Galícia
Galicia (gl) Galicia (es) | |
Imne | Os Pinos |
---|---|
Devisa | Os Pinos |
Nom oficial | Galicia (gl)[1] |
Administracion | |
Capitala | St. Jacme de Compostèla |
Lenga oficiala | galèc espanhòl |
Politica | |
• President | Alfonso Rueda (ca) (2022–) |
Geografia | |
42° 48′ N, 7° 54′ O | |
Estat | Espanha |
Superfícia | 29 574 km² |
Punt culminant | Peña Trevinca (2 127 m) |
Fus orari | UTC+01:00 (ora estandard) UTC+02:00 (ora d'estiu) |
Demografia | |
• Totala | 2 703 290 ab. (2021 ) |
Gentilici | galèc (masculin singular)[2] galèga (feminin singular)[2] |
Autras informacions | |
Domeni Internet | .gal |
ISO 3166-2 | ES-GA |
Galícia[3] (en galèc: Galicia[nòta 1] [ɡaˈliθjɐ] o Galiza[nòta 2] [ɡaˈliθɐ] ; en espanhòl: Galicia[6]) es una comunautat autonòma espanhòla e una nacion istorica (en galèc: nacionalidade histórica); situada dins lo nòrd-oèst de la peninsula Iberica, al nòrd-èst del golf de Biscaia, al l'oèst de l'ocean Atlantic, a l'èst d'Astúrias e Castelha e Leon e al sud de Portugal. Es formada per las províncias de La Coronha, Lugo, Ourense e Pontevedra. La capitala de Galícia dempuèi l'aprobacion de l'estatut d'autonòmia en 1982, es Sant Jacme de Compostèla. Vigo e La Coronha son las comunas mai densament pobladas.
La populacion de Galícia atenh 2 695 645 (INE, 2021), principalament localizada dins las regions costièras. Lo galèc e lo castelhan i son parlats, ambedós oficials segon l'Estatut d'Autonomia de Galícia, lo galician essent lenga neta de la comunautat. Lo sieu gentilici galèc, galèga, segon lo Conselh de la Lenga Occitana.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]Demografia
[modificar | Modificar lo còdi]Segon lo recensament de 2006, Galícia compta 2 767 524 abitants. S'estima a tres milions los galicians que vivon dins d'autras regions espanhòlas e d'autres païses, coma Argentina, Uruguai, Veneçuèla, Cuba, Brasil, Mexic e los païses de l'Euròpa Centrala. Sa densitat de populacion, 93,6 ab./km², es leugièrament superiora a la mejana espanhòla.
- Distribucion de la populacion
Vigo es la vila màger de Galícia, e l'airal amb la densitat màger de populacion es la region de Rías Baixas. L'organizacion tradicionala de la populacion en Galícia es substancialament diferenta de la de la rèsta d'Espanha, e se basa en comunas, parròquias e comarcas (existisson 53 comarcas).
A diferéncia de la rèsta d'Espanha, Galícia, amai siá pas una de las comunitats mai pobladas, compta amb nombrosas vilas de populacion importanta[7]
- Vilas principalas
- Vigo - (293 255)
- La Coronha - (243 320)
- Ourense - (108 137)
- Compostèla - (93 458)
- Lugo - (93 450)
- Pontevedra - (80 096)
- Ferrol - (76 399)
- Vilagarcía de Arousa - (36 519)
- Narón - (35 664)
- Oleiros - (31 264)
- Redondela - (30 029)
- Carballo - (29 985)
- Ribeira - (27 053)
- Arteixo - (26 739)
- Culleredo - (26 547)
- Marín - (26 190)
- Evolucion demografica
L'istòria demografica de Galícia es d'una pèrda contínua de participacion a la populacion totala d'Espanha, coma resultat de l'emigracion vèrs l'America Latina o autras parts d'Espanha. Aital, en 1857 la densitat de populacion en Galícia èra la màger de totas las regions del país, e Galícia representava 11,49% de la populacion espanhòla. Mas en 2006, sonque 6,19% dels espanhòls residissiá en aquesta comunitat autonòma.
- Taus de natalitat
- 7,1 per 1000
- Taus de mortalitat
- 10,3 per 1000
- Esperança de vida al nàisser
- 80,1 ans
- Òmes
- 76,5 ans
- Femnas
- 83,6 ans
Bassa natalitat e bassa mortalitat provòcan un bas creissement o creissement negatiu, amb mortalitat pus nauta per vielhiment de la populacion e un naut nivèl de desvolopament.
- Fenomèn de l'immigracion en Galícia
Segon lo recensament de 2006 la proporcion d'estrangièrs dins la populacion regionala es de 2,67%, percentatge pus bas d'Espanha après Extremadura (la mejana d'estrangièrs dins la populacion espanhòla es 9,47%). Las comunautats predominantes son la portuguesa (17,93% del total d'estrangièrs), la colombiana (10,93%) e la brasilièra (8,74%).
Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Galicia es l'unic toponim oficial.[4]
- ↑ L'Acadèmia Reiala Galèga accepta la forma Galiza, segonds las Normas Ortográficas e Morfolóxicas do Idioma Galego (2003), per designar la Comunautat Autonòma de Galicia.[5] L'Estatut d'autonòmia indica a l'article 1.: «1. Galicia, nacionalidade histórica, constitúese en Comunidade Autónoma...».
Referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Afirmat dins: Estatut d'Autonomia de Galícia.
- ↑ 2,0 et 2,1 Afirmat dins: Preconizacions del Conselh de la Lenga Occitana. Data de publicacion: decembre 2007.
- ↑ «Preconizacions del Conselh de la Lenga Occitana» (en occitan) p. 125.
- ↑ Fraga, Xesús. «La Academia contesta a la Xunta que el único topónimo oficial es Galicia» (en espanhòl), 8 de junh de 2008. [Consulta: 29 de decembre de 2023]
- ↑ «Normas Ortográficas e Morfolóxicas do Idioma Galego». [Consulta: 22-10-2024]
- ↑ «Article I de l'Estatut d'autonòmia de Galícia» (en espanhòl). Junta de Galícia. [Consulta: 19-06-2024]
- ↑ Font: rielaboración INE Institut Nacional d'Estatistica d'Espanha (01-01-2006)