Cap Verd
| Cap Verd
Cabo Verde (portugués) | |
|---|---|
«Cant de la Libertat» | |
«Unitat, Trabalh, Progrès» | |
 | |
Capitala e ciutat mai granda | |
Gentilici capverdian, capverdiana[1] | |
Forma de govèrn | |
Data 5 de julhet de 1975 | |
• Totala 4 033 km² | |
• Totala (2022)[3] 593 149 ab. | |
• Densitat 147,1 ab./km² | |
▲ 0,661 | |
escudo capverdian ( CVE) | |
+238 | |
CV | |
UTC–01:00 | |
Cap Verd[1] ([kaβˈβeɾt, ˈveɾt]; en portugués: Cabo Verde [ˈkabu ˈveɾdɨ]), oficialament la Republica de Cap Verd (en portugués: República de Cabo Verde), es un estat insular de l'Africa Occidentala, compausat d'un archipèla de dètz illas. Situat dins l'ocean Atlantic, al larg de las còstas de Senegal e Mauritània, cobrís una superfícia de 4033 km2.[5] La capitala n'es Praia.
Istòria
[modificar | modificar lo còdi]Las illas, inicialament inabitadas e plaçadas entre Africa, America e Euròpa, èran d'un grand interès estrategic pels portugueses. Durant lo sègle XVI, Cap Verd foguèt l'escala de vaissèls que menavan d'esclaus en America (l'esclavatge foguèt abolit en 1876).
Las atacas repetidas de piratas angleses, neerlandeses e franceses obliguèron los portugueses a transportar dins l'archipèla de colons agricultors de la region d'Alentejo (al sud-èst de Portugal) : l'agricultura acabèt lo sòl fertil, çò que provoquèt dempuèi lo sègle XVIII de secadas periodicas que contunhan a l'ora d'ara.
La reduccion de l'activitat agricòla – famosa entre los sègles XVII e XIX per lo sieu coton - provoquèt una emigracion massiva: la majoritat cap a Guinèa Bissau (èx-colònia portuguesa fòrça ligada a l'archipèla), e pus tard cap a Angòla, Moçambic, Senegal, Brasil e subretot als Estats Units. Durant lo sègle XIX, la prosperitat de las illas demeniguèt pauc a pauc per la fauta de la fam, la marrida administracion e la corrupcion del govèrn colonial.
Politica
[modificar | modificar lo còdi]En 1975, las illas obtenguèron l'independéncia, en partida gràcias al trabalh del Partit African per l'Independéncia de Guinèa Bissau e Cap Verd (PAIGC). Un còp obtenguda l'independéncia, lo PAIGC voliá unir Cap Verd e Guinèa Bissau en un sol Estat, mas un còp d'Estat dins aquel darrièr país en 1980 entravèt aqueles plans.
Geografia
[modificar | modificar lo còdi]
L'archipèla de Cap Verd es format per dètz illas, que nòu son abitadas e que se despartisson en dos gropes principals:
- Al nòrd las illas al vent (Ilhas de Barlavento en portugués), que son d'èst en oèst: Santo Antao, Sao Vicent, Santa Luzia (inabitada), Sao Nicolau, Sal, Boa Vista e qualques illons inabitats;
- Al sud las illas jos lo vent (Ilhas de Sotavento): Maio, Santiago, Fogo e Brava.
Son totas d'illas d'origina volcanica, pichonas e montanhosas amb una altitud maximala de 2829 m al volcan Fogo sus l'illa del meteis nom.
Clima
[modificar | modificar lo còdi]Lo clima i es caud e sec, amb una mejana de temperaturas situada entre 20 à 25 °C. Durant los meses de genièr e febrièr l'archipèla subís l'influéncias de las tempestas de sabla vengudas de Sahara.
| Condicions climaticas annalas | Temperatura (°C) | Precipitacions |
|---|---|---|
| Genièr | 24 °C |
5,3 mm |
| Febrièr | 24 °C |
3,8 mm |
| Març | 25 °C |
1,3 mm |
| Abril | 25 °C |
0,0 mm |
| Mai | 25 °C |
0,0 mm |
| Junh | 26 °C |
0,0 mm |
| Julhet | 27 °C |
0,8 mm |
| Agost | 29 °C |
14,1 mm |
| Setembre | 29 °C |
33,6 mm |
| Octobre | 29 °C |
6,5 mm |
| Novembre | 27 °C |
2,5 mm |
| Decembre | 25 ºC |
1,6 mm |
Economia
[modificar | modificar lo còdi]De veire: Economia de Cap Verd
La siá posicion geografica es fòrça bona pel comèrci, e mai se lo país sofrís la fauta de ressorsas e la siá economia se vei perjudiciada per las fòrtas inondacions e de secadas qu'a patit.
L'agricultura es viabla durant tot l'an sonque dins quatre illas. Granda part del PIB proven de l'industria e del sector dels servicis, principalament lo torisme. E tanben dels capverdians repartits per tot lo mond qu'amb las siás remessas de devisas ajudan a melhorar l'economia del país.
Nòtas e referéncias
[modificar | modificar lo còdi]- ↑ 1,0 et 1,1 «Preconizacions del Conselh de la Lenga Occitana» p. 123. Conselh de la Lenga Occitana, 2007.
- ↑ Octavio Amorim Neto; Marina Costa Lobo. «Between Constitutional Diffusion and Local Politics: Semi-Presidentialism in Portuguese-Speaking Countries» (en anglés). APSA 2010 Annual Meeting Paper, 19 de julhet de 2010.
- ↑ «Population, total - Cabo Verdo» (en anglés). World Bank. Archiu de l'original del 24 de setembre de 2023. [Consulta: 5 d'abril de 2025]
- ↑ Programa de las Nacions Unidas pel Desvelopament. «Human Development Report 2023/2024» (en anglés), 13 de març de 2024. Archiu de l'original del 13 de març de 2024. [Consulta: 5 d'abril de 2025]
- ↑ Tanya Basu. (12 de decembre de 2013). «Cape Verde Gets New Name: 5 Things to Know About How Maps Change». National Geographic. Archiu de l'original del 12 de decembre de 2013.
