Reialme visigòt
|
Reialme visigòt
| |
|---|---|
 | |
| Reialme visigòt cap a 500 après JC | |
| Caracteristicas | |
| Region: | Gàllia, Ispània |
| Epòca: | 418-711 |
| Monarca: | Teodoric Ièr, Recared Ièr |
| Lengas: | gotic |
| Pòble: | visigòts |
| Capitala: | Tolosa, Toledo |
Lo Reialme visigòt (en latin: Regnum Visigothorum), foguèt un estat dirigit pels visigòts qu'existiguèt entre 418 e 711 après las grandas invasions e fins a la nauta Edat Mejana.
Aguèt d'en primièr Tolosa coma capitala (ocupava una granda part d'Occitània). Quora Clodovèu Ir batèt los visigòts a la batalha de Vouillé en 507, aquestes conservèron unicament Septimània (que correspond a Lengadòc) e una part de Provença actuals amb l'ajuda dels ostrogòts installats en Itàlia. Après la pèrda de Tolosa en 508, los visigòts installèron sa capitala a Narbona, puèi Barcelona, puèi Toledo; en 575 conquisitèron lo reialme sueu situat dins lo nòrd de Portugal e Galícia.
En 711 le reialme foguèt conquistat pels musulmans.
Lo reialme de Tolosa (418-507)
[modificar | Modificar lo còdi]Antecedents
[modificar | Modificar lo còdi]En 412 lo cap visigòt Ataülf, successor d'Alaric I, venent del nòrd d'Itàlia (ont aviá ja saquejat Roma), ocupèt Provença e Aquitània e cap a 413 Narbona, Tolosa e Bordèu, amb la màger part de Septimània e gaireben Occitània tota. En 414, establiguèt una cort a Narbona e se maridèt amb la princessa romana Galla Placídia, sòrre de l'emperaire Onori. Coma responsa, lo general roman Constanci bloquèt los pòrts de Narbonesa, causa qu'obliguèt Ataulf a passar los Pirinèus e s'establir a Barcino, qu'i foguèt assassinat per Sigeric, cap del partit antiroman, que se proclamèt rei dels visigòts.
Sigeric foguèt lèu assassinat per Walia (415-419), qu'establiguèt un foedus amb lo nòu emperaire Constanci III. Tornèt la princessa Galla Placídia e obtenguèt gaireben tota la Viennensis, qu'implicava la dominacion efectiva de tota Aquitània, amb per capitala Tolosa e Bordèu en alternància. Incorporava tanben Agen, Engoleime, Santas, Periguers e Peitieus, e s'i establiguèron aperaquí 80 000 visigòts.
Lo sieu successor, Teodoric I (419-451) assetèt las basas de l'estat visigòt de Tolosa; trenquèt lo pacte amb Roma e assetgèt Arle en 425 e Narbona en 436, ben defendudas pel roman Aeci, mas dominèt Tolosa (439) e recuperèt la situacion anteriora. Mantenguèt una aligança amb lo rei dels vandals Genseric fins en 445, e amb los sueus fins en 449. Foguèt un dels paucs governants amb un poder efectiu sus la totalitat de l'actual territòri occitan. A la fin del sieu règne s'aliguèt tornarmai amb los romans e moriguèt en luchar amb Aeci contra los huns d'Atila a la Batalha dels Camps Catalaunics.
Après lo règne del sieu filh ainat Torismond (451-453), li succediguèt lo sieu autre filh Teodoric II (453-466), que renovelèt lo foedus amb lo roman Avit. Ataquèt los bagaudes de la Tarraconensis en 454 e luchèt contra los sueus en 456. Quand moriguèt Avit, trenquèt definitivament amb los romans e ocupèt Narbona e tota la Narbonensis, mas capitèt pas d'ocupar Arelate malgrat un long sètge. Per mancar pas a la tradicion, foguèt assassinat pel sieu fraire Euric.
Règne d'Euric
[modificar | Modificar lo còdi].jpg)
En l'an 476 lo rei dels visigòts Euric, que se podiá ja considerar independent dempuèi 475, dominava las províncias Narbonense Prima, Viennense, Narbonense Secunda (Provença) e Aquitània Prima (Auvèrnhe e Berric), e lo pòble visigòt èra establit dempuèi 418, nominalament coma foederatis, dins las províncias de Novempopulània e Aquitània Secunda. La seuna capitala èra Tolosa. Los visigòts avián espandit son poder. En 457 dominavan probablament las províncias de Novempopulània e d'Aquitània Secunda; en 462 dominavan ja la totalitat de la província Narbonense Prima; en 466 dominavan la província d'Aquitània Prima; cap a 470 dominaràn la Viennense e la Narbonense Secunda e en 475 seràn reconegudas totas aquestas possessions e de fach la seuna independéncia.
De províncias coma la Tarraconensa, que dispausavan d'una independéncia de facto, amb de ligams febles amb l'Empèri, venguèron a s'autogovernar en 476.
En 478 Euric e los visigòts combatèron los burgondis en Vivarés, e mai tard (481 a 484) ocupèron Provença inclús Arle e Marselha Se sap pas exactament quora Euric efectuèt la resta de las conquistas, mas sabèm que cap a l'an 480 (abans 481) lo comte gòt Gauteric, mandat per Euric, traversèt los Pirenèus e ocupèt Pampalona e Saragossa. A la meteissa epòca Euric mandèt una autra expedicion jol comandament del comte Eldefred cap a la part costièra de la Tarraconesa. La conquista de la Cartaginesa, Lusitània e Betica son pas documentadas. Aquesta expedicion cap a la Tarraconesa comptèt amb la collaboracion del general roman Vicenç, que se sap pas s'èra passat al servici d'Euric, o s'èra lo governador militar provincial roman de la Tarraconesa o de l'autra província d'Ispània (dins las cronicas s'i titola Dux Hispaniae). Euric aguèt de se servir de la collaboracion d'un general roman per s'assegurar la somission dels ispanoromans de la Tarraconesa, ont trapèt una resisténcia, probablament dirigida pels grands proprietaris romans o ispanoromans opausats a la remesa de dos tèrces de la tèrra als gòts segon la lei de l'hospitalitas modificada pels visigòts (d'un tèrç passava a dos tèrces). Se sap que Tarraco, la capitala provinciala, aguèt d'èsser assetjada e presa violentament, provocant sa decadéncia al benefici de Barcino (Barcelona), decadéncia completada d'ans pus tard per l'òbra dels musulmans.
Per contra sembla que Gauteric trobèt pas de resisténcia. Mas davant la temor d'un nòu vuèg de poder i aguèt un periòde d'agitacion. Se sap pas se tota la província Tarraconense se sometèt lèu lèu, mas lo fach certan es que en 506 encara se luchava per ocupar Tortosa. La resisténcia a Tortosa èra dirigida per un ispanoroman nomenat Pèire, que se li autreja lo títol de tiranus (es a dire «rei sens títol legal»). Pèire foguèt vençut e tuat en 506 e la ciutat de Tortosa ocupada, e en aquel moment los visigòts dominavan la totalitat de la Tarraconense e probablament la Cartaginense. Gauteric conquistèt la Tarraconense orientala e probablament arribèt en Lusitània, mas se supausa que la zona èra disputada tanben pels sueus, ara probablament identificats amb las populacions localas, e que amenaçavan la rèiregarda visigota per las calçadas romanas qu'anavan de Braga a Cesaraugusta, e per la qu'anava de Ocelum Durii fins a Cesaraugusta en seguir la linha del riu Duero. Probablament entre 480 o 481 e 490 la zona centrala d'Ispània foguèt disputada ferotjament entre visigòts e sueus, daissant als primièrs un poder precari. Sembla que los visigòts avancèron sens trobar fòrça resisténcia e poguèron dominar tota la Cartaginense abans 483, e tanben tota o part de Lusitània. En 483 lo visigòt Salla e l'avesque de Mèrida Zenon tornèron bastir un pont roman sus lo Guadiana a Mèrida (Emerita Augusta), capitala provinciala de Lusitània (que amb Requiari èra estat la capitala del reialme dels sueus), segurament après d'un periòde de luchas entre visigòts e sueus, de banditisme e de govèrn pauc eficaç dels proprietaris locals; aquesta inauguracion demostrèt que lo poder visigòt demorava ben assetat, e que benlèu èra pas mal aculhit per la populacion. Simultanèament (periòde 476- 510) un nombre relativament important de gòts coloniza las tèrras entre los rius de Tage e Duero, e entre la frontièra de Galícia (al poder dels sueus) e la Val d'Èbre. En aquesta region foguèron excavadas de nombrosas necropòlis gòtas.
Règne d'Alaric II
[modificar | Modificar lo còdi]
Euric moriguèt en setembre de 484 e li succediguèt lo sieu filh Alaric II. En 486 los francs de Clodovèu (filh de Childeric I e de la reina turíngia Bisina) desrabèron a Siagri los sieus domenis en Gàllia septentrionala (al nòrd de Léger). Siagri se refugièt a Tolosa, mas Alaric II lo liurèt als francs, e foguèt executat. Amb aquò visigòts e francs venguèron vesins. L'òbra de consolidacion del poder en Ispània foguèt facha jos lo règne d'Alaric II. Mas benlèu foguèt mai problematica que çò que se podiá pensar. Ocupat amb aquesta tasca, Alaric II considerèt imprudent de s'afrontar als francs per defendre Siagri.
Per defendre las zonas conquistadas a l'occident de Tarraconesa e de Cartaginesa, pròchas las posicions dels sueus, se desplacèron de colonizaires visigòts de Gàllia, e se creèt los poblaments nombroses de la region, que las necropòlis excavadas an fach conéisser. La Cronica Cesaraugustà situa una granda emigracion de gòts dins lo darrièr decenni del sègle, e lo fach es plenament confirmat per las excavacions realizadas dins tot l'airal situat entre Pamplona (al nòrd-èst), la font de Tage (al sud-èst), Carpio de Tage a l'oèst de Toledo (al sud-oèst), e la Tèrra de Campos, (al nòrd-oèst). Precisament la comarca de la tèrra de Campos, a l'oèst de Pisuerga, recep son nom de Campi Gothorum (Camps dels Gòts). La quasi totalitat de l'emigracion s'establiguèt de l'autre costat d'Èbre. Aquestes poblaments aurián sorgit doncs entre 490 e 500, assegurant tota la zona fàcia al reialme dels sueus, mentre que las fòrças visigotas dirigián la seuna activitat cap a Lusitània e Betica.
En 489 Zenon de Bizanci, per desviar los ostrogòts qu'amenaçavan l'Empèri Oriental, cediguèt al sieu rei Teodoric lo Grand, l'Empèri d'Occident, e mai lo títol juridic d'Emperaire, renonciant de fach a la ficcion d'èsser l'unic Emperaire.
Teodoric dirigiguèt totas sas fòrças contra Dalmàcia, que foguèt ocupada (489) e dintrèt en Itàlia (490) en véncer Odoacre e los sieus Eruls en riba del Isonzo, pròche de Verona, e per la segonda vegada en riba del riu d'Adda. Teodoric dintrèt a Pavia, ont foguèt atacat pels Eruls jol comandament d'Odoacre (490) qu'assetgèt la ciutat. Segurament los assetjaires aguèsson exterminat los ostrogòts sens una oportuna intervencion d'Alaric II, qu'obliguèt Odoacre a se retirar cap a Ravena (agost de 490) ont se daissèt assetjar per Teodoric durant tres ans (490-493). A partir de 493, Odoacre e Teodoric arribèron a un acòrd, en se partejar lo poder. Teodoric dintrèt a Ravena (27 de febrièr) e i comencèt una brèva època de govèrn conjunt, que culminèt amb l'assassinat d'Odoacre de las pròprias mans de Teodoric (començament de març), que a mai i faguèt tuar la familha, e ordonèt un chaple general per suspresa de las tropas erulas. Teodoric ja assumiguèt pas lo títol d'Emperaire. Probablament en pagament de l'ajuda prestada pels visigòts, la filha de Teodoric, Tiudigota, se maridèt amb Alaric II (entre 490 e 495), union que donèt un filh nomenat Amalaric (cap a l'an 500).
La tension entre visigòts e francs venguèt creissenta a la començança del sègle VI, e evidenta en 504. Teodoric lo grand, rei dels ostrogòts, faguèt lo mediator entre lo franc Clodovèu e lo visigòt Alaric II, per evitar la guèrra, en capitar que los dos reis s'entrevistèsson en una illa del riu de Léger (que marcava la frontièra) pròche Amboise. S'evitèt amb aquò l'esclatament de la guèrra mas la tension se demesiguèt pas.
Clodovèu (qu'èra catolic) s'aliguèt al rei burgond Gundebald (qu'èra arrian com Alaric II). Fin finala la guèrra esclatèt e s'acabarà a la batalha de Vouillé, pròche Peitieus en 507, que Alaric II i foguèt batut e tuat. francs e burgonds avancèron cap als domenis visigòts, mas l'ostrogòt Teodoric mandèt de fòrças jol comandament del general Ibbas que capitèron d'ocupar Provença, en empachar que l'ocupèsson los burgondis (que ja i avián penetrat), los derrotant al riu de Durença. De Provença, lo general Ibbas dintrèt en Narbonesa o Septimània, ont francs e visigòts luchavan ferotjament, especialament a l'entorn de Narbona (508).
En 508 los ostrogòts descobriguèron vivent entre los visigòts un nòble nomenat Eutaric, que se pensa, èra descendent dirècte del rei ostrogòt Viteric. Eutaric recebèt la man de la princessa Amalasonta, filha de Teodoric.
Perduda Tolosa, la capitala passèt a Barcelona a après a Toledo. L'etapa seguenta del reialme es coneguda jol nom de Reialme de Toledo.
Lo reialme de Toledo (554-711)
[modificar | Modificar lo còdi]
Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !