Guèrra d'Etiopia
|
Guèrra d'Etiopia
| |
|---|---|
 | |
| Informacions generalas | |
| Data | 3 d'octòbre de 1935 - 5 de mai de 1936 |
| Luòc | Etiopia |
| Eissida | Victòria italiana Annexion d'Etiopia per Itàlia |
| Belligerants | |
.svg){kind=small} Etiopia
|
_crowned.svg){kind=small} Itàlia
|
| Batalhas | |
| Ofensiva de di Bono – Ofensiva de Nadau – Genale Dorya – Tembén (1èra) – Amba Aradom – Tembén (2a) – Shire – Mai Ceu – Ogaden | |
La Guèrra d'Etiopia (ò Segonda Guèrra Italoetiopiana) es un conflicte armat que se debanèt dau 3 d'octòbre de 1935 au 9 de mai de 1936. Foguèt lo resultat deis ambicions imperialistas italianas en Africa Orientala. D'efiech, après una revirada en 1896, l'Itàlia de Benito Mussolini assaièt tornarmai de conquistar Etiopia per constituïr un blòt territòriau italian continü dins la region. Après sèt mes de combat, leis operacions s'acabèron per una victòria militara italiana. Pasmens, dins lei fachs, leis Italians aguèron de dificultats per sometre un país tant important e, tre lo començament de la Segonda Guèrra Mondiala, deguèron faciar d'atacas de part de la resisténcia etiopiana e deis Aliats.
Causas
[modificar | Modificar lo còdi]L'imperialisme italian en Africa Orientala
[modificar | Modificar lo còdi]Poissança europèa arribada tardivament en Euròpa, Itàlia aviá dirigit seis ambicions imperialistas vèrs Tunisia e vèrs lei territòris non colonizats per leis Europèus. Pasmens, coma Tunisia èra ocupada per França, Roma èra estada obligada de se concentrar vèrs leis autrei regions. L'Africa Orientala e Cirenaïca foguèron ansin lei dos aisses principaus dau colonialisme italian. Pasmens, se la conquista d'Eritrèa e de la Somalia Occidentala foguèt – relativament – aisada, aquelei territòris representavan pas un empèri important. En 1895, leis Italians assaièron donc de conquistar Etiopia, lo darrier Estat autoctòn encara independent en Africa. Dins aquò, foguèron durament batuts a Adua en 1896[1]. Ansin, après la presa de Cirenaïca en 1912, Itàlia deguèt se contentar de regions pauc pobladas e quasi deserticas.
Ansin, a partir deis ans 1920, Benito Mussolini, que voliá escafar l'umiliacion de la desfacha d'Adua e fondar un empèri italian en Africa, adoptèt tornarmai una politica pus ofensiva dins la region[2]. Pasmens, inicialament, assaièt d'utilizar la diplomacia per estendre son influéncia en Etiopia. L'idèa èra de crear una zòna d'influéncia dins lo país per ne'n justificar la presa de contraròtle progressiva. Entre 1924 e 1928, plusors acòrdis de cooperacion foguèron donc signats per permetre la construccion d'infrastructuras. Dins aquò, foguèron pas aplicats per lei dos partits e Mussolini utilizèt donc de metòdes pus dirèctes coma lo sostèn ai movements rebèls dei regions perifericas. En parallèl, signèt un acòrdi amb lo Reiaume Unit per definir leis interès economics respectius dei dos país en Etiopia. Aquò foguèt considerat coma una acceptacion de la conquista italiana d'Etiopia per Londres.
A partir de 1931-1932, Itàlia comencèt de preparar dirèctament la guèrra. Per aquò, mandèt mai de fòrças dins la region (oficialament, per prevenir d'incursions de movements rebèls). L'emperaire etiopian Haile Selassie ordonèt egalament de desplegar de tropas. De tensions vivas apareguèron ansin dins lei regions onte la frontiera èra mau definida, especialament en Ogaden[3]. Per amaisar la situacion, leis Etiopians organizèron una mission angloetiopiana per materializar lo traçat mai leis Italians refusèron de precisar sei revendicacions. Puei, lo 5 de decembre de 1934, una fòrça italiana ataquèt una unitat etiopiana (incident de Welwel). Etiopia decidèt alora de sasir la Societat dei Nacions mai l'organizacion internacionala li respondèt pas[4][5].
L'abandon d'Etiopia per França e lo Reiaume Unit
[modificar | Modificar lo còdi]Après l'incident de Welwel, lo baron Takele Hawariat demandèt a Haile Selassie l'autorizacion de preparar la resisténcia a una ataca italiana. De son caire, Mussolini èran encara inquiets de la reaccion francobritanica. D'efiech, se lei dos país èran pas opausats au desvolopament de l'influénca italiana en Roma, la guèrra planificada per Roma èra un projècte ben diferent. Mai, a la conferéncia de Stresa lo 14 d'abriu de 1935, París e Londres parlèron pas dau subjècte etiopian.
La rason d'aquela abstencion èra la montada en poissança de l'Alemanha d'Hitler. A aquela epòca, Itàlia èra encara ostil au regim nazi e lei Francés e lei Britanics avián més en plaça un frònt França-Reiaume Unit-Itàlia destinat a s'opausar a la volontat alemanda de revisar lo Tractat de Versalhas. Òr, Itàlia èra susceptibla de jónher lo camp revisionista car lo país podiá revendicar divèrsei territòris en Adriatica. Ansin, per mantenir Itàlia dins aqueu sistèma diplomatic, París e Londres acceptèron de sacrificar Etiopia[6]
Debanament
[modificar | Modificar lo còdi]Fòrças en preséncia
[modificar | Modificar lo còdi]
A partir de 1934, Etiopia assaièt de preparar sa defensa mai tre mai de 1935, lei liuraments d'armas foguèron geinadas per un embarg decidit per Itàlia[7]. Lo detalh dei fòrças etiopianas es malaisat d'establir[8]. Lo nombre de combatents es estimat entre 200 000 e 500 000 òmes mai, en defòra de la Gàrdia Imperiala, pauc d'òmes avián una formacion e un entraïnament adaptats a la guèrra modèrna. Leis armas modèrnas èran tanben pauc nombrosas (50 000 a 60 000 fusius modèrnes), l'artilhariá e la logistica èran fòrça limitadas e lei sistèmas de comunicacion èran rudimentaris[9][10].
En fàcia, leis Italians dispausavan de 500 000 òmes relativament ben equipats (795 blindats, 500 pèças d'artilhariá, 300 a 500 avions)[11]. De mai, dispausavan d'una bòna logistica e de resèrvas importantas de municions[12]. De mai, l'armada italiana aviá previst d'utilizar d'armas quimicas fòrça eficaças còntra de tropas non protegidas (arsina, iperita).
La resisténcia etiopiana
[modificar | Modificar lo còdi]La guèrra comencèt lo 3 d'octòbre de 1935. L'ataca italiana foguèt menada per 10 divisions, 10 gropaments de blindats e 11 escadrilhas d'aviacion posicionats en Eritrèa e en Somalia. Dins un premier temps, lei fòrças italianas avancèron lentament en causa de la resisténcia acarnada deis Etiopians, dau relèu favorable a la defensa e de la prudéncia dau generau Emilio De Bono. Pasmens, prenguèron Adua, Aksom e Maqalie avans d'èsser blocats per de revòutas còntra lei requisicions e per lei premierei còntra-ofensivas d'amplor de l'armada etiopiana. Maucontent, Benito Mussolini lo remplacèt en novembre per Pietro de Badoglio.
En decembre, lei combats venguèron donc pus violents. Leis Etiopians menèron divèrsei còntra-ofensivas que permetèron d'estabilizar lo frònt. En particular, bloquèron l'avançada italiana a la premiera batalha de Tembien (20-24 de genier de 1936). Dins aquò, poguèron pas menaçar lei linhas d'avitalhament italianas mentre que leis Italians podián bombardar sensa dificultat lei rotas etiopianas gràcias a son aviacion. De mai, leis armas quimicas permetèron egalament ais Italians d'arrestar leis avançadas de seis adversaris.
La revirada de la SDN
[modificar | Modificar lo còdi]Sasida per Etiopia, la Societat dei Nacions condamnèt clarament l'invasion lo 7 d'octòbre de 1935 e designèt Itàlia coma lo responsable de la guèrra. Aquò èra una premiera per l'organizacion[13]. Lo principi de sancions còntra Roma foguèt egalament votat. Pasmens, dins lei fachs, França bloquèt lei sancions importantas e participèt a l'embarg sus leis armas a destinacion d'Etiopia.
París justifiquèt son refús d'impausar de sancions vertadieras per l'organizacion de negociacions menadas per Pierre Laval e Samuel Hoare. D'efiech, lo 7 de decembre de 1935, lei dos òmes presentèron un plan de partiment de la region. Etiopia seriá reducha a Choa e integrada dins una zòna d'influéncia italiana. Lo rèsta dau territòri passava dirèctament sota contraròtle dirècte ò indirècta d'Itàlia. Lei dos camps refusèron de discutir d'aqueu plan. Ansin, lei temptativas diplomaticas de resòuvre la guèrra mau capitèron. Pasmens, lei sancions maucontentèron Mussolini que comencèt son raprochament amb Hitler.
La victòria italiana
[modificar | Modificar lo còdi]
En febrier, Pietro de Badoglio ordonèt una ofensiva generala. Premier, leis Etiopians deguèron abandonar la fortalesa naturala d'Amba Aradom après nòu jorns de combats (10-19 de febrier de 1936). Puei, foguèron batuts dins lo corrent de la segonda batalha de Tembén (27-29 de febrier). Enfin, foguèron egalament vencuts a la batlaha de Shire (29 de febrier - 2 de març). Aquelei victòrias permetèron ais Italias de dislocar lei fòrças etiopianas dins lo nòrd e de reprendre son avançada vèrs lo sud.
De son caire, per respectar la tradicion, lo negus Haile Selassie prenguèt personalament lo comandament de l'armada reiala. En despiech de la situacion catastrofica, planifiquèt una ataca vèrs lo nòrd. Pasmens, son plan foguèt interceptat per leis Italians. L'ofensiva, menada a Mai Ceu, s'acabèt donc per una desfacha saunosa lo 31 de març. En mai d'aquò, aquela desfacha entraïnèt la destruccion de la darriera fòrça organizada etiopiana. D'efiech, durant sa retirada, l'armada etiopiana foguèt atacada per de movements rebèls. Aquò agravèt sei pèrdas e empediguèt tota reorganizacion. Lo negus s'enfugiguèt lo 1èr de mai e leis Italians intrèron dins la capitala, Addis Abeba, lo 5 de mai.
Consequéncias
[modificar | Modificar lo còdi].jpg)
La guèrra s'acabèt per una victòria d'Itàlia qu'annexèt la totalitat d'Etiopia. L'integrèt amb sei colonias preexistentas au sen d'una Africa Orientala Italiana que sa creacion foguèt presentada coma un succès major dau faissisme mussolinian. Pasmens, lo territòri èra pas pacificat e leis Italians deguèron faciar fòrça fogaus de resisténcia durant leis annadas seguentas. De son caire, Etiopia dispareguèt en despiech deis esfòrç d'Haile Selassie per trobar de sostèns internacionaus. Lo bilanç uman de la guèrra illustra l'amplor dau succès militar italian : au mens 190 000 mòrts (amb d'estimacions anant fins a 450 000[14]) per leis Etiopians còntra solament 8 850 per leis envaïsseires.
Lo conflicte mostrèt tanben clarament lei limits de la Societat dei Nacions que foguèt incapabla de prendre de mesuras vertadieras per geinar l'esfòrç de guèrra italian. Au contrari, sei membres pus importants leis empachèron avans de prepausar un plan permetent a l'agressor d'ocupar la màger part dau país atacat. Pasmens, aquelei sancions maucontentèron fòrça Mussolini que decidèt de se raprochar deis autrei poissanças revionistas per contentar seis ambicions d'expansion territòrialas en Mediterranèa. La Guèrra d'Etiopia constituís ansin una etapa importanta vèrs la Segonda Guèrra Mondiala.
Enfin, se fau nòtar que lo succès italian durèt gaire. Premier, en causa de la resisténcia etiopiana, Roma contrarotlèt jamai la totalitat dau territòri. Puei, a partir de 1940, la region foguèt atacada per lo Reiaume Unit e Belgica. Mancant d'armaments modèrnes, leis Italians capitulèron lo 27 de novembre de 1941 e l'independéncia d'Etiopia foguèt restablida.
Annèxas
[modificar | Modificar lo còdi]Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr) Berhanou Abebe, Histoire de l'Éthiopie d'Axoum à la révolution, Maisonneuve & Larose, coll. « Monde africain », 1998.
- (en) Tadesse Delessa e Girma Alemayehu, Ethiopian History : From early axumite period to the downfall of Emperor Haile Selassie I, Aster Nega Publishing, 2005.
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ (it) Domenico Quirico, Adua. La battaglia che cambiò la storia d'Italia, Oscar Storia Mondadori, 2004.
- ↑ (fr) Paul B. Henze, Histoire de l'Éthiopie, Moulin du pont, 2004, p. 215.
- ↑ (en) Harold G. Marcus, A History of Ethiopia, University of California Press, 2002, p. 138.
- ↑ (fr) Gontran de Juniac, Le dernier Roi des Rois. L'Éthiopie de Haïlé Sélassié, L'Harmattan, 1994, p. 129.
- ↑ (en) John H. Spencer, Ethiopia at bay : a personal account of the Haile Selassie years, Reference Publications Inc., 1987, p. 37.
- ↑ (en) Harold G. Marcus, A History of Ethiopia, University of California Press, 2002, p. 141.
- ↑ Lo IIIen Reich, qu'èra pas encara aliat amb Itàlia, mandèt d'armas en secrèt per sostenir la resisténcia etiopiana.
- ↑ (fr) Gontran de Juniac, Le dernier Roi des Rois. L'Éthiopie de Haïlé Sélassié, L'Harmattan, 1994, p. 139.
- ↑ Lo nombre de pèças d'artilhariá es estimat a 200 mai aquelei canons èran fòrça inferiors ai modèls italians.
- ↑ (en) John H. Spencer, Ethiopia at bay : a personal account of the Haile Selassie years, Reference Publications Inc., 1987, p. 44.
- ↑ (fr) Gontran de Juniac, Le dernier Roi des Rois. L'Éthiopie de Haïlé Sélassié, L'Harmattan, 1994, p. 140.
- ↑ (en) Bahru Zewde, A History of Modern Ethiopia, 1855-1991, Oxford, and Addis Ababa University Press, 2002, p. 159.
- ↑ (fr) Gontran de Juniac, Le dernier Roi des Rois. L'Éthiopie de Haïlé Sélassié, L'Harmattan, 1994, p. 152.
- ↑ (en) A. J. Barker, The Civilising Mission: The Italo-Ethiopian War 1935–6, Cassell, 1968, pp. 292-293.