Vejatz lo contengut

Aiun

Aqueste article es redigit en auvernhat.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Vilatge d'Occitània
Aiun
Ahun
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La glèisa de Sant Silvan d'Aiun.
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 46° 05′ 14″ N, 2° 02′ 45″ E
Superfícia 33,74 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
564 m
460 m
331 m
Geografia politica
País  Lemosin
Parçan Nauta Marcha
Estat Bandièra de França França
Region
75
Novela Aquitània
Departament
23
Cruesa Armas deu Departament de Cruesa
Arrondiment
232
Garait
Canton
2301
Aiun (chapluec, puei burèu centralizator)
Intercom
242300101
CC Cruesa Sud-Oèst
Cònsol Patrick Pacaud
(2014-2020)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
1 421 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

1 623 ab.
Densitat 44,37 ab./km²
Autras informacions
Gentilici aiunaud
Còde INSEE 23001

Aiun[1] (Ahun en francés) es una comuna d'Occitània, en Lemosin, situada dins la Nauta Marcha; es administrada per lo departament de Cruesa e la region de Novela Aquitània, ancianament de Lemosin.

Segon Xavier Lansade, lo parlar de la comuna es l'auvernhat[1].

Comunas vesinas

[modificar | Modificar lo còdi]
Distanças e posicion relativa
Distanças e posicion relativa
Aiun Aiun
Comuna amb 813 abitants (2000)La Vavetz
(3,7 km)
Comuna amb 113 abitants (2000)Chambareu
(4,4 km)
Comuna amb 149 abitants (2000)Sos Parçac
(6,1 km)
Comuna amb 241 abitants (2000)Franceschas
(7,6 km)
Comuna amb 562 abitants (2000)Cressac
(7,6 km)
Comuna amb 138 abitants (2000)Masèirac
(7,9 km)

Las atestacions ancianas son, per lhuec:

  • Aiun - Ecclesia… a vico Agiduno non longe sita en 997; Hospitale Agedunense cun suiz pertinenciis en 1164-1165; Petrus sacerdos d’Aii… Emeno de Agenduno au seglhe XII; Testes… Gaufridus proepositus d’Ahun en 1200; Factum… apud Aun in cellario Geraldi Philippi en 1201; G. Mosnet capellanus d’Au en 1201; Frater G. Moineth. sacerdos Eudunii prior en 1203; Factum est hoc apud Egudunium en 1204; G. Monet priore d’Aii en 1217; Attendes fidelitatem a burgensibus et hominibus nostris franche ville nostre de castro Agedunensi no… en 1268; Valo quod uxor mea racione dotis habet castrum Ageduni cum pertinenciis en 1270; Stephanus Bataille prior de Castro Agedun i, Rainaudus prepositus De Ageduno en 1285; Guillelmus de Corullis, domicellus custos sigilli nobilis comitis Marchie quo utitur in castellania… en 1296; De Ageduno en 1305-1312; Johannes Andree Clericus, custos sigilli domini castri et castellanie de Ageduno in manu domini regi… en 1311; Johannes Andree. in castellanie de Ageduno constitutus en 1312; Predicta mensura de Bornia Valet magis quod mensura de Ageduno en 1314; Jehan Andrio Clerc et garde du seel petit dud. Monsgr. establi es chastelanies d’Ahun et de Garait… en 1319; Les hommes dou bourc de Aün nous ont signifié en 1319; Le seel du roy nostre seigneur duquel en use ou chastellenie de Hun, d’Anbucon et de Pheletinh… en 1324; In castellania Ageduni Constituti en 1329; Parrochia Agedunensis en 1340; La Franchese de ladite ville d’Ahun.… fait en l’assise d’Ahun en 1349; Perrot Nermant, escuyer, chastellain de Hun en 1350; Pro ecclesia de Ageduno indecimabili collata Stephano Normanni solvit… X florens en 1352; In castellaniis de Ajeduno et de Albuconi… en 1355; Prior castri Ageduni au seglhe XIV; Donné à Hun souz noz seaulz en 1379; Jehan de Chambareau… chastellain d’Ahun en 1399; Jehan Nepveu du bourc de Haü en la Marche sergent… en 1402; Coram senescallo de Marchia… in sexe sua de Ahuno en 1404; Parrochia castri Ageduni en 1405; Assises de la Sen(eschau)cie de la Marche tenues à Hun… en 1427; Licet dominus de Borna ipsum locum de Borna… ad causam dicti loci Egeduni teneret en 1435; Bartholomy Bonny licentié en loys, chastellain d’Ahun en 1440; Baylivia Ageduni en 1447; In sua sede de Hahano… in sua sede Ageduni en 1453; In Manibus capitanei Ageduni et de Chenesailles en 1474; Joh. de Bors castellanum dicti loci de Ageduno en 1474; Pierre Odier prévost en la chastellenie d’Ahu pour le comte de la Marche en 1487; Jehan Richon, licencié en lois, chastellain des chastellenies de Chénérailles et Ahun en 1492; Me Gilles Cusinet le jeune, Jehan Moreau aisné, Jehan Perrin et Jehan Lamy consuls d’Ahun en 1545; Paroisse d’Haum en 1623; Gilbert Taquenet, écuyer, prêtre reconnu pour prieur de St Silvain d’Ahun en 1658; Ahun en 1844; Ahun et Ahun-les-Mines en 1902[2].
    1. Segon Dauzat e Rostaing, Aiun deriva d'un nom d'òme gallés Agedo- e dau gallés dunum, "fortalesa". Se l'etimologia èra justa, l'atestacion dau segle IV, Acitodunum [3], de la Taula de Peutinger, seriá donc una faussa regression. En realitat, Delamarre, qu'escriu 50 ans après Dauzat, pensa que lo mot rare acito- deviá existir en gallés au sens de « plana, champ » e qu'es un nom diferent de agedo-, « chara » [4]; l'explicacion per agedo- seriá donc faussa.
    Chau se demandar perqué Dauzat, que dispausava d'una fòrma escrita, Acitodunum, aguet besonh d'un *Agedodun(um) qu'èra pas atestat en degun luòc. Aquò's que Acitodunum correspondiá per eu a ren de coneissut dins las Gàllias. Chaliá cercar quauqua res mai, que l'atestacion Vico Agiduno, de 997 [5], permetiá de devinar.
    Acitodun(um) pòt pas derivar de *Agedodun(um), segon las règlas d'evolucion fonetica dau latin vulgar e de las lengas romanicas en region de substrat celtic. Seriá pusleu lo contrari, *Agedodun(um), poiriá quasi derivar de Acitodun(um). Acitodun(um) seriá per Dauzat una reconstruccion culta a partir de la fòrma, sentida coma vulgara, d'*Agedodun(um). Dins un contèxte de sonorizacion de las oclusivas sordas dau latin classic e dau remplaçament de las distincions vocalicas de quantitat per de las distincions de timbre o de dubridura, -g de Agedo- èra comprés coma la sonorizacion d'un -c- imaginari, -d- coma la sonorizacion d'un -t- supausat, e la vocala -e- coma l'evolucion d'un -i- breu. Lo supausat Acitodunum testimoniariá donc, mai o mens, de l'evolucion dau latin vulgar a l'epòca (aquò impòrta gaire que -ci- auriá pas poscut donar -ge-, mas -tse-). En realitat, lo nom au sègle IV, puslèu plan conservat, o dont se gardava la memòria, deviá èsser quauqua ren coma *Agedoduno se l'ipotèsi de Dauzat èra justa, çò qu'es pas.
    Aura, perqué Dauzat a supausat que la fòrma Acitodunum èra dau segle IV, 'laidonc que los noms de la Taula de Peutinger pòdon anar dau segle I au segle III, e benleu IV ? Aquò's que la sonorizacion de las oclusivas sordas dau latin es pas anteriora, dins lo domeni dau futur gallo-romanic o dau futur occitano-romanic, au segle IV, limit extreme [6].
    2. Los Féniés interprètan pas la prumiera partida dau nom coma un nom de persona, mas coma lo mot gallés *agido, « chara », o de preferéncia coma una raiç oronimica *ag-, e datan dau segle III l'atestacion Acitodunum[5].
    3. La comparason de la fòrma occitana Aiun e de l'atestacion de 1200, Ahun [5] (grafia conservada en francés), que representa una prononciacion anciana, ente -h- marcava un iatus (*Aün), mòstra qu'aqueu iatus fuguèt evitat gràcias a un -iòd- entre las doás vocalas.

Administracion

[modificar | Modificar lo còdi]

Lista daus maires

[modificar | Modificar lo còdi]
Lista daus maires successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2008 2020 Patrick Pacaud LR agricultor
març 2001 2008 Colette Lauvergne    
març 1989 2001 Christianne Chaubier    
març 1977 1989 Pierre Lamiraud    
març 1971 1977 Camille Aumasson    
octobre 1947 1971 Marcel Arnaud    
  1947      
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Intercomunalitat

[modificar | Modificar lo còdi]
  • A la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, lo canton d' Aiun fuguèt conservat e agrandit.
modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 1497, totala: 1696

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
1 850 1 564 1 711 1 993 2 212 2 183 2 112 2 203 2 242

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
2 194 2 285 2 450 2 330 2 360 2 392 2 475 2 445 2 349

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
2 307 2 223 2 152 1 803 1 764 1 788 1 830 1 692 1 574

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
1 491
1 623
1 605
1 529
1 481
1 501
1 568
1 557
1 568
1 820
2009 2010
1 579
1 823
1 590
1 838
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


Luecs e monuments

[modificar | Modificar lo còdi]
  • Chasteu de Chantamilha (s. 15)
  • Chasteu de la Chesòta (s. 15)
  • Chasteu de Massanon (s. 15)
  • Egleisa romanica (s. 12)
  • Font (s. 18)
  • Viaducte de Busseu (s. 19)

Personalitats liadas emb la comuna

[modificar | Modificar lo còdi]

Liams connexes

[modificar | Modificar lo còdi]

Liams externes

[modificar | Modificar lo còdi]

Nòtas e referéncias

[modificar | Modificar lo còdi]
  1. 1,0 et 1,1 Xavier Lansade. «Ahun». lemosin.net.
  2. https://dicotopo.cths.fr/places/P75232923
  3. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 4
  4. Xavier Delamarre, Dictionnaire de la Langue gauloise, ed. Errance, 2na edicion, 2003, p. 31
  5. 5,0 5,1 et 5,2 Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, Toponymie des Pays Occitans, edicions Sud-Ouest, 2007, p. 101
  6. https://books.google.fr/books?id=mP4JUXoFLBoC&pg=PA170&lpg=PA170&dq=sonorisation+sourdes+intervocaliques+latin+vulgaire&source=bl&ots=gM4JGCj_aE&sig=64pQEkw7O7MyD4GT2AVf4_Ps8e4&hl=fr&sa=X&ved=0ahUKEwjd9sfAy7jOAhXIbhQKHT-TDmUQ6AEIIjAB#v=onepage&q=sonorisation%20sourdes%20intervocaliques%20latin%20vulgaire&f=false