Guèrra d'Indochina
|
Guèrra d'Indochina | |
|---|---|
 | |
| Informacions generalas | |
| Data | 19 de decembre de 1946 - 21 de julhèt de 1954 |
| Luòc | Indochina Francesa |
| Casus belli | Bombardament d'Haiphong |
| Eissida | Victòria independentista |
| Belligerants | |
 França
|
.svg){kind=small} Viet Minh |
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
La Guèrra d'Indochina es un conflicte dau periòde de descolonizacion que se debanèt en Indochina Francesa de 1946 a 1954. Opausèt França e sei protectorats de la region, sostenguts per leis Estats Units d'America, a un ensemble de guerilhas comunistas, que la principala èra lo Vietminh, sostengudas per China comunista e l'Union Sovietica. Foguèt entraïnada per l'afebliment de la poissança francesa après la Segonda Guèrra Mondiala e la revirada de negociacions entre lo govèrn francés e lei movements nacionalistas de Vietnam. Lo bombardament de Haiphong per una flòta francesa marquèt lo començament oficiau de la guèrra mai de tensions importantas existián ja entre lei dos camps. Après uèch ans de guèrra, lo conflicte s'acabèt per una victòria comunista e l'independéncia dei colonias foguèt negociada amb lo govèrn francés. Menèt a un partiment de l'Indochina Francesa a partir dei posicions tengudas per cada camp e quatre estats novèus foguèron creats.
La desfacha francesa en Indochina aguèt de consequéncias importantas dins lo rèsta de l'Empèri Coloniau Francés en Africa e entraïnèt lo començament de la Guèrra d'Argeria tre novembre de 1954. Ansin, entre 1960 e 1962, la màger d'aquel empèri s'afondrèt e venguèt independent. Dins lo rèsta dau monde, la victòria de Vietminh mostrèt la capacitat d'una guerilha de luchar victoriosament còntra una armada regulara europèa.
Causas[modificar | modificar la font]
Lei limits de la colonizacion francesa[modificar | modificar la font]
França s'installèt en Indochina en 1858 e capitèt d'ocupar formalament lei territòris a l'origina de l'Indochina Francesa dins lo corrent dei decennis seguents. Per leis organizar, foguèt creada en 1887 l'Union Indochinesa que gropava Cochinchina, Cambòtja, Tonquin, Annam e Laos. Pasmens, dins lei fachs, aquel ensemble mancava d'omogeneïtat. Cochinchina èra una colonia « incorporada » qu'èra plaçada sota l'autoritat dirècta de París. Aviá un governador francés e elegissiá un deputat a l'Assemblada Nacionala. Tonquin èra un protectorat somés a l'autoritat dirècta de França mai aviá gardat son emperaire. Cambòtja èra un protectorat pus autonòm coma lei regions dau nòrd dau Vietnam actuau franc dei vilas de Hanoi e de Haiphong qu'avián l'estatut de territòri francés. Enfin, Laos èra estat devesit en dètz províncias plaçadas sota l'autoritat de l'administracion francesa franc d'aquela de Luang Prabang qu'èra un reiaume protegit.
D'un biais generau, la preséncia francesa dins la region èra febla. Dins lo corrent deis ans 1930, èra de 42 000 òmes, principalament de foncionaris e de militars. Lei colons èran rars e ges de projècte de desvolopament vertadier foguèt definit per lo poder coloniau. L'objectiu de l'administracion èra de mantenir l'òrdre – element qu'aviá inicialament legitimat la conquista francesa – e de percebre d'impòsts divèrs sus lo sau, l'alcòl, l'òpi... etc. Lei concentracions pus fòrtas de Francés se trobavan dins lei regions pus pobladas de Cochinchina e d'Annam. Dins lo rèsta de la region, èra sovent quasi nulla, çò que permetèt l'existéncia d'insureccions e de movements de resisténcia anticoloniaus fins a 1934-1935 dins lei zònas montanhosas dau centre.
Lo desvolopament dau nacionalisme[modificar | modificar la font]
La colonizacion entraïnèt la difusion d'idèas politicas modèrnas en Indochina. Au començament dau sègle XX, dos intellectuaus, dichs Phan Boi Chau e Phan Chau Trinh, favorizèron l'introduccion dau nacionalisme. Tre 1908, organizèron una insureccion que foguèt durament reprimida. Pasmens, favorizèt per la seguida una demenicion de la pression coloniala e una destentuda dei relacions entre francés e autoctòns. Ansin, dins lo corrent de la Premiera Guèrra Mondiala (1914-1918), França poguèt mobilizar 100 000 Vietnamians per participar a son esfòrç de guèrra ò formar d'unitats militaras.
Après lo conflicte, l'aspiracion nacionalista venguèt principalament la preocupacion d'una novèla borgesiá vietnamiana. Dins aquò, sei revendicacions foguèron ignoradas per leis autoritats colonialas, çò qu'entraïnèt l'emergéncia de movements clandestins pus radicaus coma lo Partit Nacionau Vietnamian (VNQDD) en 1927. Aqueu partit s'inspirava dau Guomindang chinés ò dau Partit Comunista Indochinés (PCI) fondat en 1931. En 1930, organizèron una insureccion novèla que mau capitèt.
La Segonda Guèrra Mondiala[modificar | modificar la font]
La Segonda Guèrra Mondiala (1939-1945) marquèt un afebliment important de França en Indochina. D'efiech, après l'ocupacion de la màger part de França per Alemanha, Japon exigiguèt divèrsei concessions de part dau regim dau manescau Pétain. Obtenguèt ansin l'ocupacion d'una partida de Tonquin en setembre per i crear de rotas d'avitalhament dins lo quadre de sa guèrra còntra China. Un an pus tard, arbitrèt la Guèrra Francotailandesa en favor de Tailàndia.
En fàcia d'aquela situacion marrida, l'amirau Decoux dispausava de 60 000 òmes equipats d'armas ancianas. Decidèt donc d'esperar la fin de la guèrra per aprofichar la desfacha – previsibla – dei Japonés. Pasmens, deguèt faciar la pression dei partisans de la França Liura que voliá integrar la region a la lucha còntra l'Aisse, especialament après lei declaracions de Franklin Delano Roosevelt sus lo desmantelament deis empèris coloniaus.
Finalament, au començament de 1945, la situacion francesa s'agravèt amb l'ocupacion japonesa d'Indochina. Plusors garnisons foguèron chapladas e lo rèsta dei tropas foguèt obligat de se retirar dins lo sud de China. Desenant mèstres de la region, lei Japonés obtenguèron de declaracions d'independéncia de part dei sobeirans dei protectorats. Encoratjèron tanben la formacion d'un govèrn nacionalista a Hue. En parallèl, lei comunistas fondèron lo Frònt per l'independéncia de Vietnam (Vietminh) e organizèron la presa de contraròtle de zònas montanhosas en Tonquin e en Annam. Lo 19 d'aost de 1945, conquistèron Hanòi, çò qu'entraïnèt l'abdicacion de l'emperaire Bao Dai e la proclamacion de la Republica Democratica de Vietnam per Ho CHi Minh, lo cap dau Vietminh.
La revirada dei negociacions[modificar | modificar la font]
Après la desfacha de Japon, França obtenguèt la reconoissença de sa preséncia en Indochina per leis autrei « Grands »[2]. I mandèt donc un còrs expedionari qu'aguèt gaire de dificultats per tornar prendre lo contraròtle dei regions septentrionalas. En revènge, au nòrd, Ho CHi Minh poguèt presentar un programa demandant la formacion de tres país centrats sus Tonquin, Annam e Cochinchina.
De negociacions comencèron entre lei dos camps. Lo 6 de març de 1946, França e lo Vietminh signèron l'acòrdi d'Hanòi que reconoguèt lo Vietnam coma un estat liure dins l'Union Francesa en formacion. Pasmens, l'independéncia complèta foguèt pas acceptada per París e lei relacions se desgradèron rapidament. Dins lo sud, per limitar l'influéncia comunista, lei Francés assaièron de crear una Republica de Cochinchina basada sus una ideologia catolica conservatritz. Ansin, lei conferéncias seguentas entre Francés e comunistas mau capitèron en abriu-mai (Dalat) e en setembre (Fontainebleau). Finalament, en novembre, lei tensions per lo contraròtle dau pòrt de Haiphong entraïnèron lo bombadament de la vila per una esquadra francesa e lo començament de la guèrra.
Debanament[modificar | modificar la font]
Lo començament de la guèrra[modificar | modificar la font]
De 1946 a 1950, lo conflicte opausèt una armada regulara professionala a una guerilha dins un contèxte politic malaisat per lei dos camps. En França, la prioritat èra la reconstruccion dau país après la Segonda Guèrra Mondiala. Instabla, la IVa Republica decidèt de combatre per mantenir l'Indochina Francesa dins l'Empèri mai refusèt de reconóisser de definir seis accions militaras coma una « guèrra ». Mandèt donc un còrs expedionari format d'unitats de volontaris sostenguts per d'auxiliaris locaus. Lo finançament d'aquela operacion foguèt complicat e lei soudats francés foguèron donc equipats d'armas variadas d'origina francesa, alemanda ò estatsunidenca. La logistica demorèt donc una question complèxa per lei Francés durant tot lo conflicte.
Per lo Vietminh, sa posicion iniciala èra tanben problematica amb lei nacionalistas chinés au nòrd e lei Francés au sud. Dins aquò, poguèt aprofichar una ajuda de Washington, ostil au colonialisme. Aquò li permetèt donc de s'implantar amb la formacion de milícias localas permetent de protegir un grop de vilatges. Puei, leis elements pus eficaç d'aqueleis unitats èran engatjats dins lei fòrças regionalas. L'emboscada dei convòis d'avitalhament e dei posicions pus isoladas foguèron sei mòdes d'ataca principaus.
D'una guèrra coloniala a un conflicte internacionau[modificar | modificar la font]
A partir de 1949, la victòria dei comunistas chinés transformèt la natura dau conflicte. D'efiech, desenant, lo Vietminh dispausèt d'un sostèn militar important. De son caire, lei Francés denoncièron lo « perilh comunista » per obtenir una ajuda estatsunidenca que representèt aperaquí la mitat de son esfòrç de guèrra en 1953. Lo conflicte venguèt ansin un teatre de la Guèrra Freja e l'intensitat dei combats aumentèt.
Lo còrs expedionari francés agantèt pauc a pauc 250 000 òmes e lei tropas auxiliaras un volum similar. Privilegièron l'utilizacion d'armaments leugiers e d'avions car lo rèsta dau materiau modèrne èra pauc adaptat ai combats. En fàcia, lo Vietminh capitèt de formar nòu divisions regularas gropant 125 000 òmes. Èran sostengudas per au mens 200 000 milicians. Pasmens, i aguèt pauc de frònts permanents e lei dos camps adoptèron de tacticas implicant de grops reduchs destinats a secutar l'adversari. Lei vilas, tengudas per de garnisons importantas, foguèron gaire menaçadas maugrat d'incursions recurrents organizadas per lo Vietminh.
Dins aqueu quadre, la propaganda aguèt una gròssa importància. D'un biais generau, dins lo nòrd, aquela lucha psicologica s'acabèt a l'avantatge dei comunistas. En revènge, dins lo sud, lei Francés resistiguèron ben. Se fau egalament nòtar la desercion d'aperaquí 1 700 combatents francés per de rasons ideologicas.
Lo renfòrçament dau Vietminh[modificar | modificar la font]
En 1949-1950, lo renfòrçament dau Vietminh dins lo nòrd permetèt ai fòrças de la guerilha d'organizar d'atacas d'amplor còntra lei garnisons francesas situadas lòng de la frontiera chinesa. En 1950, lei Francés decidèron d'abandonar lei posicions pus menaçadas coma Cao Lang ò Lang Son. Dins aquò, lei fòrças en retirada foguèron destruchas a la batalha de la RC4 (octòbre). Per redreiçar la situacion, lo comadament francés foguèt fisat au generau de Lattre de Tassigny que recebèt lei plens poders.
Sota sa direccion, lei Francés melhorèron sei tecnicas antiguerilhas e capitèron d'arrestar tres ofensivas còntra lo dèlta. De Lattre obtenguèt tanben un sostèn pus important de Bao Dai, reconegut lo 8 de març de 1949 coma cap de l'Estat de Vietnam que fasiá partida de l'Union Francesa. Laissant lo Vietminh organizar d'atacas còntra de posicions defensivas ben organizadas, lei Francés ganhèron plusors combats defensius e assaièron d'isolar lo centre dau país qu'èra la basa principala de la guerilha. Pasmens, de Lattre deguèt abandonar son comandament a la fin de 1951 en causa d'un cancèr[3].
Son successor dirècta foguèt lo generau Raoul Salan que contunièt la politica defensiva de de Lattre. En 1952, bloquèt divèrsei temptativas d'infiltracion dins lo dèlta dau Fluvi Roge. Puei, arrestèt d'atacas còntra Tonquin (novembre-decembre de 1952) e Laos (abriu-mai de 1953). Pasmens, sei succès empediguèron pas lo desvolopament dau Vietminh que seis efectius venguèron pauc a pauc pus importants qu'aquelei dau còrs francés. Ansin, au començament de 1953, aviá lo contraròtle de 5 000 vilatges vietnamians sus 7 000. Lo successor de Salan, lo generau Henri Navarre, decidèt de privilegiar la constitucion de tropas localas per comolar son inferioritat numerica.
La batalha de Dien Bien Phu[modificar | modificar la font]
En 1954, lo Vietminh decidèt d'ocupar Luang Prabang, una vila importanta de Laos e lei Francés installèron una basa a Dien Bien Phu per blocar aqueu movement. En parallèl, de negocacions èran a començar entre lei dos camps. La basa venguèt donc un enjòc simbolic e lei camps assaièron d'i ganhar una batalha importanta per aver l'avantatge durant lei discussions. Per Navarre, la basa, dotada de dos aerodròms, èra aisada d'avitalhar e ben fortificada. Son objectiu èra d'i atraire de tropas enemigas per lei destrurre gràcias a d'atacas aerianas. En revènge, per lo generau Vo Nguyen Giap, comandant militar dau Vietminh, aquò èra l'ocasion d'enceuclar una fòrça francesa per l'anientar amb son artilhariá. D'efiech, lei Francés avián pas pensat possible l'encaminament de canons pesucs dins lei montanhas a l'entorn de Dien Bien Phu.
En despiech d'una resisténcia acarnada dei paracasudistas francés, lo Vietminh capitèt d'utilizar son artilhariá per destrurre lei terrens d'aviacion e destrurre lei posicions fortificadas cargadas de protegir la basa. La batalha durèt dau 13 de març au 7 de mai de 1954 e s'acabèt per la capitulacion de la garnison francesa que perdiguèt 2 293 tuats e 11 721 presoniers[4][5].
Consequéncias[modificar | modificar la font]
L'eissida de la batalha de Dien Bien Phu permetèt d'accelerar lei negociacions de Genèva que comencèron lo 8 de mai de 1954. Leis Estats Units, l'URSS, lo Reiaume Unit, la China Comunista, Laos, Cambòtja, lo Vietnam dau Sud e lo Vietnam dau Nòrd i participèron. França i reconoguèt l'independéncia dei quatre estats indochinés e acceptèt de quitar la region. Pasmens, per lo Vietminh, aquò èra pas una victòria totala car Laos, Cambòtja e lo Vietnam dau Sud demorèron en fòra de l'esfèra comunista. Lo conflicte contunièt donc dins aquelei país, çò que menèt a la Guèrra de Vietnam a partir deis ans 1960.
Per França, l'abandon de la region èra vist coma un biais de concentrar sei fòrças sus sei colonias d'Africa. Pasmens, sa desfacha foguèt considerada coma una pròva de son declin e lei trèbols se multipliquèron. En particular, au mes de novembre de 1954, comencèt la Guèrra d'Argeria que s'acabèt en 1962 per la disparicion dau Segond Empèri Coloniau Francés.
Annèxs[modificar | modificar la font]
Liames intèrnes[modificar | modificar la font]
Bibliografia[modificar | modificar la font]
Nòtas e referéncias[modificar | modificar la font]
- ↑ Estat sota protectorat francés.
- ↑ Pasmens, lei nacionalistas chinés assaièron d'ocupar lo nòrd d'Indochina fins a març de 1946.
- ↑ Jean de Lattre de Tassigny moriguèt lo 11 de genier de 1952.
- ↑ Afeblits per lo sètge e detenguts dins de condicions espaventablas, 7 801 moriguèron ò dispareguèron en captivitat.
- ↑ De son caire, lo Vietminh perdiguèt entre 4 000 e 8 000 tuats.