Esclavatge
L'esclavatge (mot vengut d'esclau, dau latin sclavus, manlevat au grèc bizantin σκλάβος qu'a probablament son origina dins lo nom de pòble Slav, çò es «eslau») es la condicion d'una persona que se tròba sota lo contraròtle o la dominacion d'una autra, còntra sa volontat, obligada per la violéncia o d'autrei formas de constrencha. L'esclau a tanben ges de drech e es considerat coma una causa. Es donc possible de'n faire comèrci coma un animau. Dins lo sens pus estricte, leis esclaus son leis individús que trabalhan per d'autrei sensa remuneracion e qu'an ges de drechs.
Atestat tre l'Antiquitat Auta, lo fenomèn li es probablament anterior. Dins lo corrent de l'istòria, foguèt observat dins la quasi totalitat dei societats umanas. Lo comèrci d'esclaus foguèt tanben una activitat importanta dins mai d'una region. Pasmens, lo desvolopament de l'esclavatge conoguèt una importància particulara durant l'Edat Mejana e la premiera mitat dau periòde coloniau amb la mesa en plaça de la tracha negriera. Aqueu trafegue entraïnèt l'exportacion de desenaus de milions d'esclaus africans en direccion dei colonias europèas en America (comèrci triangular) o vèrs leis Estats musulmans (tracha orientala).
Se l'existéncia de l'esclavatge foguèt de còps contestat per de filosòfs o de religiós, sa practica foguèt gaire limitada fins au movement dei Lutz. Pasmens, a partir dau sègle XVIII, foguèt pauc a pauc condamnat coma contrari ai drechs fondamentaus de l'èsser uman. Tre la premiera mitat dau sègle XIX, la tracha negriera foguèt enebida per la màger part dei poissanças maritimas europèas. Puei, l'esclavatge eu meteis foguèt lentament abolit. Uei, es enebit dins la quasi totalitat dei país que lo considèran coma un crime fòrça grèu. Pasmens, dins la realitat, de desenaus de milions de personas son totjorn reduchas en esclavatge dins abòrd d'Estats, especialament en Africa e dins lo sud d'Asia.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]L'Antiquitat
[modificar | Modificar lo còdi]L'Antiquitat Auta
[modificar | Modificar lo còdi]Mai d'un tèxte juridic descubèrt en Sumèr mòstra l'existéncia anciana de l'esclavatge, tre lo milleni IV avC. Lei presoniers de guèrra èran benlèu a l'origina dei premierei populacions servilas car, en cuneïfòrme, lei simbòls « esclau » e « estrangier » son identics. Pasmens, dins l'Antiquitat Auta, apareguèt lèu un fenomèn que demorèt frequent fins a l'Edat Mejana : d'òmes se vendèron elei meteissei o vendèron sa femna e seis enfants per pagar de deutes tròp importants. Aquel esclavatge per deute se tròba dins fòrça societats anticas (Egipte, Mesopotamia, Grècia...) ont es sovent un factor de tension sociala.
En Mesopotamia, l'estatut de l'esclau es definit per la lèi. Dins lo còdi Hammurabi, l'esclau a lo drech de tenir de bens, de far d'afaires e de se maridar amb una femna liura. L'afranquiment es possible per crompa de la libertat o per adopcion. Pasmens, dins lo periòde d'esclavatge, l'esclau es considerat coma un ben o una marchandisa (d'una valor identica a aquela d'un ase). Dins la societat itita, la situacion de l'esclau èra un pauc pus favorable. Èra considerat coma un èsser uman e mai se fasiá partida d'una classa sociala inferiora.
En Egipte, leis esclaus foguèron generalament pauc nombrós e fòrça qualificats. Formavan de còrs especializats (minaires, mercenaris, foncionaris...) au servici dau faraon, d'un temple o d'un personatge important de l'Estat. Dins la vau d'Indus, l'esclavatge sembla pus tardiu. Son aparicion seriá una consequéncia de l'invasion ariana vèrs 1500 avC. En Pèrsia, l'esclavatge paréis similar a aqueu de Mesopotamia. Pasmens, conoguèt una extension importanta amb l'unificacion de la region per Cir II e sei conquistas militaras.
L'esclavatge dins la Grècia Antica
[modificar | Modificar lo còdi]
L'esclavatge es probable present en Grècia dempuei 1200 avC. Son istòria es importanta car aguèt un ròtle sus fòrça societats ulterioras. Durant una premiera epòca, de l'invasion doriana au sègle V avC, lo nombre d'esclaus paréis feble. Coma en Egipte, leis esclaus semblan de constituïr un còrs especializat dins de pretzfachs sensibles coma l'entretenança dei vinhas o lo trabalh dins lei minas de Laurion. L'esclavatge per deute, la captura de presoniers de guèrra e lei tributs èran lei fònts principalas d'esclaus. Dins aquò, en Peloponés, lei populacions d'Ilotas au servici dei ciutadans espartencs avián un estatut identic a aqueu d'un esclau. Se cau egalament nòtar qu'en causa de tensions socialas importantas, l'esclavatge per deute foguèt enebit dins abòrd de ciutats-Estats. Per exemple, en Atenas, foguèt lo cas au sègle VI durant lei reformas mesas en plaça per Solon.
A la fin dau sègle V avC, lei guèrras intèrnas e de transformacions socialas entrainèron una aumentacion importanta de l'esclavatge. D'una maniera generala, lo trabalh venguèt rar dins lei minas, lei trabalhs publics e l'artesanat. Per exemple, la fortuna de Demostèn, ben coneguda gràcias a divèrsei documents, èra subretot constituida per d'esclaus capables de fabricar de cotèus. Dins l'agricultura, la man d'òbra remplacèt jamai totalament lo trabalh dei païsans liures mai poguèt representar una part considerabla dei trabalhaires agricòlas dins certanei regions, especialament en Atica.
L'estatut deis esclaus grècs li permetiá d'aver certanei drechs coma aqueu de recebre un salari, d'aver una certana forma de proprietat e de se maridar. En revènge, avián ges de drech politic o judiciari. Per exemple, lo testimoniatge d'un esclau èra pas acceptat per un tribunau. De mai, l'estatut d'un esclau grèc èra aqueu d'un ben. Lei condicions de vida d'aqueleis esclaus son mau conegudas. Semblan corrèctas en vila mai pus duras a la campanha e dins lei minas. Avián la possibilitat de crompar sa libertat, çò que sembla un mejan important per motivar seis esclaus de part dei mèstres.
Durant lo periòde ellenistic, lo nombre d'esclaus aumentèt. Pasmens, foguèron d'ara endavant concentrat dins lei grands domenis agricòlas. Aquò marquèt un periòde novèu car permetèt pauc a pauc ais esclaus de s'organizar. Durant la segonda mitat dau sègle II avC, aquò entraïnèt una multiplicacion dei revòutas.
La Roma Antica
[modificar | Modificar lo còdi]
Coma en Grècia, l'esclavatge dins la Roma Antica aguèt una influéncia importanta sus l'esclavatge en Euròpa durant lei sègles seguents. Totjorn coma en Grècia, lo nombre d'esclaus èra, a l'origina, fòrça feble. La màger part èran de presoniers de guèrra. Aquela origina explica l'aumentacion fòrta dau nombre d'esclaus a partir dau sègle II (Guèrras Punicas, Guèrra dei Gàllias...) e lo trabalh deis esclaus venguèt un aspècte centrau de l'economia romana.
D'efiech, tre lo sègle II avC, la man d'òbra servila remplacèt totalament lei trabalhaires liures dins fòrça tenements, especialament dins lo sud de la peninsula. Lo poder dei mèstres, sovent delegats a d'intendants, aviá ges de limit reau e lei condicions de vida deis esclaus agricòlas èran fòrça duras. Aquò favorizèt de revòutas coma aquela d'Espartac en 73-71 avC. Pasmens, l'organizacion militara dei Romans li permetèt de redurre aqueleis insureccions.
Durant l'Empèri, la situacion deis esclaus se melhorèt lentament. Au sègle I apC, leis esclaus avián sovent de condicions de vida superioras a aquelei dei ciutadans. Un nombre important de foncionaris o de conselhiers imperiaus èran d'esclaus. Leis afranquiments venguèron tanben pus frequents. La fin dei conquistas marquèt lo començament d'una transformacion de la sociologia deis esclaus. Venguts pus rars, èran pus costós e foguèron donc mai e mai utilizats per de pretzfachs qualificats. Se la populacion servila demorèt donc importanta fins au sègle IV apC, lei colons remplacèron pauc a pauc leis esclaus per lo trabalh agricòla.
L'Edat Mejana
[modificar | Modificar lo còdi]L'evolucion de l'esclavatge dins l'Euròpa crestiana
[modificar | Modificar lo còdi].jpg)
L'afondrament de l'Empèri Roman e la conversion de la màger part d'Euròpa au cristianisme entraïnèt pas la disparicion de l'esclavatge sus lo continent. Per exemple, durant lo periòde carolingian, leis esclaus representavan benlèu 20% de la populacion de l'Empèri. La Glèisa èra un dei proprietaris d'esclaus pus importants. De mai, dins lei regions onte l'afranquiement èra recomandat, leis esclaus liberats devián demorar au servici de sei mèstres coma fòrça de trabalh. Ansin, la liberacion progressiva deis esclaus aguèt pauc d'efiechs sus lei condicions de vida realas dei populacions.
D'efiech, lo cristianisme aguèt pauc a pauc de dificultats per conciliar l'esclavatge amb son messatge egalitari. A partir dau sègle X, un sistèma novèu foguèt donc creat per remplaçar l'esclavatge. Dich servatge, èra basat sus una dependéncia personala e ereditari de l'individú envèrs un senhor. Dins lo quadre de la feudalitat, l'estatut dau sèrv èra ansin definida per un ensemble d'obligacions entre son senhor e eu. En particular, diferéncia importanta amb l'esclau, èra pas possible d'executar un sèrv sensa decision de justícia. En consequéncia, divèrsei lèis foguèron adoptats per enebir o limitar estrictament l'esclavatge en Euròpa. Per exemple, en 1315, lo rèi Loís X de França (1314-1316) enebiguèt l'esclavatge e son comèrci dins lo Reiaume de França.
Dins l'espaci bizantin, la situacion evolucionèt mens rapidament. L'esclavatge demorèt una fònt de foncionaris e de trabalhaires agricòlas. Aquò cambièt egalament lentament amb l'introduccion dei règlas de la feudalitat occidentala dins leis institucions imperialas. Durant aqueu periòde, leis Eslaus foguèron la fònt principala d'esclaus en Euròpa.
L'esclavatge dins l'espaci musulman
[modificar | Modificar lo còdi]
Coma lo cristianisme, l'islam assaièt d'introdurre quauquei limits a l'esclavatge sensa lo condamnar o l'enebir. D'efiech, l'Alcoran demanda de tractar seis esclaus amb umanitat e l'afranquiment es considerat coma una bòna accion per leis autoritats religiosas. L'enebiment de redurre un autre musulman en esclavatge èra tanben en teoria una maniera de'n limitar lo desvolopament. Pasmens, dins la realitat, aquò entraïnèt la mesa en plaça de mai d'un ret de comèrci internacionau destinat a importar d'esclaus per lei besonhs deis Estats musulmans.
D'efiech, dins fòrça Estats musulmans, la màger part dei militars e dei foncionaris èran d'esclaus. Lo comèrci d'esclaus venguèt donc una activitat importanta per lei pòrts de la Mar Mediterranèa (comptadors de Venècia o de Gènoa), de la Mar Negra o de la Mar Roja. Lo comèrci transsaharian foguèt tanben ben sostengut per aquelei trafegs. Leis Eslaus, lei Turcs e lei Negres foguèron lei populacions principalas qu'alimentèron lei mercats d'esclaus. Dins certanei cas, especialament aqueu dei Turcs, s'integrèron dins la societat musulmana e i prenguèron lo poder. Dins d'autrei cas, de revòutas violentas destruguèron mai d'una region. En particular, de 869 a 883, una insureccion en Iraq menèt a una demenicion importanta de l'esplecha deis esclaus negres dins lo mond arabi.
La tracha negriera
[modificar | Modificar lo còdi]Lei precursors portugués
[modificar | Modificar lo còdi]L'utilizacion massisa d'esclaus negres per d'Europèus comencèt a la fin de l'Edat Mejana. D'efiech, après la descubèrta o la presa d'illas desconegudas dins l'Ocean Atlantic (Canàrias, Madèira...), foguèt decidit d'i plantar de canas de sucre amb l'ajuda de marchands dau nòrd d'Euròpa. Pasmens, aqueleis illas mancavan de man d'òbra. Lei navegaires portugués explorant lo litorau african aguèron alora l'idèa d'i crompar d'esclaus. La premiera venda se debanèt en 1444, dirèctament en Portugau. Lèu, s'organizèt un ret de comptadors e de mercats africans per alimentar aqueu comèrci a destinacion deis Estats africans aguent besonh d'obriers agricòlas o de minaires e de la Peninsula Iberica. Dins aquò, lo nombre d'esclaus venduts èra encara limitat e la concurréncia èra viva entre crompaires car, tre 1472, lei Cortes de Lisbona assaièron d'impausar una reglementacion per donar la prioritat ai vendas dins lei plantacions portuguesas.
L'esplecha dei populacions amerindianas
[modificar | Modificar lo còdi]Au començament dau sègle XVI, la conquista de territòris importants en America per leis Espanhòus entraïnèt la reduccion en esclavatge de fòrça populacions amerindianas. Pasmens, l'esplecha d'aquelei populacions foguèt complèxa car la difusion dau cristianisme, motiu oficiau de mai d'una expedicion de conquistadors, èra pauc compatibla amb l'esclavatge. De mai, lo contacte entre Europèus e Americans entraïnèt la formacion d'epidemias grèvas (variòla, senepion...) que decimèron lei populacions indigènas. En causa d'aquelei dificultats, lei formas organizadas de trabalh fòrçat mesas en plaça per leis Espanhòus (encomienda, repartimiento...) foguèron pas eficaças. Dins certanei regions, la persisténcia de resisténcias amerindianas foguèt tanben un problema suplementari car encoratjava lei revòutas.
En 1550-1551, a l'eissida de la Controvèrsia de Valladolid, lo clergat umanista, representat per Bartolomé Casaus, obtenguèt ansin l'enebiment estricte d'asservir lei populacions localas. Se l'encomienda demorèt en plaça, lei drechs dei colons foguèron, au mens en teoria, limitats. Pasmens, aqueu succès menèt a la generalizacion de la tracha negriera.
Lo comèrci triangular
[modificar | Modificar lo còdi]
Lo comèrci triangular apareguèt dins la premiera mitat dau sègle XVI. Son principi es pron simple. Leis Europèus exportavan de produchs artesanaus en direccion deis Estats africans vendeires d'esclaus. Au contrari d'una opinion frequenta, lei produchs exportats èran de qualitat (armas de fuòc, metaus, otís, textils, joièus...) e lei negociacions èran pas totjorn simplas[1]. En cambi, obtenián d'esclaus destinats ai plantacions o ai minas americanas. Puei, lei colonias exportavan de produchs coloniaus (sucre, tabat, cafè, cacau, metaus preciós...) en direccion d'Euròpa. Lei marchands que participavan a aqueu trafeg èran normalament especializats dins un tipe donat de trajècte. En particular, lo transpòrt d'esclaus demandava l'usatge d'un naviri especializat, lo negrier. En causa dei perilhs de la navegacion (tempèstas, corsaris...), dei riscs de revòutas e dei problemas sanitaris (epidemias dins lei negriers...), lei beneficis èran pas assegurats[2].
La captura deis esclaus en Africa foguèt mai que mai l'afaire dei sobeirans locaus. Pasmens, dins quauquei regions, especialament aquelei tenguts per lei Portugués e lei marchands arabis, de grops organizats èran capables d'organizar d'expedicions militaras destinadas a la captura d'abitants d'una region donada. L'origina deis esclaus e lei causas de l'asservissement èran fòrça variablas : presoniers de guèrra, raubament, pagament de tributs e d'impòsts, deutes, crimes, abandon o venda d'enfants, asservissement a la naissença e mai asservissement volontari. La part de cada origina èra tanben fòrça variabla segon lei comptadors. Lei condicions de captura e de transpòrt vèrs lei comptadors de venda son pauc conegudas levat dau cas d'Angòla. Dins aqueu país, 45 a 50% deis esclaus capturats morián lòng dau camin vèrs lo pòrt o dins lei presons en esperant l'arribada d'un crompaire.
Lo transpòrt entre Africa e America èra tanben una fònt important de mortalitat. D'efiech, lei naviris negriers èran sovent de naviris vièlhs[3]. Lei captius èran estrictament gardats e susvelhats per empedir tota revòuta. Per maximizar lo profiech, lei cargaments èran tanben constituits de centenaus d'individús. En despiech de la preséncia de quantitats importantas de viures, leis malautiás èran frequentas (escorbut, paludisme...). Lei riscs tradicionaus de la navegacion èran tanben un problema regular (escuelhs, tempèstas...). Lo taus de mortalitat dau cargament èra donc sovent de 3% a 15%[4].
En America, leis esclaus èran mai que mai utilizats dins lei plantacions. Pus rarament, constituissián la man d'òbra principala dins lei minas. Un pichon elèit foguèt capable d'integrar l'administracion dei domenis (comptabilitat, logistica, susvelhança dau trabalh deis autreis esclaus...). Lei condicions de vida èran generalament duras amb de variacions. En Brasil, lo tractament deis esclaus èra fòrça dur e violent car per de rasons de proximitat amb Africa, èra mens costós de remplaçar un esclau defuntat per un esclau novèu. Dins leis autrei regions, lei mèstres avián au mens la volontat de favorizar la reproduccion que permetiá de trobar d'esclaus novèus. L'afranquiment èra possible mai rar.
Lo nombre de personas regardats per aqueu comèrci es parcialament conegut. De 1519 a 1867, au mens 11,06 milions d'esclaus foguèron transportats dins l'Ocean Atlantic. Pasmens, aquela chifra comprèn pas lo nombre d'individús tuats durant leis expedicions de captura o mòrts durant lo camin vèrs lo litorau. Lo nombre d'aquelei victimas es probable similar a aqueu dau nombre d'esclaus venduts dins lei comptadors europèus. Aquelei condicions entraïnèron de revòutas e, dins certanei cas, la formacion de comunautats d'esclaus en fugida, especialament dins la Seuva Amazonica e dins leis autrei seuvas tropicalas americanas. Lei pus importants evolucionèron per formar d'Estats coma en Surinam[5].
Lei temptativas de regulacion de l'esclavatge europèu
[modificar | Modificar lo còdi]
En despiech de sa generalizacion dins la màger part dei colonias, l'esclavatge foguèt pas acceptat per la totalitat deis opinions publicas europèas, compres dins lei mitans colonialistas. Una partida dau clergat crestian, dau movement umanista o dei filosòfs dei Lutz i demorèt ostila. Per exemple, dins lo cas francés, la lèi de 1315 qu'enebissiá l'esclavatge dins lo Reiaume foguèt pas abolida. En revènge, foguèt pas estenduda ai colonias[6]. De mai, lei govèrns centraus europèus èran maucontents de l'autonòmia presa per lei colons.
A partir dau sègle XVII, de tèxtes foguèron donc adoptats per regular l'esclavatge e l'integrar dins lo drech deis Estats. Lo Còdi Negre preparat per Colbert e sei fius es lo tèxte pus famós d'aquel ensemble. Pasmens, es tanben possible de citar lei lèis anglesas coma lo Slave Trade Act de 1788 que s'interessèt au melhorament dei condicions de transpòrt dins lei negriers. D'una maniera generala, aquelei reglementacions definiguèron l'estatut de l'esclaus, lei drechs de sei mèstres, limitèron leis abús e organizèron l'afranquiment. S'interessèron tanben ai questions relativas au maridatge, a la possession deis enfants e a lor estatut (esclau o òme liure ?).
L'abolicion de l'esclavatge
[modificar | Modificar lo còdi]La revòuta d'Haití
[modificar | Modificar lo còdi]L'oposicion deis esclaus a l'esclavatge aguèt de dificultats per s'estructurar en causa dei diferéncias d'origina entre esclaus (que parlavan pas necessiàrament la meteissa lenga), de la fragmentacion dei plantacions, dei possibilitats de promoccion intèrna au sen d'una plantacion e de l'usatge de la violéncia per lei mèstres. Pasmens, divèrsei revòutas se debanèron durant lo periòde. Entraïnèron la formacion d'un movement antiesclavatge dins lei colonias de part de certanei marchands, favorables a un sistèma pus simple de trabalh per d'obriers pagats. Dins aquò, en 1791, la Revolucion Francesa e seis idèas encoratjèron una insureccion generala en Haití. Leis autoritats colonialas foguèron pas capablas de la reprimir e, en 1793, leis adversaris de l'esclavatge aprofichèron aquela situacion per vòtar son abolicion.
Pasmens, aquel episòdi durèt pas. Tre 1799, lei Francés recomencèron la crompa d'esclaus en Senegau avans de restablir l'esclavatge en 1802. Aquò entraïnèt una insureccion novèla que menèt a l'independéncia d'Haití lo 1èr de genier de 1804.
La condamnacion de la tracha
[modificar | Modificar lo còdi]Durant lo sègle XVIII, l'oposicion a l'esclavatge se renforcèt tanben en Euròpa dins lo quadre dau movement dei Lutz. L'elèit economic favorable a l'industrializacion i èra egalament ostila coma lo mòstran lei trabalhs d'Adam Smith sus lo rendiment feble de la man d'òbra servila. L'enebiment de la tracha negriera foguèt la premiera etapa de l'abolicion de l'esclavatge. Foguèt subretot decidida a l'iniciativa d'Anglatèrra. D'efiech, per de rasons umanitàrias (influéncia dei sèctas protestantas...) e economicas (supression d'una fònt possibla de concurréncia...), Londres luchèt activament còntra la tracha tre lo començament dau sègle XIX. En 1807, l'enebiguèt e integrèt aquela clausa dins mai d'un tractat signat amb d'autrei poissanças maritimas.
Inicialament, leis autrei flòtas participèron pas ai patrolhas còntra lei negriers e la tracha continuèt dins la clandestinitat. Per exemple, la darriera expedicion negriera francesa quitèt lo Havre en 1847. Pasmens, a partir de la fin deis ans 1820, lo trafec negrier foguèt pauc a pauc trebolat. L'enebiment de la tracha per Portugau (1839) e Brasil (1850) marquèron doas datas importantas dins sa disparicion definitiva en 1867. Dins l'Ocean Indian e lo Golf Persic, la tracha declinèt fòrça a partir de 1847 amb son enebiment per l'Empèri Otoman.
L'abolicion de l'esclavatge
[modificar | Modificar lo còdi].jpg)
L'abolicion de l'esclavatge eu meteis foguèt la seguida de l'enebiment de la tracha. Se turtèt sovent a l'oposicion dei marchands coloniaus e la màger part dei lèis abolicionistas preveguèron d'indemnitats per compensar lei proprietaris d'esclaus. Dins certanei cas, la liberacion foguèt progressiva per assaiar de mantenir en plaça leis estructuras economicas existentas. Anglatèrra foguèt la premiera poissança majora qu'adoptèt una lèi abolicionista en 1833. França l'imitèt en 1848.
Pasmens, dins d'autrei país, lei resisténcias foguèron pus importantas. Ais Estats Units, la question de l'esclavatge cristallizèt una partida dei tensions entre lo Nòrd e lo Sud. La victòria nordista a l'eissida de la Guèrra de Secession (1861-1865) entraïnèt son abolicion. Pasmens, per tornar integrar lei rebèls sudistas, de lèis limitant lei drechs dei populacions negras foguèron lèu adoptadas. En Brasil, l'abolicion definitiva aguèt pas luòc avans 1888.
En Africa, l'esclavatge foguèt sovent abolit per leis autoritats colonialas. Pasmens, lo trabalh fòrçat i demorèt fòrça frequent e la màger part deis Estats africans aboliguèron tornarmai l'esclavatge après lor independéncia. En Asia, lo movement abolicionista foguèt pus tardiu : 1895 en Tailàndia, 1909 en China, 1923 en Afganistan, 1926 en Nepal e 1929 en Iran. Dins aquò, en causa de l'afondrament dau poder centrau chinés, au mens quatre d'enfants esclaus èran encara recensats dins lo país en 1930. En Orient Mejan, l'esclavatge foguèt abolit entre 1950 e 1970 mai remplaçat per un sistèma de pairinatge que presenta mai d'una similitud.
Dins lo mond modèrne, l'esclavatge es desenant oficialament enebit per la quasi totalitat deis Estats. L'excepcion principala es Mauritània. D'efiech, s'una lèi foguèt adoptada en 1981, son decrèt d'aplicacion intrèt jamai en vigor car la lèi foguèt jutjada contrària a l'Alcoran (qu'accèpta l'esclavatge). En 2000, lo nombre d'esclaus dins lo país èra encara estimat a 100 000.
La persisténcia de l'esclavatge
[modificar | Modificar lo còdi]
Lo movement abolicionista iniciat au sègle XVIII a entraïnat la fin de l'esclavatge « ancian » dins la quasi totalitat dei societats. Pasmens, aquò a pas entraïnat la disparicion definitiva dau fenomèn. D'efiech, en 2016, lo nombre d'esclaus èra encara estimat a 46 milions dins lo mond (principalament en Africa, en Índia e en Paquistan). L'Asia dau Sud, Sahèl e l'Africa Australa èran lei regions principalas de mantenement de persisténcia de l'esclavatge. Lo trabalh fòrçat, l'esclavatge sexuau e lo trabalh deis enfants n'èran lei formas principalas.
L'esclavatge e lo drech
[modificar | Modificar lo còdi]Justificacions de l'esclavatge
[modificar | Modificar lo còdi]Dins la màger part dei societats aguent practicat l'esclavatge, tres ensembles principaus de justificacion existisson. Lo premier regarda l'aspècte universau de l'esclavatge, fenomèn observat dins la quasi totalitat dei regions dau monde. D'efiech, sota de formas diferentas, l'esclavatge es estat observat sus totei lei continents e durant totei leis epòcas. De mai, sa condamnacion modèrna es un element recent e la màger part dei libres sacrats, basa dei religions modèrnas, accèptan l'esclavatge coma una causa normala.
Lo segond ensemble es d'òrdre juridic. Justifica la reduccion en esclavatge per una manca, considerada coma grèva, que priva l'èsser uman liure de son estatut. La natura d'aquela fauta varia segon lei societats. L'incapacitat de pagar un deute es un motiu frequent. Lo refús de se batre fins a la mòrt es tanben una rason sovent avançada. Per exemple, en Grècia, lei ciutadans que capitulavan sus lo prat batalhier èran considerats coma indignes car la captivitat èra totalament contrària au ciutadanatge. Aquela concepcion se difusèt dins la Roma antica amb una nuança : la reduccion en esclavatge d'un ciutadan desarmat èra illegitima. Segon lei societats, la fauta es transmissibla, o non, ais enfants.
Enfin, lo tresen ensemble d'arguments en favor de l'esclavatge es de natura economica. D'efiech, dins leis Estats esclavagistas, la man d'òbra servila tèn sovent un ròtle centrau dins la produccion, especialament dins la realizacion de pretzfachs simples e durs coma lei trabalhs agricòlas o lei trabalhs miniers. Son còst es tanben evocat coma una rason car lo pagament d'òmes liures es generalament pus important.
Condamnacions modèrnas
[modificar | Modificar lo còdi]Lei condamnacions moralas e filosoficas
[modificar | Modificar lo còdi]Apareguda a la fin dau sègle XVII, la critica morala e filosofica de l'esclavatge es desenant l'argument principau deis antiesclavagistas. Segon ela, privar un èsser uman de sa libertat es un acte contrari a la religion (per certanei movements egalitaristas coma lei quakers) o/e ai Drechs de l'Òme. D'efiech, lo refús de l'alienacion es un element centrau de l'universalisme de libertat eissit de la filosofia dei Lutz. Òr, l'esclavatge es una situacion d'alienacion totala. En consequéncia, lei corrents politics inspirats per aqueu movement s'opausèron fòrça a l'esclavatge.
Lei condamnacions economicas
[modificar | Modificar lo còdi]Lo desvolopament dau capitalisme, a partir dau sègle XVIII, entraïnèt tanben l'aparicion d'una condamnacion economica de l'esclavatge de part d'autors coma Adam Smith o Pierre Samuel Du Pont de Nemours. Segon aquelei pensaires, lo sistèma esclavagista èra pauc productiu en comparason d'aqueu basat sus lo trabalh d'òmes liures interessats per lo gasanh. Pauc a pauc, aqueleis arguments se difusèron dins l'elèit economic e favorizèron l'acceptacion de l'abolicion durant lo sègle XIX.
L'adopcion de penas criminalas importantas
[modificar | Modificar lo còdi]Uei, amb lo desvolopament dau drech internacionau durant lei sègles XIX e XX, l'esclavatge es considerat coma un crime grèu dins la màger part deis Estats. Per exemple, en França, lo Còdi Penau prevetz una pena de 20 ans de preson per un possessor d'esclaus (article 224-1). La perpetuitat es possibla en cas de tortura, d'actes de barbariá o de decès d'un esclau (article 224-2).
Annèxas
[modificar | Modificar lo còdi]Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- {{{títol}}}. Larousse. ISBN 978-2-03-583785-1.
- {{{títol}}}. Cambridge. ISBN 0-674-81082-1.
Referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Pasmens, en causa dau nombre important d'esclaus disponibles a la venda, lo còst unitari d'un esclau èra generalament relativament feble. Per exemple, en 1672, lo còst mejan d'un esclau vendut dins lo pòrt d'Ouidah èra de 192 liuras. Un sègle pus tard, èra de 480 liuras.
- ↑ Fins au sègle XVIII, lei taus de rendabilitat superior a 10% sus una expedicion negriera semblan excepcionalas. Aumentèron fòrça a partir dau sègle XVIII gràcias ai progrès de la navegacion e de la medecina. D'efiech, de taus de 30 a 40% de rendabilitat venguèron frequents durant lo sègle XVIII. Durant lo darrier periòde dau comèrci triangular, au sègle XIX, abòrd d'expedicions agantèron de taus de 100%.
- ↑ La durada d'utilizacion maximala d'un negrier èra de l'òrdre de 10 ans.
- ↑ Se fau nòtar d'aqueu taus es inferior au taus de mortalitat mejan de l'equipatge qu'es de l'òrdre de 10% a 20%.
- ↑ (en) Wim S. M. Hoogbergen, Out of Slavery: A Surinamese Roots History, Edicions LIT Verlag Münster, 2008.
- ↑ Ansin, fins a l'abolicion definitiva de l'esclavatge en França en 1848, tot esclau arribat en metropòli èra considerat coma un domestic au servici de son mèstre.