Coronèu

Coronèu^[1] (var. coronèl, coroneu ; abreujat coma Col., Col o COL) es lo grade militar pus important au sen deis oficiers superiors. Dins la màger part deis armadas, un coronèu comanda un regiment, una bregada ò una basa aeriana e son reng se situa entre aquelei de luòctenent-coronèu e de generau de bregada.

Istòria

Lo grade de coronèu es l'eiretier dei caps de colona apareguts dins d'armadas europèas de la fin de l'Edat Mejana. L'armada espanhòla aguèt un ròtle pionier dins aquela evolucion. D'efiech, vèrs 1500, son armada èra organizada en 20 colunelas (« colonas ») de 1 000 a 1 250 òmes. Cada colona èra comandada per un cabo de colunela (« cap de colona »). Lèu, aquelei caps foguèron dichs coronels^[2]. Au sègle XVI, lei Francés imitèron l'estructura operacionala espanhòla en creant de regiments aguent un ròtle similar a la colona espanhòla. Pasmens, lo cap d'aquelei regiments foguèron dichs colonel^[2].

A partir dau sègle XVII, lo coronèu venguèt lo titulari dau drech de levar e d'entretenir un regiment. Aquò renforcèt l'interès dau regiment, vengut l'unitat administrativa deis armadas regimentàrias, e dau coronèu. Renforcèt tan ben lo liame entre aquela unitat e aqueu grade. Ansin, durant la Revolucion Francesa, lo coronèu venguèt naturalament l'oficier comandant un regiment compausat de plusors companhiás. Lei victòrias revolucionàrias e napoleonencas menèron a la difusion d'aqueu modèl dins totei leis armadas dau monde. Uei, lo liame entre regiment e coronèu es encara una basa fondamentala de l'organizacion militara deis armadas modèrnas.

Cas particulars

Coronèu-major

Lo grade de coronèu-major es un grade aparegut durant lo sègle XX, principalament dins la Waffen SS, dins leis armadas inspiradas per lo modèl sovietic ò chinés e dins d'armadas sud-americanas. Se situa dins la ierarquia entre lo coronèu ordinari e lo generau de bregada^[3]. Lei missions d'un coronèu-major son variablas. Lo títol es de còps unicament onorific^[4], mai pòu tanben designar lo cap d'una bregada sus lo prat batalhier.

Cap coronèu

Lo cap coronèu es una tradicion de plusors armadas dau Commonwealth. Designa lo mecènas dau regiment e es chausit per l'unitat ela meteissa. Tradicionalament, es una personalitat eissida de la familha reiala britanica mai aquò es pas obligatòri. Lo cap coronèu a ges de foncion operacionala. Son ròtle es de mantenir lo contacte entre lo regiment e la familha reiala.

Coronèu dau Regiment

Lo coronèu dau Regiment es una autra tradicion d'origina britanica. Es un títol onorific atribuït a un oficier generau ò a un coronèu qu'a un liame particular amb lo regiment regardat. Se lo coronèu dau Regiment fa partida de la familha reiala, es alora dich « coronèu reiau ».

Ensenha

Fòrças terrèstras

Fòrças aerianas

Infantariá navala

Annèxas

Liames intèrnes

Nòtas e referéncias

↑ «Colonel» (en francés). Multidiccionari Occitan Dicodòc. Congrès permanent de la lenga occitana.
↑ ^2,0 et ^2,1 (en) Raymond Oliver, Why is the Colonel Called Kernal?, Office of History, Sacramento Air Logistics Center, 1983, p. 13.
↑ (en) Adrian Weale, Army of Evil: A History of the SS, Nòva York, Caliber Printing, 2012.
↑ Dins aqueu cas, pòu èsser atribuït a un coronèu seleccionat per venir generau.

[1] «Colonel» (en francés). Multidiccionari Occitan Dicodòc. Congrès permanent de la lenga occitana.

[Oliver_1983_p._13-2] 2,0 et ^2,1 (en) Raymond Oliver, Why is the Colonel Called Kernal?, Office of History, Sacramento Air Logistics Center, 1983, p. 13.

[3] (en) Adrian Weale, Army of Evil: A History of the SS, Nòva York, Caliber Printing, 2012.

[4] Dins aqueu cas, pòu èsser atribuït a un coronèu seleccionat per venir generau.

[1]

[2]

[3]

[4]