Robèrt Lafont

Nimes, ciutat natala de Lafont

Robèrt August Cesar Lafont (Robert Lafont en francés) (Nimes, 16 de març de 1923 — Florença, Itàlia, 24 de junh de 2009) èra un intellectuau occitan e pus particularament un lingüista, un escrivan, un istorian, un especialista de la literatura e un teorician politic. Èra una dei pus grandei figuras istoricas de l'occitanisme. Foguèt president de l'Institut d'Estudis Occitans de 1959 a 1962.

La Generalitat de Catalonha creèt en 2010 un Prèmi Robèrt Lafont per recompensar lei personalitats o institucions importantas de l'occitanisme, que son primier ganhador foguèt lo lingüista Pèire Bèc.

Èra maridat amb l'escrivana, traductritz e ensenhaira italiana Fausta Garavini.

Biografia

Robèrt Lafont nasquèt a Nimes en 1923 dins una familha protestanta dau país de Vaunage dau costat de sa maire Alícia Virgínia Noguier. Après lo divòrci de sei parents anèt viure en cò de sei grands dins un vilatjon de l'èst de Nimes, Cauviçon. Partiguèt dins son adolescéncia en 1936 amb son paire, qu'èra foncionari de Finanças, a Lons-le-Saunier, e aquel exili li faguèt recuperar mai fòrtament l'occitan.

Lo començament dau militantisme occitan e la guèrra

De 1940 a 1943 estudièt lei letras classicas a Montpelhièr. Durant aquel periòde, de 1941 a 1942, se faguèt membre dau Felibritge a Nimes en 1941 e 1942, abans de crear lo movement Joventuts Occitanas. A partir de l'estiu de 1943 fins au mes de mai de l'an seguent, aguèt de trabalhar ai camps de la joventut francesa, d'en primier a Mauriac e puei a Lescar (Bearn). Ne fugiguèt e se jonguèt a un grop de resistents en Cevena. Durant lo mes d'aost, participèt a la liberacion de Nimes. En seguida d'aquò trabalhèt quauquei mes dins lo gabinet dau prefècte de Gard avans d'èsser mobilizat, en 1945, dins lei Fòrças Francesas d’Ocupacion en Alemanha.

La madurason intellectuala e sociala

Quand arribèt la Liberacion, venguèt membre dau novèl Institut d'Estudis Occitans que s'èra creat en febrier de 1945. Aqueu meteis an, lo 3 de decembre, se maridèt amb Andrèa Paula Loïsa Chauchard, una professora de francés originària d'Andusa. Amassa aguèron dos enfants, Suzanna e Miquèu.

Lafont coneguèt l'influéncia deis idèas federalistas portadas per Carles Camprós e sa revista Occitània, e de l'òbra de Mistral, e editèt en aost de 1946 un jornau, l'Ase negre, que revendicava aqueleis orientacions. Pasmens au bot d'un cèrt temps, l'escrivan comencèt a s'alonhar dau federalisme proudhonian.

Tre 1949, après que capitèt l'agregacion en letras classicas, Robèrt Lafont foguèt professor a Bedarius, a Seta, a Arle e finalament au licèu de Nimes que i trabalhèt fins en 1964. A l'encòp que trabalhava dins l'ensenhament segondari, tre 1951, èra intrat a l'Universitat de Montpelhièr que i trabalhava amb Camprós e i ensenhava l'occitan. Venguèt universitari d'un biais definitiu en 1964. Acabèt sa tèsi, La Phrase occitane, que foguèt publicada en 1967. En 1972, venguèt titular de la cadiera de lenga e literatura occitanas de l’Universitat Pau Valèri de Montpelhièr.

Lingüistica

Dins l'òbra lingüistica abondosa de Lafont, se pòt destacar:

• Un gròs trabalh de codificacion e de restauracion dau provençau segon la nòrma classica, e pus generalament, una teorizacion de la nòrma classica a l'escala de tota la lenga que contribuís a l'occitan larg (estandardizacion).
• Una analisi lucida de la diglossia e dei vias per ne sortir, amb una introduccion pioniera de la sociolingüistica dins lo domeni occitan tre 1970 (ben en avança sus l'ensems de l'estat francés).
• Una teoria completament novèla en lingüistica : la praxematica.

• (fr) Phonétique et graphie du provençal, Institut d'Estudis Occitans, 1951.
• (oc) L'ortografia occitana: sos principis (1971)
• (oc) L'ortografia occitana: lo provençau (1972)
• (fr) Le travail et la langue (1978) estudi sociolingüistic
• (fr) Éléments de phonétique de l'occitan (1983, reedicion en 2004, Vent Terral)

Istòria

• (fr) Histoire d'Occitanie amb Andrieu Armengaud, Hachette - IEO (1979)
• (fr) Nous, Peuple Européen (1991)
• (fr) Petite histoire européenne d'Occitanie

Politica

• (fr) La Révolution régionaliste, Gallimard, 1967.
• (fr) Sur la France, 1968.
• (fr) Décoloniser en France, 1971.
• (fr) La Nation, l'État, les Régions, 1993.
• (fr) À ces cons de français et ces couillons d'occitans, 2005.
• (fr) L'État et la Langue, Sulliver, 2008.

Literatura

Analisi literària

• (fr) Mistral ou l'illusion (1954)
• (fr) Renaissance du Sud (1970)

Istòria literària

• (fr) Nouvelle Histoire de la Littérature occitane amb Christian Anatole, PUF (1970)

Poesia

• Paraulas au vielh silenci, Tolosa : IEO, 1948
• Dire, Tolosa : IEO, 1957
• Poèma a l'estrangièra (1960)
• Pausa cerdana, Marselha, Action poétique, 1962
• L'ora, Tolosa : Òc, 1963
• Aire Liure, Paris : P.-J. Oswald, 1974
• Lausa per un solèu mòrt e reviudat, amb leis illustracions d'A. Clément e C. Viallat, Montpelhièr : Jorn, 1974
• La Gacha a la Cistèrna (1998)

Pròsa

• Vida de Joan Larsinhac, Tolosa : IEO, 1951 - en linha
• Lei Camins de la Saba, Tolosa : IEO, 1965
• Lei Maires d'Anguilas, Tolosa : IEO, 1966
• Tè tu tè ieu ; conte filosofic, Tolosa : IEO, 1968, Nimes : Bernier
• L'Icòna dins l'Iscla, Tolosa : IEO, 1971 - en linha
• Lo Sant Pelau, Agen : Cap a cap, Agen, 1972
• Tua culpa, Tolosa : IEO, 1974
• La primièra persona, Lion : Fédérop, coll. federòp, 1978
• Nani Monsur, Enèrgas : Vent Terral, 1979
• Lo Decameronet, Vent terral edicions, Enèrgas : Vent Terral, 1983 - en linha
• La Festa

1. Lo Cavalier de Març
2. Lo Libre de Joan, Lion & París : Fédérop & Le Chemin Vert, 1983-84

• Bertomieu, L'Eglise-Neuve d'Issac : Fédérop, 1986
• La Confidéncia fantasiosa, L'Eglise-Neuve d'Issac : Fédérop,1989
• La Reborsiera, L'Eglise-Neuve d'Issac, Fédérop, 1991
• L'enclaus (1992)
• Insularas (1996)
• Contes libertins e faulas amorosas, Trabucaire (2000)
• L'Eròi talhat, id (2001)
• Lo Fiu de l'Uòu, Atlantica - Institut Occitan (2001)
• Lei miraus infidèus, IEO (2002)
• Lei Vidas d'Atanasi, Reclams (2004)
• La Cosmocritica, IEO (2008)

Teatre

• Lo pescar de la sépia, Tolosa, IEO., 1958
• La Loba, o la frucha deis tres aubas, Avinhon : Aubanèu, 1959
• Ramon VII, Lavit : Lo Libre Occitan, 1967
• La nuech deis enganats, in cinc peçòtas, Nimes : IEO,1967
• Los ventres negres, Nimes : IEO, 1967
• Teatre claus, Tolosa : IEO, 1969
• Dòm Esquichòte, Tolosa : IEO, 1973
• Lei cascavèus, Tolon : C.D.O, 1977
• La Croisade, Ais de Provença : Edisud, 1983
• Istòria dau trauc, lo Relòtge, la Cabra, in Teatre d'òc al sègle XX, Montpelhièr : C.R.D.P., 1984

Istòria

La révolution régionaliste, París : Gallimard, 1973

Lingüistica (en francés)

Phonétique et graphie du provençal : essai d'adaptation de la réforme linguistique occitane aux parlers de Provence, Tolosa : IEO, 1960

Traduccion

• Lo Viatge Grand de l'Ulisses d'Itaca, Jorn (2004): partida centrala de l'Odissèa.

Liames extèrnes

• (fr) Pagina consagrada a Robèrt Lafont
• (fr) Presentacion per leis edicions Jorn
• Sit de la revista Òc que Robèrt Lafont ne foguèt lo capredactor e qu'i publiquèt fòrça escrichs
• (fr) Entretens amb Robèrt Lafont (vidèo de julhet de 2006)
• (fr)(oc) Robèrt Lafont parla dau Grand viatge d'Ulisses d'Itaca

Filmografia

• Un DVD es consagrat a Robèrt Lafont: Christian Passuello, Robert Lafont, un écrivain dans le siècle, 2001.

Precedit per Pèire Azemà

President de l'IEO 1959 - 1962

Seguit per Pèire Bèc