Pèire Telhard de Chardin
| Pèire Telhard de Chardin | |
 | |
| Naissença | 1 de mai de 1881 Orsinas, Clarmont-Ferrand, Occitània |
|---|---|
| Mòrt | 10 d'abril de 1955 Nòva York, Estats Units d'America |
Pèire Telhard de Chardin (en francés Pierre Teilhard de Chardin) (1881-1955) foguèt un prèire jesuita, un cercaire, un teologian, un filosòf e un paleontològ occitan (e francés).
Scientific de fama e dimension internacionalas, Pèire Telhard de Chardin èra un geològ especialista del Pleïstocèn e un paleontològ especialista dels vertebrats del Cenozoïc.
Vida
[modificar | Modificar lo còdi]Joventut
[modificar | Modificar lo còdi]Pèire Telhard de Chardin nasquèt lo 1er de mai de 1881 en Auvèrnha, a Orsinas. La seuna familha trabalhava dins la magistratura e èra de noblesa recenta (ennobliment jol règne de Loís XVIII). La familha èra sortida de Murat dins Cantal.
De 1892 a 1897 seguís los seus estudis al collègi jesuita Notre-Dame de Mongré (uèi licèu Notre-Dame de Mongré) a Villefranche-sur-Saône. En 1899, dintra al noviciat jesuita d'Ais mas las doas annadas seguentas perseguís sa formacion al juvenat de Laval. Entre 1902 e 1905, demòra a Jersei (Reialme Unit) per i estudiar la filosofia.
En 1905, causís d'entamenar sa carrièra professionala coma professor de fisica al collègi jesuita de la Santa Familha del Caire (Egipte). I demòra tro 1908.
Entre 1908 e 1912, estúdia al teologat d'Ore Place, a Hastings, Sussex de l'Èst.
Es ailà, lo 28 d'agost de 1911, qu'es ordenat prèire.
Debuta de la carrièra scientifica
[modificar | Modificar lo còdi]En 1912, daissa Anglatèrra e rescontra Marcellin Boule, paleontològ e director del laboratòri de paleontologia del Museum Nacional d'Istòria Naturala de París (en francés: Muséum national d'histoire naturelle) qu'acabava tot escàs d'estudiar lo primièr esqueleta d'òme de Neandertal descobèrt en França (1908).
Marcellin Boulle serà tanben lo seu director de tèsi de doctorat.
Parentèsi de la guèrra e obtencion del doctorat
[modificar | Modificar lo còdi]Entre 1915 e 1918, Pèire Telhard de Chardin serviguèt coma braiardièr dins l'armada francesa. Reçaupèt la Légion d'honneur e la Médaille militaire per sa valéncia. Dos de sos fraires moriguèron pendent la Primièra Guèrra Mondiala. Tot ben que foguèsse estat mandat al front, escriguèt en 1916 son primièr libre La Vie Cosmique (La Vida Cosmica). En 1919, escriguèt lo seu segond ensag Puissance spirituelle de la Matière (Poténcia espiritala de la Matèria). De 1922 a 1926, estudièt a la Sorbona la zoologia, la geologia e la botanica. Obtenguèt son doctorat sus los mamifèrs de l'Eocèn inferior francés e lors jaces en 1926.
Primièras recèrcas en China (1923-1924)
[modificar | Modificar lo còdi]En 1923, faguèt lo seu primièr viatge per lo Museum d'Istòria Naturala de París en China. Ailà rescontrèt lo paire Émile Licent, tanben conegut jol nom chinés de 德日進 (pinyin: Dérìjìn), naturalista e fondador del musèu Hoangho Paiho de Tianjin.
Entamenèt de recèrcas scientificas sobre de sites d'industria litica datats del paleolitic, situats a Gansu e al desèrt d'Ordos (chinés : 鄂尔多斯沙漠 ; pinyin : È'ěrduōsī Shamo). Amb aquestas recèrcas, devenguèt lo cap de la Mission Paleontologica Francesa (Mission paléontologique française) tre 1923.
Escriguèt tanben la Messa sul Mond al desèrt d'Ordos en 1923.
Retorn en França e sancions de la Glèisa (1924-1926)
[modificar | Modificar lo còdi]Quand tornèt en França, obtenguèt un emplec coma professor de geologia a l'Institut catolic de França. Foguèt demest de sas foncions per encausa de dos tèxtes critics sul Pecat Original, Note sur quelques représentations historiques possibles du péché originel (Nòta subre qualques representacions istoricas possiblas del Pecat Original, 1922) e Chute, Rédemption et Géocentrie (Casuda, Redempcion e Geocentria, 1920). L'òrdre dels jesuitas li demanda d'abandonar l'ensenhament e de tornar en China.
Lo periòde chinés (1926-1946)
[modificar | Modificar lo còdi]Pendent aqueste periòde, Telhard demorèt en China regularament. En 1926 explora la província de Gansu, la region de Zhangjiakou e la Mongolia orientala. Participèt tanben a las excavacions de l'òme de Pequin (Homo erectus pekinensis) a Zhoukoudian. Preparèt lo seu Le Milieu divin ( Lo Mitan Divin) pendent sos viatges de recèrca. La Glèisa ne refusèt l'imprimatur en 1927. Comencèt tanben las primièras paginas del Fenomèn uman.
Contunhèt sas recèrcas amb lo Burèu d'Estudis Geologic de China (en chinés: 中国地质调查局, en pinyin: Zhōngguó dìzhì diàochá jú, en anglés: China Geological Survey (CGS) ) situat a Tianjin.
Demorèt tanben en Manchoria amb Émile Licent e dins Shaanxi amb lo paleontològ C.C. Young e Davidson Black, director del Burèu d'Estudis Geologic de China.
Après l'expedicion en Manchoria, dins la zòna del Grand Khingan amb de geològs chineses, jonhèt l'Expedicion Americana d'Asia Centrala (American Expedition Center-Asia) dins lo desèrt de Gòbi organizat per lo Museum American d'Istòria Naturala (American Museum of Natural History) e menat per Roy Chapman Andrews.
A l'ocasion d'aquestas expedicions, Henri Breuil e Telhard descobriguèron que l'Òme de Pekin, lo vesin mai pròche del Pithecanthropus de Java, èra un faber (utilizacion de pèiras e mestritge del fòc). Telhard escriguèt parallèlament a sas recèrcas L'Esprit de la Terre (L'Esperit de la Tèrra).
En 1934, Telhard jonhèt tanben l'expedicion de la Crosièra Jauna (Croisière Jaune) finançada per André Citroën. Sas relacions amb Marcellin Boule foguèron rotas per encausa de l'investiment de Telhard, considerat pel sénher Boule, coma excessiu en favor del Servici Geologic Chinés (Chinese Geological Service). En 1936, demorèt qualques meses a Urumqi, dins Xinjiang per perseguir sas recèrcas.
Pendent la Segonda Guèrra Mondiala, Telhard demorèt a Pequin que i foguèt blocat per l'invasion japonesa. Pasmens, contunhèt las seunas recèrcas.
Retorn en França e consecracion (1946-1955)
[modificar | Modificar lo còdi]Teilhard tornèt en França en 1946 e reçaupèt la Legion d'Onor francesa per sas recèrcas en China.
En 1950, foguèt elegit membre de l'Académia de las Sciéncias francesa (Académie des sciences).
En 1951, foguèt nomenat director de recèrca al CNRS.
Moriguèt lo 10 d'abril de 1955, a Nòva York, a la seguida d'una ataca cardiaca.
Idèas
[modificar | Modificar lo còdi]Las idèas de Telhard foguèron desvolopadas dins sos libres e foguèron sovent criticadas, en particular pel Vatican.
Noosfèra e Ponch Omega
[modificar | Modificar lo còdi]La teoria de l'evolucion de Darwin, la geologia de Vernadsky e la teodicèa crestiana son unificadas dins la pensada de Telhard que refusa las dicotomias simplistas e que perseguís una perspectiva integrativa entre sciéncia e fe. Per aquestas rasons, Telhard es largament considerat coma un pensador olista.
Telhard es un defensor de l'ortogenèsi, çò es un partisan d'una vision de l'Evolucion coma direccionala, coma orientada cap a una tòca. Aquesta vision es tanben coneguda uèi jol nom de Evolucion convergenta. Per Telhard, la Creacion tota es orientada cap a un Ponch Omega. Telhard devolopèt sa pensada en se basant sus la sintèsi evolutiva modèrna d'inspiracion darwiniana mas servèt lo modèl lamarckian per çò qu'es del desvolopament de la cultura.
Lo Ponch Omega representa lo ròtle de convergéncia de l'Evolucion. Lo "Crist cosmic" manifesta l'aveniment d'una èra d'armonizacion de las consciéncias fondada sul principi de la "coalescéncia dels centres": cada centre, o consciéncia individuala, entra de mai en mai en collaboracion amb las consciéncias amb las qualas comunica, fins a que totas las consciéncias s'unifiquen dins un tot noosferic.
Òbras
[modificar | Modificar lo còdi]Ensages
[modificar | Modificar lo còdi]Es de notar que son òbra tota foguèt publicada d'un biais postum, gràcias a Jeanne Mortier, qu'èra estada facha la seuna eiretièra editoriala per tot çò que tocava l'edicion de l'òbra non scientifica de Pèire Telhard de Chardin.
- Le Phénomène humain , (1955), Lo Fenomèn Uman.
- L'Apparition de l'homme, (1956)
- La Vision du passé, (1957)
- Le Milieu divin, 1957, Lo Mitan Divin.
- L'Avenir de l'homme, (1959)
- L'Énergie humaine, (1962)
- L'Activation de l'énergie, (1963)
- La Place de l'homme dans la nature, (1965)
- Science et Christ, 1965
- Comment je crois, (1969)
- Les Directions de l'avenir, (1973)
- Écrits du temps de la guerre, (1975)
- Le Cœur de la matière, (1976)
Autras òbras
[modificar | Modificar lo còdi]- La messe sur le monde (1923)
- Accomplir l'homme, lettres inédites (1926-1952), Bernard Grasset, 1968.
- Lettres de voyage 1923-1939, Bernard Grasset, Paris, 1956
- Nouvelles lettres de voyage 1939-1955, Bernard Grasset, Paris, 1957
- Genèse d'une pensée. Lettres 1914-1919, Bernard Grasset, Paris, 1961
- Le rayonnement d'une amitié. Correspondance avec la famille Bégouën (1922-1955), Éditions Lessius, Bruxelles, 2011
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- Jacques Arnould, Pierre Teilhard de Chardin, Perrin, Paris, 2004, 389 p. dont 8 p. de photographies, 23 cm. ISBN: 2-262-02264-X.
- Marie-Ina Bergeron, La Chine et Teilhard. Éditions universitaires Jean-Pierre Delarge, Paris, 1976
- Humbert Biondi, Les grands thèmes de la symbolique teilhardienne : Teilhard de Chardin, Galilée de l'ère du Verseau (1982) et Progrès des sciences et universalisation des Religions, (1990).
- Patrice Boudignon, Pierre Teilhard de Chardin. Sa vie, son œuvre, sa réflexion, Éditions du Cerf, Paris, 2008, 432 p.
- Bernard Charbonneau, Teilhard de Chardin, prophète d'un âge totalitaire, éd. Denoël, 1963.
- Nicolas Corte, La Vie et l'âme de Pierre Teilhard de Chardin, Fayard, 1957 ; Le Livre de poche
- André Danzin et Jacques Masurel (sous la direction de), Teilhard de Chardin, visionnaire du monde nouveau. Préface d'Yves Coppens. Éditions du Rocher, 2005
- Jean-Pierre Demoulin, Je m'explique, Seuil, réédition 2005
- Edith de La Héronnière, Pierre Teilhard de Chardin, une mystique de la traversée.
- Henri de Lubac, sj, Blondel et Teilhard de Chardin. Correspondance Commentée, Bibliothèque des archives de philosophie, Paris, Beauchesne, 1965.
- Jean-Michel Maldamé, o.p., Conférence sur Teilhard de Chardin (2005)
- Gustave Martelet, sj, Texte sur Teilhard de Chardin
- Gustave Martelet, sj, Teilhard de Chardin, prophète d'un Christ toujours plus grand, Lessius, Bruxelles ; Cerf, Paris, coll. « Au singulier », 2005.
- Gustave Martelet, sj, Et si Teilhard disait vrai... Éditions Parole et Silence, Paris 2006, ISBN: 2-845-734247.
- Hallam L. Movius, Jr., Pierre Teilhard de Chardin, S.J., 1881-1955, American Anthropologist, Nouvelle Série, Vol. 58, No. 1 (Fev., 1956), p. 147-150
- René d'Ouince, Un prophète en procès : Teilhard de Chardin dans l'Église de son temps. Aubier, 1970.
- Émile Rideau, sj, La pensée du Père Teilhard de Chardin, Seuil, 1965.
- Émile Rideau, sj, Teilhard oui ou non ?, Fayard, 1967.
- Claude Tresmontant, Introduction à la pensée de Teilhard de Chardin, Seuil, 1956.
- Amir Aczel, The Jesuit and the Skull: Teilhard de Chardin, Evolution and the Search for Peking Man (Riverhead Hardcover, 2007)
- Pope Benedict XVI, The Spirit of the Liturgy (Ignatian Press 2000)
- Pope Benedict XVI, Introduction to Christianity (Ignatius Press, Revised edition, 2004)
- John Cowburn, S.J., Pierre Teilhard de Chardin, a Selective Summary of His Life (Mosaic Press 2013)
- Claude Cuenot, Science and Faith in Teilhard de Chardin (Garstone Press, 1967)
- Andre Dupleix, 15 Days of Prayer with Teilhard de Chardin (New City Press, 2008)
- Enablers, T.C., 2015. 'Hominising - Realising Human Potential'. Available: http://www.laceweb.org.au/rhp.htm
- Robert Faricy, SJ, Teilhard de Chardin's Theology of Christian in the World (Sheed and Ward 1968)
- Robert Faricy, SJ, The Spirituality of Teilhard de Chardin (Collins 1981, Harper & Row 1981)
- Robert Faricy, SJ and Lucy Rooney SND, Praying with Teilhard de Chardin(Queenship 1996)
- David Grumett, Teilhard de Chardin: Theology, Humanity and Cosmos (Peeters 2005)
- Dietrich von Hildebrand, Teilhard de Chardin: A False Prophet (Franciscan Herald Press 1970)
- Dietrich von Hildebrand, Trojan Horse in the City of God
- Dietrich von Hildebrand, Devastated Vineyard
- Thomas M. King, SJ, Teilhard's Mass; Approaches to "The Mass on the World" (Paulist Press, 2005)
- Ursula King, Spirit of Fire: The Life and Vision of Teilhard de Chardin [1](Orbis Books, 1996)
- Richard W. Kropf, Teilhard, Scripture and Revelation: A Study of Teilhard de Chardin's Reinterpretation of Pauline Themes (Associated University Press, 1980)
- David H. Lane, The Phenomenon of Teilhard: Prophet for a New Age (Mercer University Press)
- Lubac, Henri de, SJ, The Religion of Teilhard de Chardin (Image Books, 1968)
- Lubac, Henri de, SJ, The Faith of Teilhard de Chardin (Burnes and Oates, 1965)
- Lubac, Henri de, SJ, The Eternal Feminine: A Study of the Text of Teilhard de Chardin (Collins, 1971)
- Lubac, Henri de, SJ, Teilhard Explained (Paulist Press, 1968)
- Mary and Ellen Lukas, Teilhard (Doubleday, 1977)
- Jean Maalouf Teilhard de Chardin, Reconciliation in Christ (New City Press, 2002)
- George A. Maloney, SJ, The Cosmic Christ: From Paul to Teilhard (Sheed and Ward, 1968)
- Mooney, Christopher, SJ, Teilhard de Chardin and the Mystery of Christ (Image Books, 1968)
- Murray, Michael H. The Thought of Teilhard de Chardin (Seabury Press, N.Y., 1966)
- Robert J. O'Connell, SJ, Teilhard's Vision of the Past: The Making of a Method, (Fordham University Press, 1982)
- Noel Keith Roberts, From Piltdown Man to Point Omega: the evolutionary theory of Teilhard de Chardin (New York, Peter Lang, 2000)
- James F. Salmon, S.J., 'Pierre Teilhard de Chardin' in The Blackwell Companion to Science and Christianity (Wiley-Blackwell, 2012)
- Louis M. Savory, Teilhard de Chardin – The Divine Milieu Explained: A Spirituality for the 21st Century (Paulist Press, 2007)
- Robert Speaight, The Life of Teilhard de Chardin (Harper and Row, 1967)
- Helmut de Terra, Memories of Teilhard de Chardin, (Harper and Row and Wm Collins Sons & Co., 1964)
Ligams
[modificar | Modificar lo còdi]1. La messe sur le monde[2].
- Vida y obra de Teilhard de Chardin (es)
- Interpretación y valorización de l'obra de Teilhard (II) (es)
- ¿Será teilhardiana la educación del futuro? (es)
- Fondation Teilhard de Chardin (fr)
- Groupe de Caen (fr)
- A Globe, Clothing Itself with a Brain (en)
- Aux Pays-Bas (nl) (en) (de) (ru)
- Pierre Teilhard de Chardin The Phenomenon of Man (en)
- El hombre que hablaba con las piedras: Pierre Teilhard de Chardin (es)
- Pierre Teilhard de Chardin: el fenomenólogo frente a sus contemporáneos (es)
- Teilhard de Chardin y el diálogo actual entre ciencia y religión (es)