Ministre
Un ministre (al femenin: ministra) es un agent o una agenta del poder de govèrn qu'es al cap d'un ministèri o d'un departament ministerial, coma las finanças, la defensa o la santat. Dirigís los departaments ministerials que son jos los sieus òrdres, representa l'Estat al subjècte del sieu ministèri (o departament ministerial) e representa son administracion al sen del govèrn. Mai sovent es jos la direccion d'un Primièr ministre (en França, au Canadà o en Grand Bretanha per exemple), d'un president del Conselh (en Itàlia), d'un cancelièr fedeal (en Alemanha e en Àustria) o d'un president del govèrn en Espanha e president als EUA. Mai sovent es responsable debans lo poder legislatiu de la bona execucion dels servicis que dirigís.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Lo substantifu ministre es un manlèu del latin minister, adjectiu que significa "servicial", "encargat".
La designacion dels ministres e la creacion de ministèris son ligats a la construccion de l'Estat en Euròpa. Los primiers ministres son a l'encòp d'executants al servici del sobeiran dins unes domènis particulars, e sos conselhièrs pròches. Amb aquel títol forman lo "Conselh" del rei, de qui tiran lors poders. Aqueles lo realizan en matèria de polícia, finanças, relacions estrangièras per exemple. Arribada la separacion dels poders, los ministres venguèron d'agents del poder executiu, mai sovent responsables debans lo poder legislatiu, a vegada pòt passar lo contraròtle se mejans lo cap de l'executiu, coma als Estats Units d'America.