Union de las Republicas Socialistas Sovieticas
| |||||
| Devisa nacionala (en rus) : Пролетарии всех стран, соединяйтесь! (Traduccion : Proletaris de totes los païses, unissètz-vos !) | |||||
| |||||
| Capitala | Moscòu | ||||
| Lenga oficiala | Cap, lo rus aviá un estatut de la « lenga de comunicacion entre los pòbles » | ||||
| Regim politic | Federacion de republicas sovieticas | ||||
| Govèrn | Conselh dels Ministres de l'URSS (lo Partit Comunista de l'Union Sovietica assegurant la realitat del poder) | ||||
| President de l'Union Sovietica (lo primièr e lo darrièr) | Mikhaïl Gorbachov | ||||
| Superfícia - Total - % aiga |
1èr abans sa casuda 22 402 200 km² Aprox. 0,5 | ||||
| Populacion - Total - densitat |
3en abans sa casuda 293 047 571 (julhet de 1991) 13,08 ab./km² (julhet de 1991) | ||||
| Creacion - Declarat - Reconegut |
30 de decembre de 1922 11 de febrièr de 1924 | ||||
| Dissolucion | 26 de decembre de 1991 | ||||
| Moneda | Robla sovietica | ||||
| Fuses oraris | UTC +2 a +13 | ||||
| Imne nacional |
L'Internacionala (1922−1944) Imne de l'Union Sovietica (1944-1991) | ||||
| Domeni internet | .ru (encara en usatge) | ||||
.svg)
L’Union de las Republicas Socialistas Sovieticas , abreujat en URSS, o en Union sovietica (en rus : Союз Советских Социалистических Республик, abreujat en : СССР ; transcripcion : Soiuz Sovietskikh Sotsialistitcheskikh Riespoblik, SSSR ; literalament « Union de las republicas socialistas dels Conselhs »), foguèt un Estat federal comunista, format de quinze Republicas socialistas sovieticas qu'existiguèt del 30 de decembre de 1922 fins al 26 de decembre de 1991.
L'Union Sovietica aguèt un sistèma politic de partit unic dominat pel Partit Comunista fins a 1990 e e mai se èra una union federala de 15 republicas sovieticas subnacionalas, l'Estat sovietic foguèt estructurat jos un Govèrn nacional e una economia extrèmament centralizats.[1]
La Revolucion de Febrièr de 1917, provoquèt la casuda de l'Empèri rus, un Govèrn Provisòri li succediguèt, que demorèt fins a la Revolucion d'Octòbre ont los bolcheviques prenguèron lo poder. Comencèt la Guèrra Civila Russa que foguèt ganhada pel nòu regim sovietic. En decembre de 1922 foguèt creada l'Union Sovietica amb la fusion de la Republica Socialista Federala Sovietica de Russia, la Republica Federala Socialista Sovietica de Transcaucasia, la Republica Socialista Sovietica d'Ucraïna e la Republica Socialista Sovietica de Bielorussia.
Après lo decès del primièr cap sovietic, Vladímir Lenin, en 1924, Iósif Stalin acabèt en ganhant la lucha pel poder e dirigiguèt lo país a travèrs d'una industrializacion a granda escala, amb una economia centralizada e una extrèma repression politica.[2][2][3] En junh de 1941, pendent la Segonda Guèrra Mondiala, Alemanha ocupèt l'Union Sovietica, un país qu'aviá signat amb el un pacte de non agression. Al cap de quatre ans d'una guèrra brutala, l'Union Sovietica sortiguèt victoriosa coma una de las doas superpotencias del mond, amb los Estats Units.
L'Union Sovietica e sos aliats d'Euròpa orientala, apelat Blòc de l'Èst, foguèron implicats dins la Guèrra Freda, que foguèt una esperlongada lucha ideologica e politica mondiala contra los Estats Units e los sieus aliats del Blòc occidental; fin finala l'URSS cediguèt davant los problèmas economics e los trebols politics intèrnes e extèrnes.[4][5] Pendent aqueste periòde, l'Union Sovietica arribèt a èsser lo modèl de referéncia per de futurs Estats socialistas. De 1945 fins a 1991, l'Union Sovietica e los Estats Units dominèron l'agenda globala de la politica economica, d'afars exteriors, d'operacions militaras, escambis culturals, de progrèsses scientifics e del començament de l'exploracion espaciala, e d'espòrts (incluses los Jòcs Olimpics). A la fin del decenni de 1980, lo darrièr cap sovietic Mijaíl Gorbachov reformèt l'Estat amb las politicas de la perestroika e glásnost, mas l'Union Sovietica s'abausonèt e foguèt dissolguda formalament en decembre de 1991 après lo còp d'Estat mancat d'agost.[6] Après aquò, la Federacion de Russia assumiguèt los sieus dreches e d'obligacions.[7]
Los limits geografics de l'Union Sovietica cambièron amb lo temps, mas après las darrièras anexions territorialas principalas e l'ocupacion dels païses Baltics (Lituània, Letònia, e Estònia), de l'èst de Polònia, Bessaràbia, e qualques autres territòris pendent la Segonda Guèrra Mondiala, dempuèi 1945 fins a la dissolucion, los limits correspondèron aperaquí a los de l'anciana Russia Imperiala, amb las exclusions notablas de Polònia, de la màger part de Finlàndia, e d'Alaska.
Geografia[modificar | Modificar lo còdi]
Geografia[modificar | Modificar lo còdi]
Clima[modificar | Modificar lo còdi]
Demografia[modificar | Modificar lo còdi]
Lengas[modificar | Modificar lo còdi]
Religion[modificar | Modificar lo còdi]
Istòria[modificar | Modificar lo còdi]
La fin de l'Empèri Rus[modificar | Modificar lo còdi]
La crisi de la Russia Imperiala[modificar | Modificar lo còdi]
La Guèrra de Crimèa (1853-1856) aviá mostrat l'important retard de l'Empèri Rus dins mai d'un domeni[8]. Lo tsar Alexandre II (1856-1881) engatjèt alora una politica de reformas per modernizar son país. En particular, aboliguèt lo servatge en 1861, çò que permetèt a 23 milions d'abitants d'obtenir sa libertat personala, e transformèt l'administracion, l'armada, la justícia e l'ensenhament. Pasmens, aquelei reformas foguèron parcialas. Per exemple, lei sèrvs liberats obtenguèron pas de tèrras sufisentas per contentar sei besonhs alimentaris e demorèron dependents dei proprietaris terrencs e dei païsans rics (lei kulaks). De mai, totei lei projèctes de reformas s'arrestèron après una temptativa d'atemptat nihilista còntra lo sobeiran en 1866. Lei mitans conservators aprofichèron la situacion per contestar una partida dei reformas e la polícia politica, l’Ochrana, reprimiguèt lei movements reformators[9][10]. Puei, Alexandre III (1881-1894) e Nicolau II (1894-1917) s'opausèron a tota evolucion. Autocrata de drech divin, estimavan pas aver lo drech ò lo poder de modificar leis institucions[11].
Pasmens, Russia capitèt de se desvolopar economicament a partir de 1880. L'Estat foguèt lo mèstre d'òbra de l'industrializacion en plaça d'una borgesiá tròp limitada. En causa de la talha dau país, privilegièt l'industria pesuca e lo camin de fèrre. Lei resultats foguèron espectaclós car l'industria pesuca russa agantèt lo nivèu de produccion de son omològa francesa a la fin dau sègle. En revènge, lei bens de consumacion foguèron abandonats ais artesans e ais investisseires locaus. De mai, en despiech d'aquela creissença, l'industria èra pauc competitiva e èra dependenta de seis importacions de maquinas estrangieras[12]. Ansin, au començament de la Premiera Guèrra Mondiala, lo teissut industriau èra pauc dinamic e concentrats dins un nombre reduch de vilas (Moscòu, Sant Petersborg, Varsòvia, etc.) ont èra aparegut un proletariat constituït d'aperaquí tres milions d'obriers en 1914.
L'immobilisme politic permetèt la renaissença de l'oposicion politica. La fin dau sègle XIX e lo començament dau sègle XX foguèron marcats per una multiplicacion dei grèvas e deis atemptats. Tres movements principaus emergiguèron pauc a cha pauc. Lei liberaus èran lo grop pus nombrós. Ben implantats dins la noblessa locala e au sen dei professions liberalas, èra inspirat per la Revolucion Francesa e voliá establir una monarquia constitucionala. Lo Partit Socialista Revolucionari (SR) foguèt creat per la fusion de plusors gropusculs partisans d'un socialisme agrarian basat sus lo mir, la comunautat rurala tradicionala. Menèron d'operacions de secutament còntra lei foncionaris dei zònas ruralas e organizèron d'atemptats còntra leis autoritats[13]. Pasmens, aguèron de dificultats per formar un partit estructurat. Lo Partit Obrier Sociau Democrata de Russia (POSDR) regropava lei diferentei tendéncias dau marxisme rus. Sa figura majora èra Lenin (1870-1924) que dirigissiá la faccion majoritària, lei bolchevics, que voliá la creacion d'un partit estructurat de « revolucionaris professionaus » encargats d'organizar la revolucion còntra l'Estat. Pasmens, se turtèt a l'oposicion dei menchevics, una faccion minoritària qu'èra mai favorabla a una participacion au jòc politic institucionau. Una premiera scission aguèt luòc en 1903. Venguèt lentament permanenta e lei doas faccions formèron de grops distints a la Doma elegida en 1912[14].
La Revolucion de 1905 e la Premiera Guèrra Mondiala[modificar | Modificar lo còdi]
La revolucion de 1905 marquèt una rompedura majora entre lo tsar e son pòble. D'efiech, l'economia russa foguèt fòrça tocada per una crisi mondiala que durèt de 1900 a 1904. De recòltas marridas, de grèvas e lei dificultats de la Guèrra Russojaponesa agravèron la situacion[15][16]. Lo 22 de genier, lei cosacs tirèron sus una manifestacion pacifica que veniá portar una suplica au sobeiran. Lo bilanç foguèt de 130 a 1 000 tuats e la revòlta se difusèt au sen dei vilas industrialas e de la flòta de la mar Negra. Puei, l'agitacion ganhèt lei nacionalitats de l'Empèri, especialament dins lei regions balticas e en Polonha. Dins aquò, leis oposicions demorèron incapables de formar un frònt comun e lo Premier Ministre Sergei Vitte poguèt prepausar quauquei reformas que foguèron acceptadas per Nicolau II. En teoria, l'Empèri veniá una monarquia semiconstitucionala que respectava certanei drechs fondamentaus. Una assemblada legislativa dotada de poders limitats, la Doma, èra creada. Dins aquò, Nicolau II aviá pas l'intencion de respectar sei promessas e leis oposicions èran devesidas quant a una participacion au govèrn.
De 1906 a 1912, quatre Doma successivas foguèron elegidas e l'agitacion politica tornèt prendre tre 1911. Tres ans pus tard, l'union sacrada dau començament de la Premiera Guèrra Mondiala resistiguèt ansin pas ai premierei desfachas russas. Se lo país capitèt finalament de produrre de quantitats importantas d'armas per equipar sei tropas[17][18], la mobilizacion generala entraïnèt de problemas grèus de man d'òbra dins l'agricultura. I aguèt tanben de problemas importants dins lei transpòrts e, pus generalament, dins l'industria. Enfin, l'armada russa – coma totei leis autreis armadas dau periòde – èra pas preparada a un conflicte lòng e murtrier e s'adaptèt lentament a l'evolucion de l'art de la guèrra. De mai, lei pèrdas importantas entraïnèron un renovelament constant deis oficiers e de la tropa qu'empachèt l'aquisicion de sabers tactics complèxes. Lei pèrdas au sen de la noblessa, que formava la màger part dau còrs deis oficiers en 1914, privèron egalament lo regime d'una partida importanta de sa basa sociala[19][20].
Lo tsar Nicolau II reagiguèt pas e s'isolèt pauc a cha pauc durant lo conflicte. En genier de 1917, lo país èra desorganizat amb una multiplicacion dei grèvas e deis esmogudas alimentàrias dins lei vilas mau avitalhadas. Lo 22 de genier de 1917, lei partits revolucionaris de Petrograd (SR, bolchevics e menchevics) organizèron un soviet. Coma en 1905, leis autoritats demandèron a l'armada de reprimir la manifestacion, mai lei desercions empediguèron una repression eficaça. Lo 23 de febrier, la situacion degenerèt e de grèvas insureccionalas comencèron dins mai d'una usina. Lo 26, la polícia tirèt sus lei manifestants, mai lo 28, la garnison de la capitala se ralièt ais insurgents[21]. Aquò permetèt a la populacion d'intrar dins leis arsenaus e de s'armar. Lo 2 de març, Nicolau II abdiquèt e laissèt lo poder a son fraire qu'abdiquèt a son torn lo 3. La direccion de Russia passèt alora entre lei mans d'un govèrn privisòri nomat per la Doma.
La fondacion de l'Union Sovietica[modificar | Modificar lo còdi]
La falhida dau Govèrn Provisòri[modificar | Modificar lo còdi]
Après la casuda de la dinastia imperiala, lo Govèrn Provisòri eissit de la Doma e lo Comitat Executiu dau Soviet de Petrograd (remplaçat per lo Ièr Congrès Panrus dei Soviets en junh) s'opausèron per lo contraròtle dau poder. Sostengut per leis Aliats, lo premier aguèt inicialament l'avantatge. Pasmens, èra fòrça legalista e refusèt de menar lei reformas esperadas per la populacion (reforma agrària, proclamacion de la Republica, reglament de la question dei nacionalitats, etc.) per pas usurpar lei prerogativas de la futura assemblada constituenta. Mai sa decision pus impopulara foguèt sa volontat de perseguir la guèrra.
D'efiech, durant aqueu periòde, l'armada russa intrèt dins una fasa de deliquescéncia que permetèt ais Alemands e ais Austroongrés d'avançar dins mai d'una region. En parallèl, lo govèrn deviá s'aparar còntra lei menaças de còp d'Estat militar ò d'insureccion populara. Sa figura principala, Aleksandr Kerenski (1881-1970) assaièt d'enebir lo movement bolchevic e de dissòudre sei milícias, mai deguèt egalament contenir leis elements nacionalistas e conservators gropats a l'entorn dau generau Kornilov. Entre lo 8 e lo 10 de setembre, Kornilov assaièt de prendre lo poder per fòrça e Kerenski foguèt obligat de demandar l'ajuda dei bolchevics per rebutar son ataca[22]. Aquò permetèt ai fòrças bolchevicas de venir la poissança dominanta de Petrograd.
Dins aquò, Lenin, lo cap dau partit bolchevic, èra d'aqueu temps refugiat en Finlàndia per defugir una arrestacion. Aquel alunchament l'empachèt de convéncer la direccion dau movement de la feblessa dau Govèrn Provisòri. D'efiech, la reünion dau IInd Congrès Panrus dei Sovietcs èra prevista lo 25 d'octòbre e lei bolchevics èran majoritaris dins l'assemblada. Aquò èra donc una ocasion de legitimar rapidament un còp de fòrça. L'insureccion foguèt aisada car lei gardas roges (aperaquí 25 000 òmes) èran ben pus nombrós que lei rèstas de l'armada russa encara fidèus a Kerenski. Lo 25 d'octòbre de 1917 (6 de novembre dins lo calendier gregorian), prenguèron lo contraròtle de la capitala sensa rescontrar d'oposicion vertadiera e leis elegits antibolchevics quitèron lo Congrès dei Soviets tre lo 26, çò que facilitèt l'aprobacion dau còp d'Estat[23][24].
La presa dau poder per lei bolchevics[modificar | Modificar lo còdi]
La NEP e la reconstruccion dau país[modificar | Modificar lo còdi]
Lo « socialisme dins un país solet »[modificar | Modificar lo còdi]
La « Granda Guèrra Patriotica »[modificar | Modificar lo còdi]
.png)
La gestion impossibla de l'eiretatge d'Estalin[modificar | Modificar lo còdi]
L'estanhacion dau periòde Brezhnev[modificar | Modificar lo còdi]
L'afondrament de l'Union Sovietica[modificar | Modificar lo còdi]
Institucions e organizacion politica[modificar | Modificar lo còdi]
Generalitats[modificar | Modificar lo còdi]
Lo Partit Comunista de l'Union Sovietica[modificar | Modificar lo còdi]
Leis institucions federalas[modificar | Modificar lo còdi]
Leis institucions estatalas[modificar | Modificar lo còdi]
La polícia politica[modificar | Modificar lo còdi]
Lei fòrças militaras[modificar | Modificar lo còdi]
Economia[modificar | Modificar lo còdi]
La planificacion e l'organizacion generala[modificar | Modificar lo còdi]
L'agricultura[modificar | Modificar lo còdi]
L'industria miniera e petroliera[modificar | Modificar lo còdi]
L'industria[modificar | Modificar lo còdi]
La recèrca e lo desvolopament tecnologia[modificar | Modificar lo còdi]
Cultura[modificar | Modificar lo còdi]
Lo periòde revolucionari[modificar | Modificar lo còdi]
Lo periòde estalinian[modificar | Modificar lo còdi]
La periòde post-estalinian[modificar | Modificar lo còdi]
Annèxas[modificar | Modificar lo còdi]
Liames intèrnes[modificar | Modificar lo còdi]
Bibliografia[modificar | Modificar lo còdi]
Nòtas e referéncias[modificar | Modificar lo còdi]
- ↑ Bridget O'Laughlin (1975) Marxist Approaches in Anthropology Annual Review of Anthropology Vol. 4: pp. 341–70 (October 1975) (doi:10.1146/annurev.an.04.100175.002013).
- ↑ 2,0 et 2,1 Robert Service.
- ↑ Crile, George (2003).
- ↑ Mr. David Holloway (1996).
- ↑ Turner, 1987, p. 23
- ↑ Byrd, Peter (2003).
- ↑ «Rusia es ahora la parte de todo tratado en los que la antigua Unión Soviética fue una de las partes, y tiene los mismos derechos y obligaciones que la antigua Unión Soviética, excepto en la medida que los ajustes se requieran necesariamente, por ejemplo, para tener en cuenta el cambio en la extensión territorial.
- ↑ (fr) Alain Gouttman, La Guerre de Crimée : 1853-1856, París, S.P.M, coll. « Kronos », 1995, p. 492.
- ↑ (fr) Michel Heller, « La révolution d'en Haut (Alexandre II) », dins Histoire de la Russie et de son empire, París, Perrin, 2015.
- ↑ (fr) Edvard Radzinsky (trad. Anne Coldefy-Faucard), Alexandre II, la Russie entre espoir et terrorisme, París, Le Cherche midi, 2009.
- ↑ (fr) Michel Heller, « La réaction », dins Histoire de la Russie et de son empire, París, Perrin, 2015.
- ↑ (fr) Paul Kennedy (trad. M.-A. Cochez e J.-L. Lebrave), Naissance et déclin des grandes puissances, París, Payot, 1988, pp. 380-381.
- ↑ (en) Alexander Trapeznik, V. M. Chernov : theorist, leader, politician, Cambridge Scholars Press, 2007, p. 29.
- ↑ L'istòria de la separacion entre bolchevics e menchevics es lònga e complèxa. Lei doas faccions s'opausèron sus mai d'un subjècte a partir de 1903 e venguèron pauc a cha pauc independentas. Pasmens, mantenguèron d'organizacions comunas fins a 1917.
- ↑ (fr) François-Xavier Coquin, Des Pères du peuple au père des peuples. La Russie de 1825 à 1929, París, SEDES, 1991, p. 49.
- ↑ (fr) René Girault e Marc Ferro, De la Russie à l'URSS. L'Histoire de la Russie de 1850 à nos jours, París, Nathan Université, 1989, p. 81.
- ↑ (fr) Alexandre Sumpf, La Grande guerre oubliée : Russie, 1914-1918, París, Éditions Perrin, 2014, pp. 115-116.
- ↑ (en) Manfried Rauchensteiner (trad. de l'allemand), The First World War and the End of the Habsburg Monarchy, 1914-1918, Viena, Böhlau Verlag Wien, 2014, p. 458.
- ↑ (fr) Alexandre Sumpf, La Grande guerre oubliée : Russie, 1914-1918, París, Éditions Perrin, 2014, p. 39.
- ↑ (fr) Orlando Figes (trad. Pierre-Emmanuel Dauzat), La Révolution russe. 1891-1924 : la tragédie d'un peuple, Éditions Denoël, 2007, pp. 347-349.
- ↑ (fr) Louis Aragon e André Maurois, Les Deux Géants. Histoire des États-Unis et de l'URSS de 1917 à nos jours. Tome 3 : Histoire de l'URSS de 1917 à 1929, París, Éditions du Pont Royal, 1963, p. 33.
- ↑ (fr) Orlando Figes (trad. de l'anglais par Pierre-Emmanuel Dauzat), La révolution russe : 1891-1924 : la tragédie d'un peuple, París, Denoël, 2007, p. 559.
- ↑ (fr) Jean-Jacques Marie, Lénine, París, Balland, 2004, pp. 215-217.
- ↑ (fr) John Reed, Dix jours qui ébranlèrent le monde, Éditions sociales, 1986.