Filipinas

	Filipinas
	Republika ng Pilipinas
	Bandièra de las Filipinas Escut de las Filipinas
	Imne: Lupang Hinirang
	Devisa: Maka-Diyos, Maka-Tao, Makakalikasan at Makabansa
	Capitala Manila; 12° N, 123° E
	Ciutat mai granda Quezon City
	Lengas oficialas Tagalòg, Anglés
	Forma de govèrn Republica
	President Rodrigo Duterte
	Independéncia d'Espanha ; dels Estats Units
	Data 12 de junh de 1898; 12 de julhet de 1946
	Superfícia 71en
	• Totala 300 400 km²
	• Aiga 0,68 % %
	Populacion 12en
	• Totala (2015) 100 981 437 ab.
	• Densitat 332.9 ab./km²
	Moneda (PHP)
	Indicatiu telefonic 63
	ISO 3166 PH
	Fus orari +8
	Domeni internet .ph

Las Filipinas , o oficialament Republica de las Filipinas (Filipino: Republika ng Pilipinas), son un estat sobeiran d'Asia del Sud-Èst situat a l'oèst de l'Ocean Pacific. Lo gentilici es filipin -a^[1].

Al nòrd l'Estreit de Luzon las separan de Taiwan. A l'oèst, la Mar de China Meridionala las separan de Vietnam. Al sud oèst, la Mar de Sulu s'estend entre lo país e l'illa de Bornèo, e al sud la Mar de las Celebas las separan de las autras illas d'Indonesia. Son bordadas a l'èst per la Mar de las Filipinas. Sa situacion dins la Cencha de fuòc del Pacific e son clima tropical fan que lo país es expausats als tèrratrèms e a las tempèstas tropicalas mas portèron tanben fòrças ressorsas naturalas e ne fan un dels airals pus rics en biodiversitat al mond. Cobrissent aperaquí tres cent mila quilomètres carrats es lo 73en estat pus estendut al mond^[2] e un archipèla de 7,641^[3] illas, las Filipinas se divisan en tres entitats geograficas: Luzon, Visayas, e Mindanao. La capitala es Manila.

Amb una populacion de pus de 100 millions d'abitants en 2015, las Filipinas son lo seten país pus poblat d'Asia e lo dotzen pus poblat al mond. I cal apondre una populacion de 12 million de personas que vivon al delà de las mars.^[4] D'etnias e culturas multiplas s'encontran a travèrs de las illas. A l'epòca preïstorica, los negritos foguèron entre los primièrs abitants de l'archipèla. Foguèron seguits d'èrsas successivas de poblants d'origina austranesiana que portèron amb eles d'influéncias vengudas de las societats malaia, Indo, e islamicas. Un negòci e un poblament chinés important introdusiguèron d'influéncias culturalas chinesas que demoran encara uèi.

L'arribada de Ferrand Magellan en 1521 marquèt lo començament d'un periòde d'interèsses e de colonizacion espanhòla. En 1543, l'explorador espanhòl Ruy López de Villalobos nomenèt l'archipèla Las Islas Filipinas en onor de Felip II d'Espanha. L'Empèri espanhòl comencèt lo poblament amb l'arribada de Miguel López de Legazpi de Nòva Espanha (Mexic actual) en 1565 qu'establiguèt lo primièr poblament espanhòl dins l'archipèla, que demorèt una colonia espanhòla durant mai de 300 ans.

Istòria

Los primièrs abitants del territòri de las Filipinas arribèron benlèu dins l'illa de Palawan 50 000 ans ab. J.C. Lo primièr grop d'europèus qu'arribèt dins l'archipèla foguèt l'expedicion del portugués Fernão de Magalhães al servici d'Espanha. La colonizacion espanhòla comencèt durant lo govèrn del rei Felip II d'Espanha. Lo conquistador Miguel López de Legazpi arribèt en 1565 a Cebu. La capitala, Manila foguèt fondada en 1571.

Una revolucion que desirava l'independéncia filipina comencèt lo 17 de julhet de 1897 comandada pel general Emilio Aguinaldo, mas en 1898 comencèt una guèrra entre Espanha e los Estats Units d'America. Coma resultat, Filipinas foguèron ocupadas pels Estats Units en 1899, aprèp un cort periòde d'independéncia.

Durant la Segonda Guèrra Mondiala, Japon ocupèt militarament lo territòri filipin, e los japonés foguèron forabandits solament en 1945. Lo 4 de julhet de 1946 las Filipinas se declarèron independentas dels Estats Units, amb Manuel Acuña Roxas per president.

Politica

Las Filipinas son una republica presidenciala. Lo president es lo cap d'Estat e tanben lo cap del govèrn. Es elegit per la populacion per un periòde de sièis ans.

Lo Parlament (Kongreso ng̃ Pilipinas) se compausa de doas cambras: lo Senat, amb 24 membres elegits per un periòde de sièis ans, e l'Ostal dels Representants (Kapulungán ng̃ mg̃a Kinatawán ng̃ Pilipinas), compausat de 235 membres elegits per un periòde de tres ans.

Geografia

Las Filipinas son constituidas d'un archipèla de 7107 illas, amb una superfícia totala d'aperaquí 300 439 km². Las illas s'estendon del nòrd cap al sud subre 1800km, e d’èst cap a l'oèst sus mai de 1 100 km. Son divisidas en tres grops : Luzon (Regions I à V + NCR & CAR), que s'i tròba la capitala, Manila, las Visayas (VI à VIII), e Mindanao (IX a XIII + ARMM). La màger part de las illas montanhosas son cobèrtas de selvas tropicalas e d’origina volcanica coma l’atestan los tèrratrems freqüents e la vintena de volcans en activitat coma Pinatubo. L'archipèla es tanben somés als tifons del Pacific de l'oèst subretot entre mai e octobre. Lo pòrt de Manila, sus l'illa de Luzon, es la capitala e la segonda pus granda vila del país après Quezon City. Lo trescòl es lo mont Apo subre l'illa de Mindanao, que s'enauça a 2954 mètres.

Subdivisions administrativas

Las Filipinas son subdivididas en 81 províncias, organizadas en 17 regions. Vaquí la lista de las regions filipinas.

Region	Designacion	Sèti del Govèrn
Region de Luzon Nòrd-oèst	Region I	San Fernando, La Union, La Union
Val de Cagayan	Region II	Tuguegarao, Cagayan
Luzon Central	Region III	San Fernando, Pampanga, Pampanga
CALABARZON¹ ²	Region IV-A	Calamba, Laguna
MIMARO¹ ² ³	Region IV-B	Calapan, Mindoro Oriental
Region de Bicol	Region V	Legazpi, Albay
Visayas Occidental³	Region VI	Iloilo
Visayas Central	Region VII	Cebu
Visayas Èst	Region VIII	Tacloban, Leyte
Peninsula de Zamboanga	Region IX	Pagadian, Zamboanga del Sur
Mindanao Nòrd	Region X	Cagayan de Oro
Region de Davao	Region XI	Davao
SOCCSKSARGEN¹	Region XII	Koronadal, Cotabato Sud
Caraga	Region XIII	Butuan City
Region Autonòma del Mindanao Musulman	ARMM	Cotabato
Region Administrativa Cordillera	CAR	Baguio
Region de la Capitala Nacionala	NCR	Manila