 22 de la Convencion [4]
Dins un autre afar, la Cort donèt, lo 9 de julhet de 2004, en demanda de l'Assemblada Generala, un avis consultatiu de grand resson sus las « consequéncias juridicas de l’edificacion d’un mur dins lo Territòri palestinian ocupat ». [5]
La CIJ e lo drech internacional public
[modificar | Modificar lo còdi]La mission de la CIJ es « de reglar en conformitat al drech internacional los diferents que li son someses » (art. 38 de l'Estatut). Lo drech aplicable per aquò es:
- las convencions internacionalas, generalas o especialas, establissent las règlas expressament reconegudas pels Estats en litigi;
- la costuma internacionala coma pròva d'una practica generala, acceptada coma essent lo drech;
- los principis generals del drech reconegut per las nacions civilizadas ;
- jos resèrva de la disposicion de l'article 59, las decisions judiciàrias e la doctrina dels juristas publicistas pus qualificats de diferentas nacions, coma mejans auxiliars de determinacion de las règlas de drech.
Pòt tanben jutjar ex aequo et bono («en equitat»), s'es autorizada per las doas partidas. Pasmens utilizèt d'esperela la nocion d'equitat coma partida integranta de l'interpretacion de la nòrma juridica, es la « supléncia normativa » [6]. En efèit, coma afirma[7] que «sa foncion es de dire lo drech mas pòt pas rendre d'arrèstes solament a l'ocasion de cas concrèts ont aquel existís, al moment del jutjament, un litigi implicant un conflicte d'interèsses juridics entre los Estats.»
Que siá amb sos arrèstes o per sos avises consultatius, la CIJ a contribuit al desvolopament progressiu del drech internacional public, impausant una concepcion pus flexibla e insistissent sus l'importància de la costuma (practica generala e opinio juris dels Estats). Per aquela, la costuma se pòt exprimir dins las convencions e tractats internacionals per efèit declaratòri (la costuma preexistís a la convencion), efèit de cristallizacion (règla en via de formacion) o efèit constitutiu (una disposicion convencionala se torna es costuma).
Limits de l'accion de la CIJ
[modificar | Modificar lo còdi]Confinhament als conflictes limitats e marginals
[modificar | Modificar lo còdi]Dempuèi 1945, la CIJ es impotenta per çò que concernís los conflictes majors entre Estats e en consequéncia politicament pus sensibles, per manca de sasina volontària pels Estats. Son accion foguèt doncas limitada als conflictes marginals. La CIJ pasmens tenguèt un ròtle dissuasiu, un còp sasida, menant los Estats a s'entendre dirèctament entre aqueles: foguèt lo cas per l'afar Afar relatiu a qualques tèrras de fosfat a Nauru (1993), opausant Nauru a Austràlia, ont las doas partidas se desistiguèron. Pendent los ans 1970, fòrça Estats anèron fins a refusar de se presentat a la CIJ ; d'autres retirèron lor declaracion facultativa de jurisdiccion obligatòria aprèp de decisions que lor èran estadas desfavorablas (França en 1974 aprèp Ensags nuclears e los Estats Units d'America en 1986 aprèp las Activitats militaras e paramilitaras en Nicaragua e contra aquel meteis).
La CIJ fins d'esperela se limitèt per pas se discreditar dins lo cas d'afars sensibles. Atal, refusèt de jutjar al fons per Ensags nuclears (Austràlia c. França e Nòva Zelanda c. França, 1986) e Sud-Oèst African (Etiopia c. Sudafrica e Libèria c. Sudafrica, 1966). Amb los refús de comparéisser, sovent adoptèt una posicion de retirada: jutjava alara que i aviá pas competéncia, o que l'afar veniá sens objècte.
Concurréncia d'autres biaisses de reglament pacific dels diferents
[modificar | Modificar lo còdi]La CIJ es pas lo sol mejan mes a la disposicion dels Estats per reglar pacificament los diferents. L'art. 33 de la Carta ne precisa qualques uns :
«Las partidas per tot diferent que sa prolongacion es susceptibla d'amenaçar lo mantenement de la patz e de la securitat internacionalas ne devon cercar la solucion, abans de tot, per via de negociacion, d'enquèsta, de mediacion, de conciliacion, d'arbitratge, de reglament judiciari, de recors als organismes o acòrdis regionals, o per d'autres biaisses pacifics de lor causir.»
La multiplicacion de las instàncias judiciàrias internacionalas ven tanben limitar lo camp d'accion de la CIJ. Per exemple lo Tribunal Internacional del Drech de la Mar, eissit de la Convencion de Montego Bay de 1982. La creacion en 1993 del Tribunal Penal Internacional per l'èx-Iogoslavia (TPIY) puèi en 1994 del Tribunal Penal Internacional per Rwanda (TPIR) e en 2002 de la Cort Penala Internacionala (CPI).
Composicion actuala
[modificar | Modificar lo còdi]La composicion de la Cort Internacionala de Justícia a partir de febrièr de 2012 es:
| Nom | País de provenéncia | Carga | Data de nominacion | Fin de mandat |
|---|---|---|---|---|
| Peter Tomka |  Eslovaquia
|
President Vicepresident de 2009 a 2012 |
2012 | 2021 |
| Bernardo Sepúlveda-Amor |  Mexic
|
Vicepresident | 2012 | 2021 |
| M. Hisashi Owada |  Japon
|
Membre president de 2009 a 2012 |
2003,2012 | 2021 |
| Ronny Abraham |  França
|
Membre | 1994, 2003,2012 | 2021 |
| Awn Shawkat Al-Khasawneh |  Jordania
|
Membre | 2000, 2009 | 2018 |
| Thomas Bergenthal |  Estats Units
|
Membre | 2000, 2006 | 2015 |
| sèti vacant | Membre | eleccion prevista 27 d'abril de 2012 | 2021 | |
| Xue Hanqin |  China
|
Membre | 2010 | 2019 |
| Sir Kenneth Keith |  Nòva Zelanda
|
Membre | 2006 | 2015 |
| Bernardo Sepúlveda Amor | Mexic
|
Membre | 2006 | 2015 |
| Mohamed Bennouna |  Marròc
|
Membre | 2006 | 2015 |
| Leonid Skotnikov |  Russia
|
Membre | 2006 | 2015 |
| Antônio Augusto Cançado Trindade |  Brasil
|
Membre | 2009 | 2018 |
| Abdulqawi Ahmed Yusuf |  Somalia
|
Membre | 2009 | 2018 |
| Sir Christopher John Greenwood | .svg){kind=small} Reialme Unit
|
Membre | 2009 | 2018 |
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ (fr)« Cour permanente de Justice internationale », sur le site de la Cour internationale de Justice. Consulté le 29 avril 2008.
- ↑ Nicaragua c. Estats Units d'America en 1986 (Activitats militaras e paramilitaras en Nicaragua e contra aquel meteis)
- ↑ [1]
- ↑ (fr)[2]
- ↑ (fr)[3] paragraphes: 237-246
- ↑ 1969 Plan continental de la mar del Nòrd
- ↑ dins son arrèst Cameron septentrional (1963)
Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Articles connèxes
[modificar | Modificar lo còdi]- Cort Permanenta de Justícia Internacionala o CPJI.
- Tribunal Administratiu de las Nacions Unidas
- Tribunal d'opinion
Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr) Site officiel de la CIJ
- (fr) Portail judiciaire de La Haye: portal academic donant accès a la institucions de L'Aia concernissent la justícia internationala.
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr) Daniel Lagot, Justice ou injustice internationale ? Vraie justice ou justice à sens unique ?, L'Harmattan, avril 2009 ISBN 978-2-296-08608.
