Aquesta pagina e sas sospaginas mesadièras son consacradas a l’organizacion e a la mantenença del quadre Lutz sus... de la pagina d’acuèlh.
Aquesta es emplena per l'apèl de {{Wikipèdia:AcuèlhLutzSus/{{CURRENTDAY}} de {{CURRENTMONTHNAME}}}} (çò que significa que son contengut es lo del Wikipèdia:AcuèlhLutzSus/jorn, ont jorn es lo jorn e lo mes del jorn corrent (ora UTC)). La frequéncia de renovelament dels quadres es quotidiana.
Los articles presentats dins los diferents quadres son unicament los promouguts als labèls « Articles de qualitat » e « Bon article ».
Evitatz de metre mai de 500 caractèrs/100 mots dins los quadres per fin de manténer l'equilibri de las colomnas sus la pagina d'acuèlh ont aquestes quadres son transcluses.
Calendièr per aost de 2013
Articles « Lutz sus... » ja pareguts sus l’acuèlh del mes d'aost de 2013 :
Lo sètge de Tèrme es una operacion militara que se debanèt dau 1èr d'aost au 23 de novembre de 1210 pendent la Crosada deis Albigés. Foguèt menat per Simon de Montfòrt dins l'encastre de las seunas campanhas amb la tòca de conquistar los vescomtats de Besièrs, d'Albi e de Carcassona.
Lo niçard es una varietat regionala de l'occitan que si parla en la part bassa de la Comtat de Niça, dintre de la vila de Niça e au sieu entorn. Es generalament classat per lu especialistas de la lenga d'òc coma un sosdialècte dau provençau .
La color es la sensacion causada per la lutz quand aquesta arriba e es percebuda per l'uèlh, lo cervèl e nòstra experiéncia. La percepcion de color es grandament influenciada per las colors adjacentas dins la scèna visuala. Lo tèrme de color tanben es emplegat per tal de designar la proprietat dels objèctes que generan aquelas sensacions.
La civada es una planta erbacèa annala, que fa partida de la familha de las graminèas, concrètament dels grans. S'utiliza coma noiridura per las personas e pels animals. Las varietats mai cultivadas son: avena sativa e avena byzantina. Se cultiva dins de tèrras acidas e dins de zònas plujosas e d'estiu non pro caud pel blat (coma Escòcia). Segon los luòcs se semenan a la tardor o a la prima pr'amor que resistís pas tant al fred d'ivèrn coma lo blat o l'òrdi.
The Beatles sigueren un grop de musica procedenta de Liverpool, Anglatèrra format per John Lennon, Paul McCartney, George Harrison e Ringo Starr. Son un des grops mès comerciaus e famosi ena istòria dera musica populara. Era sua inventivitat ena musica populara e l'impacte culturau ajudèren a definir es ans seishanta. The Beatles sigueren eth grop damb mès ventes en tot eth sègle XX. En eth Reiaume Unit lancèren mès de 40 diuèrs singles, albums, EP qu'arribèren ath numèro un. Eth sòn succès se repetic tanben en fòrça auti païsi: EMI assegurèc qu'entà 1985 eth grop auie venut mès d'un miliard de discs o cintes en tot eth mon.
James Cook foguèt un navigador e explorator anglés de la fin dau sègle XVIII. Nascut en Anglatèrra, s'engatjèt dins la Royal Navy avans la Guèrra de Sept Ans après una carriera corta dins la marina marchanda. Rapidàment auçat au reng d'oficier, participèt ai campanhas per la conquista de Canadà francés. Après la guèrra, venguèt lo cap de tres expedicions d'exploracion de l'Ocean Indian, d'Oceania e de l'Ocean Pacifica. Aquelei viatges permetèron la descubèrta d'uneis illas novèlas per leis Europèus e l'expansion de l'Empèri Britanic dins aquelei regions. Foguèt tuat a Hawaii pendent sa tresena mission.
L’energia nucleara es producha pels nuclèus dels atòms que subisson de transformacions; son las reaccions nuclearas. Aqueles repairaraments nuclears conduson a de configuracions pus establas, lo diferencial d’energia (correspondent al diferencial de massa) constituís alara l’energia liberada per la reaccion. Las aplicacions de l'energia nucleara utilizant aquela energia.
Constantin Ièr lo Grand, nascut Flauius Valerius Aurelius Constantinus, (27 de febrier de 272, Naissus - 22 de mai de 337, vèrs Nicomèdia) foguèt lo 34en emperaire roman de sa proclamacion per lei legions de Bretanha en 306 fins a sa mòrt.
Eth Cretacèu ei un periòde dera escala de temps geologic que va deth finau deth periòde jurassic, hè 146 milions d'ans, enquiath principi deth periòde paleocèn, hè 65,6 milions d'ans. Era fin deth cretacèu merca tanben eth limit enter es eres deth mesozoic e deth cenozoic.
L'occitanisme, au sens larg, es l'ensems de totei lei movements que fan la promocion de la lenga occitana e que defendon leis interès d'Occitània, de sa populacion e de sa cultura. L'occitanisme pòt recampar d'accions e de movements fòrça divèrs, de tipe lingüistic, culturau, sòcioeconomic o politic.
Del punt de vista del Drech internacional, la Patz es un acòrdi o un tractat que met fin a la guèrra (coma per exemple, la Patz de Vestfàlia). Se pòt parlar d'una patz sociala coma entanta e bonas relacions entre los grops, classas o grops socials al dintre d'un país. Al nivèl individual, la patz designa un estat interior, exempt de colèra, d'òdi e mas generalament de sentiments negatius. Es, doncas, desirada per se meteis e egalament pels autres, fins que venga en una salutacion (la patz siá amb tu) o una finalitat de la vida. Ligat al concèpte de patz i a aquel del pacifisme qu'es l'actitud que defend que la guèrra jamai resòlv los problèmas e que lo melhor biais per aquò son las negociacions.
Era Batalha de Lheida de 1642, tanben coneguda coma era batalha des horques , peth lòc a on passec, siguec un des episòdis dera Guèrra dels Segaires. I lutaren es castelhans, manats deth marqués de Leganés, Diego de Guzman, cosin deth Comte-Duc d'Olivares ( 15.000 òmes d'infanteriá, 5000 cavaliers e 9 canons) e es soldats catalans e francesi ( 9000 soldats d'infanteriá, 4000 cavaliers e 8 canons), manats peth mariscal e virrei de Catalonha, Philippe de la Mothe-Houdancourt.
Era victoria siguec tà La Mothe e se poguec evitar qu'era armada castelhana aucupés era vila de Lhèida. Era posicion deth Comte-Duc d'Olivares deuant Felip IV de Castelha se veiec plan compromessa pr'amor d'aguesta victòria catalana e francesa.
Bearn o Biarn qu'ei un país occitan, ua vescomtat situada au pè deus Pirenèus. Ligat successivament a Aragon puish a Gasconha, que deviengó, enter los regnes de Gaston Fèbus e d'Enric de Borbon, un país sobeiran puish cap deu Reiaume de Navarra (dab sonque la Baisha Navarra après 1512). Bearn qu'ei tanben ua anciana província istorica francesa integrada a França en 1620 ; abans aquesta data, l'occitan de Bearn (lo bearnés) qu'èra la sola lenga administrativa deu Reiaume de Navarra e que partatgè aqueste estatut dab lo francés dinc a la Revolucion.
Lo tèrme de civilizacion a una varietat granda de significacions ligadas amb la societat umana. Se'n fa emplec majoritàriament per designar las societats complèxas o avançadas: aquelas que practican l'agricultura e qu'an una division del trabalh significativa e una densitat de populacion pro granda per formar de ciutats. Alternativament, "civilizacion" se pòt tanben usar per designar la soma, l'extension o l'avanç de l'umanitat e dels assolidatges dels umans en totes los òrdres, o la cultura d'una comunautat determinada. Fin finala, en un sens pus larg, "civilizacion" pòt designar la societat umana mondiala.
L'Art romanic se desvolopèt en l'Euròpa Occidentala del sègle X al sègle XIII, aprèp la dislocacion de l'Empèri Carolingian. En mai de las influéncias evidentas romanas apareisson de novèlas tendéncias lombardas que s'exprimiguèron per de novèlas formas e estructuras inspiradas pels edificis encara subsistissent, tanben i a una assimilacion clara dels modes orientals. L'estil novèl lèu s'espandiguèt per totas las culturas europèas mediterranèas, traversant los Alps cap als païses de Ren e tanben los Pirenèus per tota la Peninsula Iberica. Al començament l'estil èra especialament foncional e austèr, utilizant subretot pèira de talha. Per la nau s'aplicava la volta de brèç, sens decoracions o duberturas. Plan sovent la pòrta de dintrada es situada del costat del miègjorn e sola dubertura, amb d'escasses fenèstras de doble arcas. E mai a l'exterior de las absidas e dels murs ressortissiá de lesenas (o faciada lombarda) e d'arcs cècs. Las naus podián èsser divididas amb de pilastres units per arcs de plen cindra.
La cecitat es una deficiéncia visuala totala; es lo fach d'èsser cèc. La cecitat es una malautiá de l'uèlh que tòca fòrça èssers umans dins lo monde. Aquela abséncia de la vista d'un o dels dos uèlhs es deguda a de causas multiplas.
Àustria es un país ancian d'Euròpa que comencèt sa formacion au sègle X. Au sègle XIII, passèt sota l'Ostau de Habsborg e foguèt integrat a l'empèri europèu d'aquela dinastia. Au sègle XVI, venguèt lo centre dei possessions dei Habsborg d'Àustria. La disparicion d'Ongria que son rèi foguèt tuat per leis Otomans en 1526 li permetèt de venir una poténcia majora dau continent. Pasmens, se turtèt ais interés deis autrei poissanças coma França que luchèron per limitar lo poder dei Habsborg. Après una tièra de conflictes ai sègles XVI e XVII, la Guèrra de Trenta Ans s'acabèt en 1648 per una desfacha austriana que empachèt lei Habsborg de prendre lo contraròtle dau Sant Empèri Roman Germanic. Au sègle XVIII, la poissança austriana foguèt menaçada per l'emergéncia de Prússia que menacèt son influéncia en Alemanha. Lei guèrras napoleonencas arrestèron aquela rivalitat fins a 1815 e permetèron a l'Empèri d'Àustria d'agantar son apogèu. Pasmens, la rivalitat ambé Prússia acomencèt tornarmai a partir de la mitat dau sègle XIX. En 1866, Prússia expulsèt Àustria deis afaires intèrns d'Alemanha. Afeblit, Viena deguèt acceptar de reconóisser lei drechs de la minoritat ongresa per formar Àustria-Ongria. De mai, deguèt tanben dirigir seis ambicions vèrs lei Balcans onte se turtèt au govèrnrus. Aquela rivalitat venguèt una fònt de tensions en Euròpa e foguèt una causa de l'entraïnament de la Premiera Guèrra Mondiala. Vencuda, Àustria-Ongria esclatèt e foguèt remplaçada per una tièra d'estats novèus. Se formèt una Republica d'Àustria que foguèt annexada en 1938 per lo Tresen Reich e participèt a la Segonda Guèrra Mondiala dins lo camp alemand. Ocupada en 1945 per lei venceires, lo país foguèt evacuat en 1955 en cambi de sa neutralitat dins leis afaires internacionaus.
Lo Colisèu, sonat a l'origina Anfiteatre Flavian (latin: Amphitheatrum Flavium), es un anfiteatreelliptic situat dins lo centre de la vila de Roma, Itàlia, lo pus grand que foguèsse construch dins l'Empèri Roman tot. Es una de las mai bèlas realizacions de l'arquitectura e engenhariá romana.
Un cuirassat èra un grand naviri de guèrra que teniá un blindatge fòrça important e una artilhariá principala equipada dei calibres de marina pus importants de son epòca. A respèct dau crosaire de batalha, aviá un desplaçament e una artilhariá similars mai èra pus protegit e mens rapid.
Galen, nascut a Pergamum en 131 aprèp lo Crist, mòrt en 201, foguèt un mètge grèc de l'Antiquitat. Lo pichon nom Claudi es absent dels tèxtes grècs e apareis sonque a la Renaissença. Considerat coma un dels paires de la farmacia, aguèt una influéncia durabla sus la medecina europèa, en particular per l'intermediari dels mètges josieus e musulmans a l'Edat Mejana.
Un tunèl es una òbra sosterranha de caractèr linear, que son objècte es la comunicacion entre dos punts, per realizar lo transpòrt de personas, materials e mai. Normalament es artificial. Un tunèl pòt servir als pedons o ciclistas, mas subretot servís per far passar la circulacion, de las automobilas, dels trens o per un canal. De còps que i a son d'aqüeductes, construits pel transpòrt de l'aiga (per la consomacion, pel porgiment idroelectric o per l'assaniment). Tanben i a de tunèls per los servicis de telecomunicacions. Existisson de tunèls pel passatge d'unas espècias animalas. Pòt tanben connectar de zònas en conflicte o aver un caractèr estrategic, servissent entre autres de refugi. Dins las grandas vilas lo transpòrt se realiza per mejan d'un malhum de tunèls ont circula lo mètro.
La pizza es una especialitat gastronomica caracteristica de la cosina tradicionala napolitana, probablament la mai coneguda e consomada dins lo mond entièr.
Saturne es la seisena planeta dau Sistèma Solar en distància au Soleu situada entre Jupitèr e Uranus. Es la segonda per òrdre d'importància après Jupitèr. Aisadament visibla a uelh nus, foguèt probablament descubèrta durant la Preïstòria car èra ja coneguda durant l'Antiquitat. Son nom vèn dau dieu roman Saturne. Es un gigant gasós que fa partida dei planetas exterioras dau Sistèma Solar.
L'utilitarisme es un camp terroic de la moralitat, basat sus la maximizacion de l'utilitat per la societat o l'umanitat. La moralitat de quina que siá accion o lei donará per son utilitat a la societat. Se pòt sovent resumir l'utilitarisme a partir del principi d'utilitat coma «lo maximum de benestar pel mai grand nombre de personas».
Gaston Fèbus (Ortès, lo 30 d'abriu de 1331 - lo 1 d'agost de 1391), que vadó Gaston III de Fois-Bearn, hilh de Gaston II de Fois-Bearn e d'Alienòr de Comenge ; qu'èra comte de Fois, vescomte (puish senhor sobeiran) de Bearn, de Marsan, de Gavardan, de Nebosan, de Lautrèc e d'Albigés, cosenhor d'Andòrra.
.svg)
,_comte_d%27Artois,_en_uniforme_de_colonel_g%C3%A9n%C3%A9ral_des_Carabiniers,_vers_1815.jpg)
.jpg)
