Vejatz lo contengut

Mildió

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Ataca de mildió sus una fuèlha

Lo mildió es lo nom generic d'una seria de malautiás criptogamicas tocant fòrças espècias de plantas, mas prenent de proporcions epidemicas dins de culturas de granda importança economica, coma la vinha, la tomata, la trufa ou la cogorda. Aquelas malatiás son provocadas per de microorganismes oomycètas ligats al reialme de las Cromista, e a vegada qualificadas de « pseudo-mycotas ».

Etimologia

[modificar | Modificar lo còdi]

Lo tèrme « mildió » ven l'anglés mildew[1] (mosidura, de l'anglosaxon mildew, signifciant « mosidura peganta secretada pels pesolhs »[2], es a dire de mielat).

Simptòmas

[modificar | Modificar lo còdi]

Aquelas malautiás se manifestan per de tascas brunas o una aparéncia de mosiduras blancas e cotonosas, seguida d'un blasiment general de la fuèlha, d'un ram o de tota la planta. Lèu poirís lo tubercul, tampauc se consèrva, prenent una odor desagradabla e fòrta.

Primièra estapa del cicle cort d'Ialoperonospora parasitica (Mildió): la germinacion de conidiospòras en superfcia d'una fuèlha d'Arabidopsis thaliana (microscòpi optic de fluorescéncia, presentant les parets cellularas d'H. parasitica fluorescentas en blau, e la depositcon de callòsi en blau/jaune. D'esquèrra a drecha: 1) jova conidiospòra intacta, 2) obertura d'una conidiospòra pendent sa germinacion (3 oras après inoculacion), 3) conidiospòra germinada (6 oras après inoculacion) amb un cort tube germinatiu qu'ensag de penetrar entre las cellulas d'A. thaliana amb un appressorium enrodat de depaus de callòsi

Causas

[modificar | Modificar lo còdi]

Las diferentas formas de mildió son causadas per de parasits microscopics classificats dins los Oomycètas. Son de parasits obligatòris que longtemps foguèron considerats a causa de lor aparéncia, coma de fongis (Fungi), mas son aparentats als Cromista[3], çò qu'explica lor extrêma sensibilitat al coire.

pasmens los oomycètas partejant amb los Fungi de caractèrs tipics de las mycòtas: absorbotrofia, presécia d'ifas, disseminacion per esporulacion, digescion per exoenzima, préncia d'una paret cellulara. Al contrari de las algas, son incapablas de fotosintèsi (pèrda del cloroplast) e son eterotròfas pel carbòni.

  • Segonda estapa (vegetativa) del cicle cort d'H. parasitica: Foraction d'ifas per Hyaloperonospora parasitica (aicí totjorn dins uae fuèlha d'Arabidopsis thaliana colorada al blau de tripan marcant en blau escur lo citoplasme d'H. parasitica). La longa estructura es l'ifa. Las pichonas esfèras son las austoria
    Segonda estapa (vegetativa) del cicle cort d'H. parasitica: Foraction d'ifas per Hyaloperonospora parasitica (aicí totjorn dins uae fuèlha d'Arabidopsis thaliana colorada al blau de tripan marcant en blau escur lo citoplasme d'H. parasitica). La longa estructura es l'ifa. Las pichonas esfèras son las austoria
  • Estapa reproductiva del cicle cort d'H. parasitica: ifas d'Hyaloperonospora parasitica dins una fuèlha d'Arabidopsis thaliana (microscòpi optic). Las esfèras mai grossas e fòrça escuras son los Oospores (forma de sèrva de long tèrme d'H. parasitica).
    Estapa reproductiva del cicle cort d'H. parasitica: ifas d'Hyaloperonospora parasitica dins una fuèlha d'Arabidopsis thaliana (microscòpi optic). Las esfèras mai grossas e fòrça escuras son los Oospores (forma de sèrva de long tèrme d'H. parasitica).
  • De galinetas se noirrissan d'espòras del Mildió e autras mycotas, coma Halyzia sedecimguttata
    De galinetas se noirrissan d'espòras del Mildió e autras mycotas, coma Halyzia sedecimguttata
  • Darrièra estapa del cicle cort d'H. parasitica: apareisson d'un conidiofòr (estructura arbusculària blava portant las conidiospòras
    Darrièra estapa del cicle cort d'H. parasitica: apareisson d'un conidiofòr (estructura arbusculària blava portant las conidiospòras
  • Detalh de la conidiospòra (observada pendent lo fenomèn d'esporulacion d'Hyaloperonospora parasitica)
    Detalh de la conidiospòra (observada pendent lo fenomèn d'esporulacion d'Hyaloperonospora parasitica)
  • Autodefensa de la planta (reaccion necrotica d'ipersensibilitat): La planta « tua » aquelas de sa cellulas en contacte amb H. parasitica per arrestar sa progression. Aquel « suicidi » cellular acaba lo cicle de reproduccion d'H. parasitica
    Autodefensa de la planta (reaccion necrotica d'ipersensibilitat): La planta « tua » aquelas de sa cellulas en contacte amb H. parasitica per arrestar sa progression. Aquel « suicidi » cellular acaba lo cicle de reproduccion d'H. parasitica

Formas màger de mildió

[modificar | Modificar lo còdi]

Lo nom de mildió se dona a las malautis provocadas per mai d'un genres de parasits, coma:

  • Plasmopara, que lo mildió de la vinha (Plasmopara viticola), originari d'America, sa primièra aparéisson coneguda en França data de 1878 ;
  • Fitoftòra, que lo mildió de la trufa (Phytophthora infestans), tanben originari d'America, responsable dins los ans 1840 de la famina de la trufa Euròpa, e Phytophthora cactorum que s'ataca entre autres al fraguièr;
  • Peronospora, qu'ataca d'autras plantas d'òrt e lo tabat.

Prevencion e tractament

[modificar | Modificar lo còdi]

La solucion mai eficaça demora la prevencion per de mejans profilactics. Quand la planta es contaminada, cal aplicar un tractament fitosanitari curatiu. Lo rendament de las plantas infectadas merma.

Prevencion

[modificar | Modificar lo còdi]

Se pòt prevenir lo mildió:

  • destrusent los rebuts de cultura e eliminant las plantas tocadas;
  • observant de rotacions de biais a evitar que la meteissa cultura se succedís tròp rapidament sus una parcèla;
  • evitant una umiditat excessiva;
  • causissent de varietats resistentas;
  • pulverisant preventivement o curativement d'aiga de fum de Equisetopsida. De notar que la sola eficacitat provada de las aigas de fum o foguèt al subjècte del mildió de la vinha, pas cap d'eficacitat foguèt mostrada sus las autras culturas[4].

Tractament

[modificar | Modificar lo còdi]

Aqueles fongicids d'accion preventiva se pòdon classificar segon lo mòde d'accion:

  • fongicids agissent par contacte (mancozèb, folpel...) los produchs crean una barrièra entre las fuèlhas e lo parasit. Son sensibles al ruscatge per las pluèjas.
  • fongicids penetrants (cymoxanil) o matèrias activas de la familha dels CAA (dimetomorf), (mandipropamid), (iprovalicarb), (bentiavalicarb) o (valifnalat). Son a l'abric de ruscatge, mas aparan pas los brots neoformats.
  • fongicids sistemics (fosesil-Al u alieta, anilids, menada per la saba, aparan la vinha per 14 jorns en mejana. L'usatge d'aqueles produchs induch l'apareisseon de socas resistantas levart lo fosetil-Al. Devon pas èsser aplicat mai de tres còps cada an.
  • Diferentas aigas defum son recomandadas per tractar las plantas tocada de mildió:
    • Es possible de tractar lo mildió de biais natural amb una solucion a basa de bicarbonat de soda e de sabon de vaissèla[6].

La mescla seguenta es de vaporizar sus las plantas contaminadas:

  1. 10 gramas (environ 1 c.s.) de bicarbonat de soda
  2. 4 litres d'aiga
  3. 40 ml (2½ c.s.) d'òli orticòl o de sabon negre

Lo sabon servís a fixar lo bicarbonat de soda sus la fuèlha; renovelar la pulverizacion après la pluèja o l'asagatge de las fuèlhas. La nocivitat d'aquel tractament es nulla.

Se pòt tanben utilizar en preventiu coma en tractament una aiga de fum compausat d'una decoccion d'alh. L'allicina es en efièch un compausat organosulfurat reconegut coma fongicid e bactericid[7]. Per preparar aquela aiga, se realiza un bolh de 5 litres qu'emplís una aisina de plastic. Se trempa 15 grans d'alh ruscats, asclats en dos. Se fa rebolir la preparacion daissant l'aisina obèrta e expausat al solelh pendent 4 o 5 jorns. Se filtra e se vaporiza l'aiga de fum pura sus las fuèlhas e lo sol a l'entorn de las plantas tocadas. L'odor pro fòrta a un efièch repulsiu per fòrça insectes vectors de malautiás. L'aiga de fum conserva sas proprietats pendent gaireben un mes. Se pòt far una aplicacion cada 15 jorns (de preferéncias d'ora del matin quand los estomats son plan obèrts) o cada 3 jorns en cas de pluèja o en climat umid favorable al desvolopament dels parasits. Se pòt apondre a aquela preparacion una infusion de 50 g de fuèlhas fresca de laurièr dins 2 litres d'aiga qu'aurà un efièch repulsiu complementari suls insèctes.

Apareission de socas de mildió resistantas als fongicids

[modificar | Modificar lo còdi]

De mildió e oïdium resistant als pesticids (fongicids) semblan en espandiment dins los vinhals, coma en França[8], çò que provoquèt un nombre de recomandacions oficialas[9]. Lo fenomèn es constatat dins lo mond entièr, fins en Austràlia [10],[11], ont lo fenomèn sembla s'èsser espandit[12] e tanben als Estats Units d'America[13],[14], ont la diversitat de las socas de mildió es mai nauta [15] o al Canadà[16]. Monsanto relizèt un ibrid de congombre al mens temporariament resistant[17], çò que preocupa tanben los ortalièrs[18] o cultivators de cucurbitacèus[19],[20].

Istòria

[modificar | Modificar lo còdi]

La Granda Famina dels ans 1845-1849 en Irlanda provocada per una epidemia de mildió destruguèt las culturas de trufas. L'agent causal d'aquela malautiá ven fòrça probablament d'America del Sud e foguèt introduch en Euròpa a la mitat del sègle XIX.

La botanista e micològa belga, Marie-Anne Libert, foguèt la primièra qu'identifiquèt l'agent patogèn responsable de « la malautiá de la trufa » (lo mildió), que nomena Botrytis vastatrix Lib. e que fa una descripcion detalhada en agost de 1845. Lo mleteis an, lo micològ francés, Camille Montagne, tanben ne fa una descripcion e lo nomena Botrytis infestans Mont[21]. Lo reverend Miles Joseph Berkeley, botanista anglés, publica en 1846 un estudi ont atribuissiá al microorganisme la causa de la malautiá, mas a l'epòca, es mai sovent admés que lo micèli observat èra una consequéncia e non la causa de la malautiá. Foguèt lo micològ alemand, Anton de Bary, qu'acabèt la controvèrsia dels ans 1861 a 1876 mostrant lo ligam de causalitat entre la mycòta, que torna nomenar Phytophthora infestans (Mont.) de Bary, e la malauá[22].

Anton de Bary tanben descriu los estadis sexuat e asexuat de l'agent del mildiou de la vinha, qu'es originari del nòrd-èst dels Estats Units d'America. Le nomena Peronospora viticola (De Bary, 1863). Mai tard, après la separacion dels genres Peronospora e Plasmopara per Joseph Schöter, Berlese e de Toni renomenèron aquel microorganisme Plasmopara viticola (Berk. & M.A.Curtis) Berl. & De Toni, (1888)[23].

Notas e referéncias

[modificar | Modificar lo còdi]
  1. ↑ (fr) .
  2. ↑
  3. ↑ Chromista.
  4. ↑
  5. ↑
  6. ↑ Cette recette contre le mildiou provient du Projet pour une agriculture écologique de l'Université McGill.
  7. ↑ Broad-spectrum activity of the volatile phytoanticipin allicin in extracts of garlic (Allium sativum L.) against plant pathogenic bacteria, fungi and Oomycetes - Hannah Curtis, Ulrike Noll1, Judith Störmann, Alan J. Slusarenko, Department of Plant Physiology (Bio III), RWTH Aachen, D-52056 Aachen, Germany
  8. ↑ VITI-NET 07/08/12 Note nationale 2012 - État des lieux des résistances au mildiou et oïdium pour la campagne 2011
  9. ↑ MAAF - Note nationale 2012 Gestion de la résistance Mildiou et oïdium de la vigne
  10. ↑ Government of western Australia, avril 2011, Management of barley powdery mildew in the face of fungicide resistance
  11. ↑ CROPCARE_COM_AU 13/05/11, Fungicide Resistant Powdery Mildew In Australian Vines
  12. ↑ CROPCARE_COM_AU - AVRIL 2012, More Strobilurin Resistant Powdery Mildew Detected In Vineyards
  13. ↑ University of california - décembre 2011, Botrytis, Powdery Mildew, and Fungicide Resistance
  14. ↑ Washington State University 2012, Powdery Mildew ofCherry: New Fungicide Tools and Resistance ManagementGuidelines
  15. ↑ INRA BORDEAUX - Rapport d'activité 2006, Diversité et résistance du mildiou de la vigne aux fongicides
  16. ↑ OMAFRA 16/06/10, Savoir utiliser les fongicides contre le mildiou pour mieux prévenir la résistance
  17. ↑ MONSANTO 20/04/12, Monsanto Company Launches New Downy Mildew Resistant Cucumber Hybrids
  18. ↑ HORT TECHNOLOGY - OCT 2011, Impact of Fungicide Program and Powdery Mildew Resistance in Three Varieties of Pumpkin
  19. ↑ INTECH - DEC 2010 Fungicide Resistance in Cucurbit Powdery Mildew Fungi
  20. ↑ HORTSCIENCE - OCT 2008, Fungicide Programs Affect ‘Practical’ Resistance Development in Cucurbit Powdery Mildew of Pumpkin
  21. ↑
  22. ↑  {{{títol}}}. ISBN 9788122400892. 
  23. ↑ Cesare Gessler1, Ilaria Pertot et Michele Perazzolli, « Plasmopara viticola: a review of knowledge on downy mildew of grapevine and effective disease management », Phytopathologia Mediterranea, vol. 50,‎ , p. 3−44 (legir en linha).

Annèxes

[modificar | Modificar lo còdi]

Articles connèxes

[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes

[modificar | Modificar lo còdi]
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Mildió&oldid=2280763 »