Melon

Lo melon (Cucumis melo) es una planta erbacèa annadièra originària d'Africa intertropicala, de la familha de las Cucurbitacèas e cultivada subretot coma planta d'òrt per son fals fruch comestible. Lo tèrme designa tanben lo fruch qu'a fòrça gost, sucrat e perfumat. Cal pas lo confondre confondre amb lo melon d'aiga, tanben dit pastèca o coja melona (var. citre m., citra f., gigerina, gergelina, merevilha).

Botanica

Classificacion

Lo melon cultivat aparten a la sosespècia Cucumis melo L. subsp. melo que lo fals fruch es fòrça polimòrf. Lo fruch salvatge d'origina passava pas lo 30 o 50 g mas foguèt la basa de la definicion de plan fòrça variatats. Aqueles son tieradas segon los autors en gropes, que los mai importants son:

• D'entre los melons consomits coma fruches (recoltats quand madura):
  • Lo grop cantalupensis, melon cantalop ;
  • Lo grop reticulatus ;
  • Lo grop inodorus, melon d'ivèrn ;
• d'entre los melons consomits coma legums (recoltats abans maduritat) :
  • Le grop flexuosus, melon sèrp ;
  • Le grop momordica, melon phut (Índia).

Existís un melon salvatge nomenat localament « melon tsamma », present dins lo desèrt de Kalahari, que amb los congombres salvatges es l'unica font d'aiga de la region pendent lo periòde de secada annadièra.

Lo tèrme « melon » ven del latin melo, melonis que la racina grèga significa « poma », « fruch » (« poma » se ditz malum en latin).

Descripcion

Lo melon es una planta erbacèa annadièra de cambas rebalaire pro longas amb vrilhas.

Las fuèlhas son sovent entièras o un pauc lobadas.

Las flors, jaunas, son monoïcas (sèxes separats sus de flors distinctas). Las flors masclas apareisson d'en primièr. Lo melon florís tot l'estiu de mai a setembre.

Lo fruch es sovent voluminós, de forma ovala o redonda e pòrta sus la rusca de divisions plan dessenhadas. La rusca es mai o mens lisa, o embotida, costelada, brodada o ronhosa, sa color varia de totes los tons del verd al jaune passant pel blanc. Lo popa de color jauna a iranjat ten fòrça chuc e es fòrça perfumada quand madura. Lo cròs central, fibrós, conten fòrça granas.

Cultura

Lo melon es una planta allogama que se cultiva per semenilhas al mitant de prima. Es melhor semenar en plaça perque las racinas de las cucurbitacèas son plan fragilas. Plantar dos o tres granas (per seleccionar lo melhor plant) cada mètre perque lo melon s'escampa fòrça. Ama un luòc caud, solelhat e un sol ric (de fums). Sense fums e per facilitar lo desvolopament, se pòt apondre d'engrais ric en potassi.

Crestar en dessús de las doas primièras fuèlhas vertadièras. Puèi, sus las doas cambas atal formadas, tornat crestar en dessús de la 4^a fuèlha. Crestar enseguida a tres fuèlhas aprèp cada melon. Conservar sonque tres o quatre fruchs maximum per plant. Cal tanben supprimir las fuèlhas amagant los fruches.

Quand lo melon grandís, se lo pòt pausar sus una teula o una jaça de grava per l'aparar de l'umiditat del sol e qu'aquel supòrt li balhe un maximum de calor propici a la maduretat del fruch.

Lo melon es madur quand las fuèlhas e la rusca començan de venir jaune e sa pèl e son pedoncul a fendilhar.

I a quatre factors que favorizan la qualitat d'un melon: Varietat, ensolelhament, asagatge e maduredat del fruch lo jorn de la culhida. Important: cal culhir lo melon aprèp un bon periòde d'ensolelhament e pluseu lo ser que lo matin (lo matin, los sucres son mai bas amb l'utilizacion del sucre de la planta coma aliment pendent la nuèch que la planta respira sens photosintèsi).

Lo taus de sucre minimal per la comercializacion es de 10 sur l'escala de brix. En dejós de 9, es una cocorda.

Dins qualques cases, lo melon es empeutart. L'empèut dins cultura del melon a per tòca d'aparar las culturas d'agents patogèns: • Verticillium dalhiae • Phomopsis sclerotioides • Fusarium oxysporum f. sp. melonis. L'empèut permet tanben de cultivar en condicions limitas de sol (temperatura bassa, salinitat nauta, eca.), defavorablas a la cultura del melon. E, dins qualques condicions, l'empèut permet d’augmentar la productivitat de las plantas, veire la qualitat dels fruches.

Malautiás

Lo melon es sensible a l'oïdium. A besonh d'un apond d'aiga regular mas un asagatge al pé en evitant de molhar las fuèlhas e un bon palhatge limitan l'infeccion d'oïdium.

Es tanben sensible al Fusarium oxysporum, al mildió e al virus mosaïca del congombre, de la pastèca e de la corgeta, totes tres transmeses pel meteis pesolh (Aphis gossypii).

Varietats cultivadas

Melon brodat

Melon cantalop

Melon Honeydew

En 2011, mai de 650 varietats de melons son inscrichas al catalòg europèu de las varietats cultivadas.

Existís mai d'un tipes de melon:

• Melon brodat (Cucumis melo reticulatus): forma redonda, rusca ligiosa de relieu, carn irangada. Sa pèl espessa amb du relieu lo caracteriza.
• Melon cantalop: carn iranjada, forma redonda, rusca lisa. Originari d'Asia minora e introduch en Itàlia a la Renaissença puèi fòrça cultivat en Charanta e d'autras partidas d'Occitània: Agenés, Carcin, Armanhac, Comtat Venaicin e Bocas de Ròse) a partir del sègle XVI. Lo fruch es redons, de rusca lisa verd clar, jaunissant leugièrament quand madura, amb de linha de sutura mai escuras, pèsa prèp d'1 kg. La carn es iranjada, sucrada, chucosa e fòrça perfumada. Las varietats ancianas son de durada de conservacion brèva alara que de varietats recentas n'an una mai longa.
• Melon Galia: forma redonda, rusca bruna iranjada, carn esmeralda.
• Melon hami
• Melon Sucrin
• Melon inodor (Cucumis melo inodorus), caracterizat per una rusca lisa e inodora.
• Melon d'Espanha
• Melon Honeydew: Tanben nomenat melon mèl. Lo fruch es redond, de rusca lissa, blanc gris. Pèsa 2 kg. La carn es verdesca (o iranjada dins qualques varietats novèlas). Aquel tipe amb maduracion non climaterica fa de fruches que se consèrvan plan. Es cultivat als Estats Units d'America, en Austràlia e en Asia. venon de l'anciana varietat "Blanc d'Antíbol d'ivèrn".
• Melon Ogen
• Melon Piel de sapo ("pèl de grapaud" en castelhan). Lo fruch es oval, de rusca verda tascada de jauna e de verd escur. La carn es blanc verdenca, sucrada, chucosa, pauc aromatica. La maduracion es non climaterica. Es lo tipe mai cultivat en Espanha e en Turquia (jol nom de Kirkagac).

De varietats aromaticas e de durada de conservacion brèva son climatericas e d'autres peu aromaticas mas de longa conservacion lo son pas.

En França

Quatre tipes son subretot cultivadas: lo « cantalop charentés », lo « charentés brodat » , le « verd oliva » (de rusca verd oliva, forma ovala) e lo « galia » .

D'autras varietats mai ancianas son encara cultivadas, mas semblan èsser sul punt de desapareisser: sèrp, roge de Pèrsia, picon gris de Rennes, sucrin de Tors e melon de Trets.

Appellacions localas

Voatango es un mot malgash que designa lo melon cultivat a Madagascar. Es odorant mas sa carn es blanca e fada.

En França, doas produccions benefician d'una IGP (indicacion geografica protegida), los melons del Naut-Peitau e aqueles de Carcin. Una autra produccion, lo melon de Guadeloupe, espèra l'IGP dels servicis de la Commission europèa.

Aspèctes economics

La produccion mondiala de melons es de 28 300 000 tonas.

Los principals païses productors son China (que produís mai de 50 % de la produccion mondiala siá 15 100 000 tonas), Turquia e Iran (1 200 000 tonas cadun), Espanha, los Estats Units d'America, Romania, Egipte e Índia.

Lo rendament mejan es de 211 quintals/ha, mas pòt aténher 333 q/ha als Païses Basses (culturas en sèrvas) e 346 als Emirats Arabis Units, païses pasmens de produccion flaca.

En Euròpa, los principals productors son Espanha (1 000 000 tonas), Itàlia (580 000 t), puèi la França.

França ne produtz prèp de 300 000 t (13ⁿ reng mondial, rendament mejan 192 q/ha), mas es pas autosufisenta. Impòrta 90 000 t cada an subretot venet d'Espanha, Marròc e Israèl.

Utilizacion

Melon amb cambajon

Los fruches madurs se manjan cruds, en primièr plat o en dessèrt. Se pòdon los còire per ne far de compòstas e de confituras.

Un bon melon deu èsser pesuc (signa qu'es plen de sucre: lo taus de sucre deu passar 10 gras de Brix per èsser comercializat, en dejós es classificat coma cocorda), sentit una odor tipica qu'es signe de maduretat. Pel melon de Cavalhon la preséncia d'una fendilha o del destacament del pedoncul, es un signe de maduretat, mas aquò es pas de totes los tipes de melons. Un bon melon lis o brodat deu aver 10 tralhons (9 es un signe de non maduretat), plan dessenhada per un trach verd blauenc.

Per qualques gastronòms, la preséncia d'una larga aureòla a la basa del fruch, es un signe de qualitat, indicant un melon « feme ». Es pas vertadièr, la largor de l'aureòla es pas qu'un indicator de la varietat. A res de veire amb la qualitat gustativa, e los melons son pas sexuats (son de fruches).

Lo melon se consèrva melhor dins un armari o una cava frega qu'al refrigerator.

Apòrt nutricional

En general, lo melon passa pas las 48 calorias pels 100 gramas.

• Lo melon cantalop es una bona font de potassi, de vitamina A e d'acid folic. Es tanben ric en bèta carotèn e en vitamina C.
  Lo potassi es util dins la prevencion dels calculs renal. Lo cantalop es en general un bon laxatiu mercé a sas fibras.

• Lo melon Honeydew es conegut per contenir pauc de nutriments e pauc de potassi e de vitamina A.
  Lo taus en vitamina varia segon lo tipe de cultivar, la talha del fruch, e subretot lo tipe de sol de cultura. Un estudi portant suls tauses en acid ascorbic total (AAT), en acide ascorbic (AA), e en Acid desidroascorbic (DAA), coma en acid folic (AF) e potassi (K) foguèt determint a plana maduretat dins los fruches de talha comerciala. Lo taus d'acid ascorbic total aumentèt amb la talha dels fruches, fins a un maximum (talha 6 o 5), e diminuissent quand le fruch es mai gros. L'acid ascorbic total e lo contengut en acid folic èra pauc ligat a la talha, mas mai nauts dins los fruches venent de sols argiloses.

Istòria

La region d'origina del melon es pas coneguda, siá Índia, o Iran o encara quitament d'Africa. Segur qu'èra cultivat en Egipte 2000 ans AbC. 5 sègles AbC, sa produccion de la Bòca de Nil èra celèbre. D'aquí, sa produccion passèt en Grècia, puèi en Itàlia al sègle I ApC. Los grècs nomenavan de cucurbitacèas de carn doça pel nom "pepon" (sens literal: cuèch pel solelh - lo solelh es sosentendu- , madur ) , de "peptein" (còire). Aquò donèt en latin "pepo". D'aquí ven "melopepon" en grèc (literalament poma cocorda cuècha al solelh, de "melo" que vòl dire poma, e "pepon") e doncas "melopepo" en latin.

Fa partit de las plantas d'òrt de la tièra del capitulari De Villis per Carlesmanhe al començament del sègle IX. En 1495, lo rei Carles VIII de França, de retorn de las guèrras d'Itàlia, lo tornèt introduire en França. Pasmens, las varietats d'alara èran pauc sucradas e manjadas en saladas.

Al sègle seguent, de monges menèron a Roma dempuèi Armenia, una varietat redonda de carn iranjada e gostosa, que fuguèt cultivada dins los òrts de la demorança d'estiu dels papas a Cantalupo, a l'entorn de Roma. Es la varietat « Cantalop » e dempuèi lo sègle XVI sa cultura s'espandiguèt en Provença, dins la val du Ròse, dins lo Lengadòc, puèi rejonguèt la Val de Léger, l'Anjau e la Torena. D'aquí, arribèt a la Cort e los mercats de París. Mai tard s'espandiguèt en Charanta, que per seleccion, los celèbres « cantalop charanteses », puèi lo « charentés brodat », foguèron creats.

Al sègle XVIII, la Marquesa de Sévigné en repaus a Grinhan ne venguèt leca e Voltaire, lo qualifiquava de « cap d'òbra de l'estiu ».

Alexandre Dumas qu'amava los melons e subretot aqueles de Cavalhon demandèt, en cambi de la dona de la totalitat de son òbra publicada (prèp de 400 volums) que faguèt en 1864 a la bibliotèca de la vila, una renda viatgèra de 12 melons cada an. Çò qu'acceptèt lo conselh municipal que li serviguèt fins a sa mòrt en 1870. Atal foguèt creada la confrairiá dels Cavalièrs del melon de Cavalhon.

Galariá

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Vejatz tanben

Articles connèxes

• Fruches
• Melon de Leictora

Bibliografia

• (fr) Thierry Delahaye & Pascal Vin, Le melon et la pastèque, illustracions Fabien Seignobos, Coll: Chroniques du potager, ed: Actes Sud, Arles, 2002 ISBN 2742734767
• Cl. Chaux & Cl. Foury, Productions légumières, tome 3, légumineuses potagères, légumes fruits, chap. 7 Melon, Col: Agriculture d'aujourd'hui, ed: Lavoisier Tec & Doc, París, 1994 ISBN 285206975X

Ligams extèrnes

• (fr)fonts geneticas de l'INRA sul melon}
• (fr)Montaigu : Mémoire sur la culture des melons dans le département du Calvados, et particulièrement à Honfleur et aux environs de Lisieux (1828).
• (fr)Aprifel - composicion nutricionala: [1].

• Portal de la botanica
• Portal de las plantas utilas