Estats federats de Micronesia
|
Estats federats de Micronesia
Federated States of Micronesia | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Devisa nacionala : Peace Unity Liberty | |||||
| Imne nacional : {{{imne}}} | |||||
| |||||
| capitala populacion (an) |
Palikir 6 444 abitants (2000) | ||||
| President | David W. Panuelo | ||||
| Superfícia | 707 km2 | ||||
| Populacion Densitat |
107 862 (2007) 154 ab./km² | ||||
| Independéncia - Jorn |
(de l'ONU e dels Estats Units) 3 de novembre de 1986 | ||||
| Moneda | dolar american | ||||
| Ora | UTC+10 | ||||
| Còde telefonic | +691 | ||||
Leis Estats Federats de Micronesia, tanben conoissuts coma Micronesia, son un Estat federau d'Oceania constituït de 607 illas situadas dins lo sud-oèst de l'Ocean Pacific. Lo gentilici es micronesian -a[1].
Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]Geografia fisica
[modificar | Modificar lo còdi]
Leis Estats Federats de Micronesia correspondòn a la màger part deis Illas Carolinas, un ensemble d'archipèlas tropicaus d'origina volcanica que s'estendon sus una longor de 3 000 km e que còmptan 607 illas. Geologicament, aqueleis illas an pas lo meteis temps. Lei pus vièlhas son fòrça usadas e constituïsson d'atòls. Lei pus recentas an encara un aspècte volcanic marcat amb un còn ben visible sovent cubèrt de seuvas. Ansin, la cima pus auta dau país, Dolohmwar, a una altitud de 791 m. Pasmens, si la superficia de la zòna maritima exclusiva micronesiana es immensa (2 992 415 km², la superficia dei regions terrèstres es fòrça febla (707 km²). De mai, mai d'una zòna terrèstra es menaçada per la montada dau nivèu de l'ocean entraïnada per lo rescaufament climatic.
Clima
[modificar | Modificar lo còdi]Lo clima de Micronesia es fòrça umid en causa de sa localizacion dins una region cauda de l'Ocean Pacific. Amb 8 400 mm anuaus de precipitacions, l'illa de Pohnpei fa partida deis endrechs pus umids de la planeta. Leis autreis illas recebon mens de pluejas amb de nivèus mejans situats entre 3 000 e 4 000 mm. Pasmens, lei secaressas son possibles, en particular quand lo fenomèn El Niño si desplaça vèrs l'oèst dau Pacific. Enfin, de ciclòns tropicaus pòdon passar dins la region. Son una menaça importanta per leis atòls pus bas.
Demografia e vilas principalas
[modificar | Modificar lo còdi]Gràcias a un taus de natalitat fòrça important, leis Estats Federats de Micronesia an conoissut una creissença demografica fòrça importanta durant lo sègle XX. D'efiech, la populacion es passada de 29 660 abitants en 1920 a 113 815 en 2019. Pasmens, una certana estabilizacion de la corba s'obsèrva dempuei leis ans 2000. D'efiech, la densitat de populacion (mai de 160 ab/km²) es desenant relativament fòrta e favoriza l'emigracion. Au sen d'aquela populacion, quatre grops etnics predominan : lei Chuukés (48,8 % de la populacion), lei Pohnpeians (24,2 %), lei Kosraés (6,2%) e lei Yapés (5,2 %).
Lei vilas pus importantas son relativament pichonas en causa de la populacion dau país. La pus importanta es Weno, dins leis Illas Truk, qu'aviá 17 915 abitants en 2007. Dins lo rèsta dau país, lei pus importantas son Palikir e Kolonia qu'an mai de 6 000 abitants. Lei comunas de Nett e de Kitti passan tanben aqueu lindau mai sa populacion es mai dispersada sus lor territòri.
Lengas
[modificar | Modificar lo còdi]L'anglés es la lenga oficiala de l'Estat. Pasmens, plusors lengas malaiopolinesianas son parladas per la populacion dins la vida vidanta. Au mens quatre, lo chuukés, lo kosraés, lo pohnpeian e lo yapés an un estatut oficiau au nivèu regionau.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Leis Estats Federats de Micronesia si situa totalament dins leis Illas Carolinas. Lor poblament si debanèt vèrs -1000 e foguèt l'òbra de populacions eissidas deis Illas de la Sonda e deis Illas Bismarck. Formèron pauc a cha pauc lei pòbles actuaus deis illas. Leis illas de Pohnpei e de Yap foguèron lo sètge d'un reiaume locau, d'inspiracion teocratica, que dominèt la region avans l'arribada deis Europèus au sègle XVI. Interessats per leis espècias, leis Espanhòus annexèron la region mai preferissèron lèu concentrar sei mejans sus d'autrei regions. Si lo papa confiermèt aquela sobeiranetat espanhòla en 1885, lo rèsta de la comunautat internacionala refusèt de va faire. En 1899, Alemanha poguèt donc prendre possession deis archipèla sensa dificultat.
En 1914, au començament de la Premiera Guèrra Mondiala, lei Japonés desbarquèron dins leis illas e ne'n prenguèron lo contraròtle. En 1922, recebèron un mandat de la Societat dei Nacions per legitimar aquela preséncia. Durant la Segonda Guèrra Mondiala, leis illas foguèron un enjòc important dei combats aeronavaus entre Japon e leis Estats Units. En 1947, Washington obtenguèt un mandat de l'ONU per ne'n gardar lo contraròtle. Leis illas gardèron aquel estatut durant tota la Guèrra Freja. Dins aquò, pendent aqueu periòde, leis Illas Marshall si retirèron de Micronesia e obtenguèron lo drech de formar una entitat distinta.
Venguèron independentas lo 22 de decembre de 1990 a la fin dau conflicte entre leis Estats Units e l'URSS. Lo país venguèt membre dei Nacions Unidas lo 17 de setembre de 1991. Garda de contactes renforçats amb leis Estats Units dins lo quadre d'un tractat de liura associacion intrat en vigor en 1986. Aqueu tractat fisa la defensa deis Estats Federats ais Estats Units, prevetz de consultacions en cas de crisi internacionala grèva e fixa lei règlas d'atribucion d'una ajuda financiera estatsunidenca.
Organizacion politica e territòriala
[modificar | Modificar lo còdi]Leis Estats Federats de Micronesia son una federacion de quatre Estats :
| Bandièra | Còde ISO 3166-2 | Estat | Capitala | Populacion | Superfícia [km²] |
Densitat [hab/km²] |
|---|---|---|---|---|---|---|
|
FM-TRK | Chooc (Chuuk, Truk) | Veno (Weno) | 48 654 | 121,5 | 400 |
|
FM-KSA | Kosrae | Tofol | 6 616 | 108 | 57 |
|
FM-PNI | Pohnpei | Kolonia | 36 196 | 371,6 | 97 |
|
FM-YAP | Yap | Colonia | 11 377 | 119,54 | 95 |
Cada Estat a sa constitucion, son parlament e son governador. Lor autonòmia es importanta amb de drechs largs dins lo domeni financier. Totei lei quatre ans, cada Estat elegís un senator. Puei, lo president e lo vice-president de la federacion son chausits entre aquelei quatre personas. Au nivèu locau, lei 75 comunas constituïsson l'entitat territoriala de basa.
Afaires estrangiers e defensa
[modificar | Modificar lo còdi]Leis Estats Federats de Micronesia an pas de fòrças armadas. Sa defensa es assegurada per leis Estats Units d'America e sa diplomacia es alinhada sus aquela de Washington. Pasmens, existís una marina deis Estats Federats de Micronesia qu'es cargada de missions de polícia dins la zòna maritima micronesiana. En 2020, dispausava de cinc patrolhaires.
Economia
[modificar | Modificar lo còdi]De veire: Economia de Micronesia.
Micronesia es un país paure amb un PIB de 310,3 milions de dolars en 2011 siá aperaquí 2 800 $/ab. Lo sector primari (agricultura, pesca...) representava 12% dau PIB mai ocupava solament 0,9% de la man d'òbra. Lo sector segondari representava la meteissa part dau PIB mai emplegava 20,6% de la populacion activa. L'industria locala èra dominada per lei conservariás de ton. Enfin, lo sector terciari compausava 78,5% dau PIB e ocupava 74% deis trabalhaires. Es largament dominat per lo torisme, en particular sus l'atòl de Chooc.
Cultura
[modificar | Modificar lo còdi]La cultura de Micronesia es aquela dei pòbles que vivon sus seis illas. Pasmens, li a d'elements de remarca sus lo territòri micronesians. Lo pus important es lo site arqueologic de Nan Madol que correspònd ai roïnas d'una ciutat aristocratica que foguèt la capitala de l'illa de Pohnpei durant l'Edat Mejana. Un site pron similar si tròba sus l'illa de Lelu. Dins leis Illas Yap, si fau tanben nòtar l'existéncia de discs de pèira, d'un diamètre de 4 a 350 cm, utilizadas coma moneda.
Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- Entitats federadas de Micronesia :
- Tractat de Liura Associacion
Liames extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]
- Govèrn dels Estats Federats de Micronesia en anglés.
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]
|
|
