Ginkgo biloba
Ovuls de Ginkgo biloba
| Règne | Plantae |
|---|---|
| Sosrègne | Tracheobionta |
| Division | Ginkgophyta |
| Classa | Ginkgopsida |
| Òrdre | Ginkgoales |
| Familha | Ginkgoaceae |
| Genre | Ginkgo |
EN B1+2c : En dangièr
Lo Ginkgo biloba (银杏, yínxìng en chinés) es la sola espècia actuala de la familha dels Ginkgoaceae. Es la sola espècia actuala de la division de las ginkgophyta. Son conegudas en mai sèt espècias ara fossilas e lo ginkgo es considerat coma un vertadièr fossil vivent (espècia pancronica). Es la mai anciana familha d'arbres coneguda, seriá apareguda fa mai de 270 000 000 d'ans. Existissiá ja una quarantena de milions d'ans abans l'aparicion dels dinosaures.
Istorica
[modificar | Modificar lo còdi]
Lo Ginkgo biloba es naturalizat dins lo sud-èst de China dins los Monts Tianmushan. S'agís d'una espècia cultivada, la version salvatge essent gaireben atudada[1]. D'ailà, arribèt al Japon e en Corèa a l'entorn del sègle XII.
Engelbert Kaempfer, mètge e botanista alemand demorava al Japon de 1690 a 1692 en mission per la Companhiá neerlandesa de las Índias orientalas. Foguèt lo primier Europèu que faguèt una descripcion d'aquel arbre dins son memòri Amoenitatum exoticarum (publicat en 1712)[2].
Menèt de joves brots de Ginkgo a las Províncias Unidas e es dins lo jardin botanic d’Utrecht que lo primièr Ginkgo europèu seriá estat plantat en 1730[3].
Lo primièr plant de Ginkgo biloba en Occitània e en Euròpa foguèt portat per Auguste Broussonnet (1761-1807) que l'aviá recebut en dona de Sir Joseph Banks (1743-1820). Broussonnet lo donna alara a Antoine Gouan (1733-1821) que lo plantèt dins lo jardin botanic Montpelhièr[4] en 1778[5]. Donèt pel primièr còp d'ovuls lo 12 d'abril de 1812. En 1795, un brot pres d'aquel ginkgo de Montpelhièr foguèt plantat al Jardin botanic de París.
Origina del nom
[modificar | Modificar lo còdi]Lo nom latin ginkgo ven de l'anciana lectura japonesa ginkyō del mot chinés (銀杏), notada ぎんきょう dins l'atlás botanic « Kinmôzui » de Nakamura Tekisai (1629 - 1702)[6].
En Mandarin estandard, 銀 se prononcia yín e significa « argent », alara que 杏 se prononcia xìng e significa « albricòt ». Lo compausat 銀杏 se prononcia doncas yínxìng : « albricòt d’argent ».
En japonés modèrne, aqueles Kanji se prononcian ginnan (ぎんなん), mai sovent utilizat per parlar del fruch, alara que l'arbre es nomenat ichō (イチョウ). La forma del « Kinmôzui » de Nakamura Tekisai es pas mai utizada.
Carl von Linné seguèt la notacion ginkgo facha per Engelbert Kaempfer dins son libre Amoenitates exoticae publicat en 1712.
Lo mòt biloba ven de la forma caracteristica de las fuèlhas, fenduda en dos lòbes.
Descripcion
[modificar | Modificar lo còdi]
Aparelh vegetatiu
[modificar | Modificar lo còdi]Lo Ginkgo es un arbre de talha mejana a granda, podent aténher 20 a 35 m. La durada de vida es fòrça granda, aquel del jardin botanic de l'Universitat de Sendai es vièlh de 1 250 ans[7]. Segon lo principi de coloniaritat de Francis Hallé, lo ginkgo es un èsser vivent potencialament imortal; a pas de predators naturals, nimai de parasitas o malautiás. Los sols factors extèrnes defavorables serián l'òme, las escasenças telluricas o climaticas[8].
La rusca dels joves Ginkgo es d’en primièr lissa puèi se creta amb lo temps. Sa color varia del brun al gris.
Sas fuèlhas son unicas dentre los espermatofitas, perque son formadas de dos lòbes en forma de palmas e presentan pas de nervadura centrala coma gaireben totas las plantas modèrnas. Dotadas d'un peciòl, son inseridas sus de rams per grops pichons de 3 o 4[9] e atenhent de 5 a 15 cm de long. Aquelas fuèlhas son caducas.
Aparelh reproductor
[modificar | Modificar lo còdi]Lo Ginkgo biloba se plaça dins l'embrancament dels Ginkgofitas o dels Prespermafitas, pròche d'aqueles de las plantas de grana. Mas, lo Ginkgo biloba possedís pas de granas, los individús mascles portan de catons de forma cilindrica, e las femes d'ovuls. Un ovul fecondat pel pollèn d'un autre plant de ginkgo mascle germenará sul còp, donant naissença a un jòve brot, sovent situat al pé del plant maire.
Los ovuls de Ginkgo son sovent nomenats, a tòrt, granas o fruch. Las granas e los fruches apareisson pas qu'amb los gimnospèrmes (o conifèrs). L'ovul de Ginkgo germenarÀ quand las condicions serán favorablas, a la diferéncia d'una grana que se pòt metre lo brot entre parentèsis ne la conservant al sèc.
L'ovul es cobèrt d'un tegument de color jaune a brun, carnós a l'exterior e coriaç dedins, çò que dona que se confond sovent aquel ovul amb un Fruch, constituit per una drupa. L'ovul mesura de 2 a 3 cm de diamètre. Abans l'automne, es lissa e atirant mas toxic, sobretot la partida carnosa del tegument, perque conten d'acíd butanoíc. Aquel darrièr es à l'origina de la marida odor que dona l'ovul a l'automne.
Reproduccion
[modificar | Modificar lo còdi]
Lo Ginkgo es un arbre dioíc, es a dire que cada arbre es o mascle o feme. Sa reproduccion presenta de caracteristicas comunas amb la reproduccion de las falguièras e d'autras comunas amb aquela dels conifèrs e plantas de flors[10]. D'efècte, aprèp aver produch los seus ovuls, lo Ginkgo feme recep de pollèn que lo ginkgo mascle produch per d'enòrma quantitat. Arribada sus l'ovul, lo gran de pollèn germa e forma un tuba pollinic liberant dos anterozoíds que nadan dins lo liquid de fecondacion, vèrs las dos gametas femes. Cada arquegòn pòt èsser fecondat mas un sol embrion capitará a madurar. La fecondacion se pòt encara efectuar quitament se l'ovul es tombat pel sòl. Un còp aquela fecondacion efectuada, la planta jova se desvolopa sens passar per l'estadi de la grana al sens botanic del tèrme.
La diferéncia essenciala amb de conifèrs e plantas de flors se fa subretot al nivèl de la produccion de l'ovul. Pels conifèrs e plantas de flors, l'ovul es fòrça pichon e grossís quand la planta es fecondada acumulant de sèrvas de noiridura per la futura grana. Pel Ginkgo, l'ovul es ja plan sèrvas nutritivas quitament quand es pas fecondat, e dins aquel cas, serán produchas "en pura pèrda" - a primièra vista. Çò que sembla èsser un degalh finís per far profièch a la planta: Totas las plantas daissan una massa de descai (racinas, brancas, fruch, pollèn) que fa una lichière. Aquela darrièra loja d'organismes que la descompausan e fabrican l'umús, que las racinas prenon son aliment: los elements nutritius tornan al cicle alimentar de l'arbre amd de mai la fabricacion d'umús. Una autra caracteristica del ginkgo es que l'ovul un còp fecondat a pas lo poder d'ivernacion d'una grana e deu germenar sulcòp.
La sola autra planta d'ovuls es lo cicás.
Lo sèxe d'un arbre es de mal determinar abans la produccion d'organs de reproduccion (ovuls o pollèn). En efècte, solas las femes produson d'ovuls (e doncas de granas). Gaireben totes lo Ginkgo plantats en vila son de mascles obtenguts per brocatge per èsser segur que produirán pas d'ovuls empudesisents l'ivèrn.
La planta capita a matuduretat sexuala entre 20 e 30 ans e sa durada de vida pòt despassar 1 000 ans[11].
Autre caracteristica biologica
[modificar | Modificar lo còdi]Lo ginkgo viu en simbiòsi amb una alga monocellulara de tipe coccomyxa, endosimbiotica, descobèrta en 1992 e identificada en 2000 dins gaireben totes los arbres e de lors teissuts[12].
Cultura
[modificar | Modificar lo còdi]
Lo ginkgo es pau regardaire per la qualitat del terren. L'agrada pasmens de sols silicioses o silicoargiloses frèscs.
Los arbres son aisir de far butar per germinacion dels ovuls[13].
Un exemple que mòstra son extrèma resisténcia es qu'es l'una de las raras espècias a pas aver patit de l'explocion de la bomba atomica lo 6 d'agost de 1945 a Hiroshima. Un ginkgo biloba situat a mens d'un quilomètre de l'epicentre subrevisquèt, los estudis scientifics réalizats mostrèron sa resisténcia als agents mutagèns[14].
Utilizacion
[modificar | Modificar lo còdi].svg)
Medecina
[modificar | Modificar lo còdi]Lo ginkgo a fòrça aplicacions medicalas (circulacion capillara, vasodilatator, circulacion venosa, eca.) [15] descobèrtas dempuèi de milenaris.
Ric en flavonoíds, l'extrach de fuèlhas del ginkgo es un poderós antioxidant[16]. Son utilizacion farmaceutica foguèt prepausada per las seunas capacitats vasodilatatrises çò que permetriát de tractar los problèmas de memòria, la senilitat, los problèmas de pèl. Mas tanben per las variças, emorroïdas, cambas pesucas.
Pemetriá a las personas patissent del sindròma de Raynaud de suportar lo freg[17].
Conten tanben de terpèns, isolats en 1932 per Furakawa e nomenats ginkgolids. L'estructura foguèt identificada dins los ans 1960. Elias James Corey, Prèmi Nobel de Quimia, faguèt la sintèsi de l'un d'aqueles, lo ginkgolid B.
Alimentacion
[modificar | Modificar lo còdi]La « grana » de ginkgo dintra dins la composicion del chawanmushi japonais. Las « granas », comparablas a las pistachas, son una noiritura tradicionala en China, sovent servida als maridatges; son a vegada consideradas coma afrodisiacas.
Ornament
[modificar | Modificar lo còdi]
Ara se trapa de ginkgo per las carrièras e pargues de las grandas vilas a causa de la seuna resisténcia a la pollucion e du caractèr ornemental de la seunas fuèlha. L'arbre es cultivat intensivament (subretot per l'usatge medicinal de las fuèlhas) en Euròpa, Japon, en Corèa e als Estats Units d'America.
A causa de la marida odor de fruches (la sisa extèrna dels ovuls se descompausa amb una odor d'acid butiric)[18], los ginkgos plantats an puslèu tendéncia a èsser de mascles. De Ginkgo biloba femes d'origina japonesa son plantats al centre vila de Tolosa, un d'aqueles foguèt levat pr'amor l'odor[19].
Simbòl
[modificar | Modificar lo còdi]La fuèlha del ginkgo es lo simbòl de la vila de Tōkyō al Japon. L'arbre es sovent citat dins los romans japoneses de l'epòca Meiji e contemporanèus.
Lo Ginkgo biloba es tanben l'arbre fetiche de la vila de Weimar (Alemanha) onte Goethe demorèt e qu'escriguèt un poèma sus l'arbre: "Lo Divan oriental occidental. E se pòt veire dins la letra de Goethe amb son poèma doas fuèlhas empegada en erbièr[20].
Toxicitat
[modificar | Modificar lo còdi]La « notz » de G. biloba contien de substàncias activas podent venir toxicas. Las fuèlhas pòdon tanben ne conténer, mas amb de concentracions negligiblas.
Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Galariá de fotos
[modificar | Modificar lo còdi]-
Una fuèlha de ginkgo. -
Fuèlhas de ginkgo. -
Ovuls de ginkgo. -
Fuèlhas de ginkgo. -
Fuèlhas e ovuls de ginkgo. -
Fuèlhas de ginkgo. -
Un ginkgo. -
Fuèlhas debalantas de ginkgo a l'automne. -
Fuèlhas a diferents estadis de creissencça. -
Lo vièlh Ginkgo biloba de Montpelhièr en març de 2008. S'agís del ami vièh Ginkgo d'Euròpa. -
Detalh de la camba del vièlh Ginkgo del jardin botanic de Montpelhièr. -
Panèl informatiu sul Ginkgo istoric de Montpelhièr. -
Ovuls de Ginkgo biloba, descloscats, prestes per germar -
Una germinacion dissecada -
Ginkgo biloba - Museum specimen
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ "pls2008" (fr) Ginkgo biloba : le rescapé et son algue; Jocelyne Trémouillaux-Guiller; periodic: Pour la Science, febrièr de 2008 [1].
- ↑ "PF Michel" (fr)Pierre-François Michel, Ginkgo biloba, l'arbre qui a vaincu le temps. Ed: du Félin, WWF, 1999.
- ↑ "PF Michel"
- ↑ Aquel arbre encara i demora
- ↑ "PF Michel"
- ↑ (en)"Michel" Wolfgang Michel, « On Engelbert Kaempfer's "Ginkgo" », 6 de Decembre de 2005, [2]
- ↑ (fr)Le ginkgo Biloba, Beaufour, prefàcia de Jean-Marie Pelt, p.87
- ↑ Segon (fr)Francis Hallé, "Eloge de la plante", 1999, p.124, existiriá en China un Ginkgo de 3 000 ans.
- ↑ lpc (fr)Flore du domaine atlantique du Sud-ouest de la France et des régions des plaines; R. Auger, J. Laporte-Cru; ed:CNDP; 1982
- ↑ "primitive" Lo Ginkgo e los Cicás an d'espermatozoíds amb de cils vibratils, coma las falguièras. Los conifèrs e plantas de flors an pas d'espermatozoíds de cils vibratils. Atal, lo gametofita feme del Ginkgo conten de clorofila e efectua lo fotosintesi, coma aquel de las falguièras, alara qu'es pas lo cas del gametofita feme dels conifèrs e de plantas de flors. (nl)[3]
- ↑ "pls2008"
- ↑ "pls2008"
- ↑ (fr)Cultiver le Ginkgo biloba
- ↑ (fr)}L'indestructible ginkgo Documentari d'Eric Gonzalez (France, 2003) [4]
- ↑ (en)Lista de la referéncias sul ginkgo
- ↑ (en)Pietri S, Maurelli E, Drieu K, Culcasi M, Cardioprotective and anti-oxidant effects of the terpenoid constituents of Ginkgo biloba extract (EGb 761), J Mol Cell Cardiol, 1997;29:733-742
- ↑ (fr)Lo ginkgo sus eutraco.com
- ↑ (fr)Le Ginkgo Biloba, Beaufour, préface de Jean-Marie Pelt, p.41
- ↑ (fr)Capitòli, s'arranquèt l'arbre que pudís
- ↑ Goethe-museum de Düsseldorf
