Guèrras de Siria
|
Guèrras de Siria
| |
|---|---|
| Informacions generalas | |
| Data | Premiera Guèrra de Siria (274-271 avC) Segonda Guèrra de Siria (268-261 avC) |
| Luòc | Mar Mediterranèa Orientala |
| Eissida | Afebliment de l'Egipte Lagida e de l'Empèri Seleucida |
| Belligerants | |
| Egipte Lagida | Empèri Seleucida |
Lei guèrras de Siria son un ensems de sièis conflictes militars qu'opausèron lei reiaumes ptolemaïc e seleucid de 274 a 168 avC per lo contraròtle de Siria. Fòrça costós, afebliguèron lei dos estats que deguèron faciar de trèbols intèrnes grèus e que foguèron incapables de s'opausar au desvolopament de l'influéncia romana dins la mitat orientala de la Mar Mediterranèa.
Causas
[modificar | Modificar lo còdi].png)
Après la mòrt d'Alexandre lo Grand (336-323 avC), sei generaus intrèron en conflicte per se partejar sei conquistas. Siria foguèt ansin integrada dins lo domeni d'Antigòna lo Bòrni que fondèt un reiaume centrat sus Anatolia, Siria e Palestina. Pasmens, seis ambicions l'opausèron a una larga coalicion formada de Seleuc Ièr, de Lisimac, de Cassandre e de Ptolemèu Ièr. Lo combat decisiu aguèt luòc en 301 avC a la batalha d'Ipsos que s'acabèt per la mòrt d'Antigòna e lo partiment de son reiaume entre lei venceires : Cassandre mantenguèt sa preséncia en Macedònia e en Grècia, Lisimac annexèt l'Asia Menora fins ai Monts Taurus, Ptolemèu ocupèt una partida de Palestina e lo sud-èst d'Anatolia e Seleuc la màger part de Siria e l'Anatolia Orientala.
Per legitimar son poder dins aqueleis estats recentament formats, lei generaus macedonians decidèron d'adoptar lei tradicions reialas localas. En Egipte, lo fiu de Ptolemèu adoptèt ansin lo títol de faraon après lo decès de son paire. De son caire, lei Seleucids, qu'ocupavan la màger part de Pèrsia, adoptèron lo modèl aquemenida. Ansin, tant en Egipte qu'en Pèrsia, doas dinastias d'origina grèga restaurèron a son profiech d'estats qu'existián avans lei conquistas d'Alexandre. Pasmens, restaurèron tanben l'imperialisme tradicionau d'aquelei reiaumes.
Dins aqueu contèxte, Siria venguèt rapidament una fònt de tensions car la província èra estada mai d'un còp egipciana[1]. Pasmens, au sègle VI avC, èra estada conquistada per Cir II lo Grand e Pèrsia podiá legitimament la revendicar. De mai, en fòra dei drechs istorics dei dos estats, la region èra un centre economic important gràcias a l'influéncia dei marchands fenicians en Mediterranèa. Lei liames personaus entre Seleuc e Ptolemèu[2], qu'avián combatut ensems còntra Antigòna, empediguèron probablament lo conflicte de començar durant sei rèines. Pasmens, après la mòrt dei dos òmes, lei tensions se transformèron rapidament en guèrra[3].
Debanament
[modificar | Modificar lo còdi]Premiera Guèrra de Siria (274-271 avC)
[modificar | Modificar lo còdi]La Premiera Guèrra de Siria durèt de 274 a 271 avC. Foguèt entraïnada per una temptativa d'Antiòc Ièr (281-261 avC) d'ocupar lei territòris egipcians de Siria e d'Anatolia. Rescontrèt una viva resisténcia de part de Ptolemèu II (283-246 avC) e l'armada egipiciana ocupèt probablament una partida de Cilícia e de Caria en 271 avC. Pasmens, lo conflicte s'acabèt sensa cambiament frontalier major car lei dos camps deguèron faciar de revòutas intèrnas que mobilizèron sei tropas vèrs d'autrei regions. En particular, en Egipte, Ptolemèu II deguèt faciar una temptativa d'usurpacion menada per son fraire Magas, fondator d'un reiaume independent en Cirenaïca que foguèt pas reconquist avans 250 avC.
Segonda Guèrra de Siria (268-261 avC)
[modificar | Modificar lo còdi]La Segonda Guèrra de Siria (260-253 avC) es mau coneguda car lei fònts istoricas pertocant aqueu conflicte son raras e son pas totjorn aisadas de destriar d'aquelei regardant la Guèrra de Cremonides (268-261 avC)[4]. Foguèt probablament decidida per la politica agressiva d'Antiòc II (261-246 avC) e veguèt benlèu la participacion dau Reiaume de Pergama dins lo camp egipcian. Lei combats s'acabèron a l'avantatge dei Seleucids que prenguèron lo contraròtle de Cilícia e d'Ionia.
Tresena Guèrra de Siria (246-241 avC)
[modificar | Modificar lo còdi]
Après 15 ans de patz entre l'Empèri Seleucida e l'Egipte ptolemaïca, la Tresena Guèrra de Siria aguèt per origina una crisi de succession que comencèt a la mòrt d'Antiòc II en 241 avC. D'efiech, lo sobeiran defunt laissava doas femnas que volián plaçar lor fiu respectiu sus lo tròne. La premiera èra Laodicèa qu'èra estada repudiada en 261 avC a l'eissida de la guèrra precedenta. La segonda èra Berenitz qu'èra la filha de Ptolemèu II e la maire de l'eiretier legitim. Rapidament, demandèt l'ajuda de son fraire, Ptolemèu III (246-222 avC), que veniá de succedir a son paire. Pasmens, Berenitz e son fiu foguèron assassinats avans son arribada dins la capitala seleucida. Ptolemèu III declarèt alora la guèrra au fiu de Laodice, Seleuc II (246-226 avC).
Ben comandada per lo generau espartenc Xanthippus[5], l'armada egipciana enregistrèt d'importants succès en Siria e en Anatolia e ocupèt brèvament Antiòquia e Babilònia. En revènge, perdiguèt lo contraròtle dei Ciclades après sa desfacha navala d'Andros còntra Macedònia (246 avC).
Dins lo camp seleucid, aquelei reviradas foguèron agravadas per una guèrra civila entre Seleuc II e son fraire segond, Antiòc Hierax, qu'èra a assaiar de formar un reiaume independent en Anatolia. La patz de 241 avC foguèt donc largament au detriment de l'Empèri Seleucida que perdiguèt lo litorau nòrd de Siria e Antiòquia. De son caire, amb aquelei conquistas, la Dinastia Lagida s'estendiguèt sus una partida importanta d'Orient Mejan e agantèt l'apogèu de sa poissança.
Quatrena Guèrra de Siria (219-217 avC)
[modificar | Modificar lo còdi]La Quatrena Guèrra de Siria foguèt entraïnada per leis ambicions de restauracion de la poissança seleucida dau rèi Antiòc III (223-187 avC) e per l'afebliment d'Egipte après la mòrt de Ptolemèu III. D'efiech, son successor, Ptolemèu IV (222-204 avC), semblava pauc interessat per leis afaires de son reiaume e sa cort èra minada per de conflictes de faccion. Après una temptativa mancada en 221 avC, Antiòc III aprofichèt aquelei circonstàncias per atacar en 219 avC. Ocupèt aisament Siria onte renforcèt sei posicions.
En causa de sa situacion malaisada, Egipte deguèt esperar un an per recrutar e entraïnar una armada formada de Grècs e d'Egipcians. Aquela fòrça permetèt a Ptolemèu IV de ganhar la batalha de Raphia (22 de junh de 217 avC) e de tornar conquistar la màger part dei territòris perduts. Pasmens, lo sobeiran lagida renoncièt a l'idèa d'esplechar aqueu succès. De mai, deguèt rapidament faciar de problemas novèus causats per una revòuta de la populacion egipciana qu'èra lassa de subir la dominacion dei Grècs. Lei soudats egipcians qu'avián participat a la batalha de Raphia ralièron aqueu movement e fondèron un reiaume independent en Egipte Auta que resistiguèt ai Ptolemèus fins a 185 avC.
Cinquena Guèrra de Siria (202-195 avC)
[modificar | Modificar lo còdi],_late_1st_century_BC%E2%80%93early_1st_century_AD,_Louvre_Museum_(7462828632).jpg)
En 204 avC, lo decès de Ptolemèu IV entraïnèt un conflicte saunós a prepaus de la regéncia. Dos ministres, Sosibios e Agatocles, prenguèron lo poder après aver organizat l'assassinat de la maire de Ptolemèu V (204-181 avC). Après aquel eveniment, Sosibios dispareguèt dei tèxtes dins de circonstàncias desconegudas. Agatocles dirigiguèt lo país durant quauquei mes avans d'èsser tuat durant una esmoguda populara en 203 ò en 202 avC. A sa seguida, d'autrei ministres prenguèron lo poder mai degun capitèt d'estabilizar la situacion.
Antíoc III decidèt d'aprofichar aquelei trèbols per tornar assaiar de conquistar Siria. Per aquò, trobèt de sostèns locaus, especialament au sen dau pòble ebrieu, e formèt una aliança amb Felip V de Macedònia (221-179 avC). La guèrra comencèt en 202 avC e la region foguèt rapidament ocupada. Pasmens, leis Egipcians capitèron de resistir victoriosament a Gaza, çò que permetèt d'empedir una invasion dirècta d'Egipte. Durant leis ans seguents, Antiòc III s'ocupèt de redurre lei darrierei resisténcias egipcianas en Siria avans d'atacar Cilícia.
Ptolemèu V assaièt de repostar mai la situacion interiora de son reiaume l'empachèt de reünir una armada. Menaçat per una insureccion sostenguda per lo clergat egipcian, foguèt obligat d'abandonar Siria a son adversari e d'esposar sa filha. Aquò li permetèt de concentrar sei tropas còntra lei rebèls d'Egipte Auta que foguèron anientats a l'eissida d'una guèrra saunosa que s'acabèt en 186-185 avC.
Seisena Guèrra de Siria (170-168 avC)
[modificar | Modificar lo còdi]
Lei causas de la Seisena Guèrra de Siria son desconegudas. Foguèt declarada per Eulaeus e Lenaeus qu'èran lei regents de Ptolemèu VI (180-145 avC). Leis operacions militaras comencèron en 169 avC e lei Seleucidas d'Antiòc IV (175-164 avC) prenguèron rapidament l'avantatge. Ocupèron Pelusa e assetgèron Alexàndria sensa arribar de blocar totalament la ciutat. Trobèt alora un acòrdi amb Ptolemèu VI per plaçar Egipte sota lo contraròtle dei Seleucids.
Pasmens, Antiòc IV foguèt rapidament obligat d'anar reprimir una revòuta judieva en Palestina e leis Egipcians se revoutèron. Lo sobeiran seleucida menèt alora una segonda campanha còntra Egipte en 168 avC. Prenguèt Chipre e Memfis e tornèt menaçar Alexàndria. Dins aquò, aqueu conflicte començava d'inquietar Roma que mandèt una ambaissada cargada d'exigir lo retirament de l'armada seleucida en fòra d'Egipte. Incapable de s'opausar a la poissança militara romana, Antiòc IV acceptèt l'ultimatum entraïnant la fin de la guèrra[6].
Consequéncias
[modificar | Modificar lo còdi]Lei guèrras de Siria s'acabèron amb una victòria militara de l'Empèri Seleucida que gardèt lo contraròtle de Siria. Pasmens, a l'eissida d'aquelei conflictes, lei dos adversaris èran intrats dins l'esfèra d'influéncia romana e avián perdut lei capacitats de s'i opausar. Ptolemèu VIII (170-163 avC) laissèt ansin Cirenaïca ai Romans en cambi de sa proteccion e l'Egipte Lagida venguèron pauc a pauc un protectorat roman.
De son caire, l'Empèri Seleucida conoguèt un destin similar après la mòrt d'Antiòc IV. D'efiech, en causa de successors mediòcres, de trèbols intèrnes favorizats per lei Romans e leis autreis adversaris de l'Empèri e de la pression militara dei Parts, l'estat seleucida perdiguèt sei territòris iranians. Au començament dau sègle I avC, èra vengut una poissança segondària, limitada a Siria, que s'afondrèt definitivament dins lo corrent deis 60-50 avC e que foguèt partejada entre Romans e Parts.
Annèxas
[modificar | Modificar lo còdi]Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr) Maurice Sartre, D'Alexandre à Zénobie : Histoire du Levant antique, IVe siècle av. J.-C.-IIIe siècle ap. J.-C., Fayard, 2001.
- (fr) Édouard Will, Histoire politique du monde hellénistique 323-30 av. J.-C.,Seuil, coll. « Points Histoire », 2003.
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Per exemple, Siria èra estada lo luòc de la famosa batalha de Qadesh menada per Ramsès II còntra leis Ititas.
- ↑ Isolat en Egipte per lei tropas d'Antigòna, Seleuc comandèt una partida de l'armada e de la flòta de Ptolemèu durant la guèrra que menèt a la batalha d'Ipsos.
- ↑ Amb Grècia onte lei ciutats-grègas somesas a l'òrdre macedonian èra a assaiar de tornar restaurar son independéncia, Siria venguèt un dei dos centres de tensions majoras de l'Orient Mediterranèu durant lei sègles III e II avC.
- ↑ Aqueu conflicte èra una temptativa d'Atenas e d'Esparta de restaurar son independéncia. Pasmens, s'acabèt per una desfacha e lei doas ciutats deguèron capitular.
- ↑ Aqueu generau espartenc se destrièt tanben durant la Premiera Guèrra Punica amb una importanta Victoria contra lei Romans a la batalha de Tunis.
- ↑ En 190 avC, lei seleucidas èran estats durament batuts per lei Romans a Magnesia. L'Empèri Seleucida i aviá perdut Anatolia e èra estat obligat de pagar una importanta indemnitat de guèrra (15 000 talents).